Economische groei

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Economische groei

Macro-economische productiefunctie

Kapitaal-arbeidverhouding

Kapitaal geleverd door overheid

De wig

Factorproductiviteit

Productiefunctie

Macro-economische productiefunctie =

Y = Af (K,L)

De totale productiewaarde (Y)

wordt bepaald door een functie (f) van de productiefactoren arbeid (L) en kapitaal (K) en van de factorproductiviteit (A)

De productie neemt minder dan evenredig toe met de inzet van kapitaal en arbeid

De productie neemt  evenredig toe met de inzet van kapitaal en arbeid

Kapitaal-arbeidverhouding

Kapitaal/ arbeid

Kosten van kapitaal/ kosten van arbeid

Voorbeeld:

Kosten van kapitaal 500 miljard euro

Kosten van arbeid 1.000 miljard euro

500/ 1.000 = 0,5

Uitgaven aan kapitaal zijn 0,5 keer zo groot als uitgaven aan arbeid

De uitgaven aan arbeid zijn 1/0,5 = 2 zo groot als uitgaven aan kapitaal

(of: 1.000/500 = 2)

De kapitaal-arbeidverhouding voor de VS en 24 EU lidstaten

Arbeidsintensieve economie

Relatief veel diensten

Kapitaalintensieve economie

Veel industrie: staal, voedsel, computers

Macro-economische sectorindeling

Sector	Economische activiteit
Primair	Landbouw, visserij, delfstoffenwinning
Secundair	Industrie
Tertiair	Diensten (winkels, kappers)
Quartair	Non-profit (onderwijs, zorg)

Hoogste kapitaal-arbeidverhouding

Laagste kapitaal-arbeidverhouding

Kapitaal-arbeidverhouding voor de 4 sectoren

Kapitaal-arbeidverhouding voor verschillende sectoren

Productie van land bepaald door

De hoeveelheid ingezette arbeid L

De hoeveelheid ingezet kapitaal K

De hoogte van de factorproductiviteit A

Weet je nog: Y = Af (K,L)

Kapitaal van bedrijven

Panden

Machines

Vrachtwagens

Kapitaal door overheid: 

Fysieke infrastructuur: spoorwegen, wegen, havens, kanalen

Verkort de reis met zo'n drie kwartier 

Van Groningen naar Amsterdam

Kosten 13 miljard euro

Kapitaal door overheid: 

Monetaire infrastructuur: geldautomaten, functionerend betaalsysteem

Arbeidsaanbod

De werkzame beroepsbevolking in Nederland (x 1.000)

Lezen in stilte

De elasticiteit van het arbeidsaanbod

Bladzijde 69 en 70

Maken opgave 4 op bladzijde 75

Antwoord

Vanaf een bepaald aantal arbeidsuren per maand zal een loonsverhoging niet meer tot meer aanbod leiden, omdat men al zoveel uren werkt. Eerder is er de neiging minder te willen gaan werken, omdat het hogere loon dat immers mogelijk maakt.

Gevolgen vergrijzing

1950  8 % van de bevolking 65 jaar of ouder

2021 20 % van de bevolking 65 jaar of ouder

Arbeidsaanbod daalt > meer mensen boven pensioenleeftijd 

Zorgkosten stijgen

Tekort aan personeel in de zorg door sterk toegenomen vraag

Wanneer de leerplicht wordt verlengd neemt het aanbod van arbeid

1. toe
2. af

Enkele jaren geleden is de pensioengerechtigde leeftijd verhoogt. Hierdoor neemt aanbod van arbeid:

1. toe
2. af

                                     WIG

                                                                     

De WIG is het verschil tussen

 de loonkosten werkgever en het

nettoloon werknemer.

Hoe hoger de wig, hoe lager het aanbod van arbeid

Flexibel werken 

Thuiswerken mogelijk door internet, telefonie

Flexibel uren indelen

Hoe hoger mate van flexibiliteit hoe hoger het arbeidsaanbod

Factorproductiviteit

Factorproductiviteit geeft aan hoe goed arbeid en kapitaal (machines) worden ingezet in een land. 

Hoe hoger de factorproductiviteit, hoe hoger het bbp met dezelfde hoeveelheid kapitaal en arbeid

Factorproductiviteit stijgt door:

Scholing, specialisatie, goede wegen, innovaties, rechten.

Maken

Opgave 6 op bladzijde 75

Opgave 10 en 11 op bladzijde 76

Nakijken

Toename BBP

Door toename van hoeveelheid arbeid en kapitaal is er een toename van Y 2019 naar Y 2020

Door immigratie meer aanbod van arbeid

Meer machines en vrachtwagens

Toename BBP

Door toename van factorproductiviteit (A) is er een toename van 

Y 2019 naar Y 2020 

Procesverbetering door robots

Slimmere machines in landbouw

Journalistieke stukken laten schrijven door A.I.

Toename BBP door de tijd

Toename BBP = economische groei

Afname BBP =

economische krimp

Nominale groei

BBP van een land stijgt van € 800 miljard in 2020 naar € 840 miljard in 2021

Economische groei

(nieuw-oud)/ oud X 100 %

(840-800)/800 X 100 % = 5 %

Bij nominale groei houd je geen rekening met inflatie

Reële groei

Bij reële groei houd je wel rekening met inflatie

Indexcijfer reële economische groei = 

Indexcijfer nominale economische groei   X 100

CPI

Stel CPI is in periode 2020-2021         2 %

105/ 102 X 100 = 102,9   ---> groei van 2,9 %

Consumentenprijsindex

Wat wordt meegerekend met reële groei maar verlaagt de welvaart:

• Milieuvervuiling
• Meer ongelukken (fatbikes)

Wat wordt niet meegerekend met reële groei maar verhoogt wel de welvaart:

• Vrijwilligerswerk
• Huishoudelijk werk
• Zwart werken

Maken opgave 3, 5, 6 A en 8

Tip bij vraag 6: nominale groei is groei in euro's

reele groei is groei in aantallen (prijsstijging eruit halen)

Economisch structuurbeleid

Beleid van de overheid dat gericht is op het verhogen van de productiefactoren en factorproductiviteit

Arbeid--> verlenging leerplicht. Subsidie voor slimme onderwijssoftware

Kapitaal--> meer en betere wegen aanleggen. Lelylijn

Structuurbeleid

Instituties

Geheel van regels, rechtspraak en instelling die productie en consumptie in een land bevorderen

Wettelijke garantie. Kamer van Koophandel, notaris, rechtspraak, nationale ombudsman

Corruptie

Sierra Leone is meest corrupte land.

84 % van de ondervraagde personen gaf aan smeergeld te hebben betaald

Minst corrupte landen zijn Denemarken, Finland, Japan en Australie

1 % gaf aan smeergeld te hebben betaald

Corruptie: door onzekerheid minder waarde gecreëerd

Internationaal

Internationale betrekkingen: Europese Unie, Europese Hof van Justitie, Wereldbank

Internationale vrijhandel: geen grenzen in Europese Unie. Meer handel. Handelsverdrag CETA

Kredieten aan landen in financiele problemen

Handelsverdrag tussen EU en Canada

Protectie

Beschermen van eigen industrie door invoerbelasting en invoerquota (maximum aantal invoer)

Infant-industry-argument: tijdelijk import beperken om jonge industrie de kans te geven om te groeien