Bevolking en duurzaamheid lesweek 2 2022

• Aardrijkskunde
• HBO
• Studiejaar 4

Bijeenkomst lesweek 2

Fertility / vruchtbaarheid: theorie en praktijk

Vorige week:

Bevolkingsdiagrammen

Groei wereldbevolking

Demografische transitie

Levensverwachting

Sterfte

Doelen bijeenkomst

Je kent vier factoren die invloed hebben op de vruchtbaarheid en kunt aangeven in hoeverre  en hoe deze te beinvloeden zijn.

Je kunt de veranderende houding tav genderaspecten in de bevolkingsgeografie verklaren

Je bent je bewust van het normatieve aspect van bevolkingsgeografie

Misconcepten bij leerlingen?

https://www.publicdomainpictures.net/nl/view-image.php?image=57453&picture=ooievaar-met-baby-boy

Normatief?

Kinderen als keuze, als beslissing 

Kinderen als geschenk van God

Kinderloosheid

Waarom daalt de TFR?

Welke factor heeft de minste correlatie met de TFR?

1. BNP/hoofd
2. kindersterfte
3. participatiegraad onderwijs
4. religie

Denken over bevolkingsgroei

Confucius: balans tussen bevolking en grondstoffen

Aristoteles en Plato: theorie over bevolkingsomvang, visie op abortus

Middeleeuwen: katholieke kerk domineert

Genesis 1:28: En God zegende hen en God zeide tot hen: Weest vruchtbaar en wordt talrijk

Kort overzicht vroege denkers over bevolking

Relatie bevolking - welvaart

Bevolkingsgroei als bedreiging voor welvaart (oa Malthus 1789, Mill 1848)

OF

Bevolkingsgroei als trigger voor welvaart: specialisatie, handel (oa Ibn Khaldoun ca 1380,  Durkheim, 1893) 

Malthus

Bevolkingsgroei - exponentieel  / Resources: lineair

Gevolg: armoede, honger, ziekte etc. "population trap"

Gevolg: actie / preventie: laat of niet trouwen

Neo-malthusiaans denken; o.a.

Hardin (1968) Tragedy of the (unmanaged) commons

Ehrlich (1968) Population bomb

Club v Rome (1972) Limits to growth

Kritiek

Marx & Engels, Boserup, e.a.: technologische vooruitgang maakt dat resources de groei kunnen bijbenen

Vanaf 1970 wijzen critici op de afname van de vruchtbaarheid: demografisch transitiemodel

Rosling: positivist of possibilist?

www.unm.edu

Wealth flow theory (Caldwell, 1976)

De demografische transitie in Afrika...welke klopt NIET

1. Begon later dan in EU
2. Begon met hogere uitgangswaarden dan EU
3. Duurt langer dan in EU
4. Verloopt sneller dan in Azie

na deze dia bordtekening met DTM in Europa en DTM in Afrika over elkaar: hogere uitgangswaardes, snellere daling sterfte, maar nu...?

Dan Azie / Z-A

Teken in 1 figuur:

Demografische transitie EU

Demografische transitie Afrika

Waarbij je het effect van het verschil zichtbaar maakt

Waarom daalt de TFR?

Omdat de ideale gezinsgrootte daalt. Waarom?

- daling kindersterfte

- overgang van agrarische economie naar industrie / diensten, urbanisatie, i.c.m. onderwijs

- emancipatie

Als de TFR daalt, dan gaat de gemiddelde leeftijd van moeders, wereldwijd...

1. Omhoog
2. Omlaag
3. Verandert niet

TIjd voor nemen; evt printen / uitdelen. Wat staat hier? Wat gebeurt er in Azie en Afrika? Waarom EU zo afwijken?

India, met opleidingsniveau 2014

India, 2014

(welke fase?)

Zweden 1970 en 2010 (fase 4+)

Welke factoren zijn van invloed op de TFR? Noem er 4

Bongaarts, 1978, via https://www.researchgate.net/figure/Bongaarts-framework-for-analyzing-the-proximate-determinants-of-fertility-Bongaarts_fig1_273575038

TFR; waar kan men op sturen ?

Socio-economische ontwikkeling doorzetten:

- kindersterfte verder omlaag

- onderwijsparticipatie verder omhoog 

             (->  huwelijksleeftijd omhoog; tradities doorbreken)

- Voorlichting om ideale gezinsgrootte te laten dalen

En dan:

- Tegemoetkomen aan behoefte anticonceptie

Men wil wel, maar....... "unmet need for contraception" 

Kennis

Beschikbaarheid

Kosten (ook reiskosten bv)

Angst voor bijwerkingen en gezondheid

Bezwaren omgeving, echtgenoot, familie

Zorgen om culturele, sociale acceptatie

Welke variabele zou jij in een gender index opnemen?

hdr.undp.org

hdr.undp.org

Genderindex - normatief?

Oefening lege grafieken

1. teken de grafiek, waarbij je ook waardes toekent aan de x-as en y-as.

2. check met kaarten en bespreek: is de correlatie positief of negatief? hoe sterk/zwak is de correlatie?

Lege grafieken (Rogers; predicting the graph)

- leren denken in "hoe...des te..."

- hoe sterk of zwak is de correlatie?

- er is niet altijd een relatie/verband

Oefening van cijfers naar diagrammen

 

- Cijfers omzetten in een bevolkingsdiagram

- Relatie bevolkingsdiagram - demogr. transitie