Dubbelportret

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Marten & Oopjen

Portretten van Marten Soolmans en Oopjen Coppit (1634) 

door Rembrandt van Rijn

Rembrandt schilderde de huwelijksportretten op 28-jarige leeftijd in opdracht van de twee jong gehuwden in 1634 in Amsterdam. De minutieuze weergave van de rijke kostuums, de beweeglijkheid van de figuren en de genuanceerde lichtval maken dat we deze schilderijen tot de topstukken van Rembrandt kunnen rekenen. 

De portretten verbeelden bovendien een mijlpaal in de Nederlandse geschiedenis: de opkomst van de ambitieuze, jonge Republiek in de Gouden Eeuw. Dat deze twee Amsterdamse burgers zich in deze periode met zo’n vorstelijke allure laten uitbeelden in de meest rijke kostuums naar de laatste Franse mode zegt veel over hun trots en welvaart en over de opkomst en pretentie van de jonge republiek. Tot dan toe waren levensgrote staande portretten alleen aan vorsten en adel voorbehouden.

Leerdoelen

- Je leert wat over Rembrandt 

- Je leert wat over schilderkunst in de Gouden Eeuw

- Je leert wat over Marten en Oopjen

- Je leert kijken

- Je leert wat over portretten

- Je leert een eigen portret te maken 'ten voeten uit'

+ 2 verdiepingsopdrachten

Kijkopdrachten

Dit koppel heeft zich laten schilderen als echte royalty. Ze waren niet Koninklijk, maar wel even ambitieus. Je kunt de portretten op deze website goed in details en met extra informatie bekijken:  https://npofocus.nl/micrio/martenenoopjen/ 

Marten en Oopjen wilden graag laten zien dat ze tot de ‘upper class’ behoorden. Vooral door hun kleding. Zwart was bijvoorbeeld ontzettend duur en daarmee liet je zien dat je geld en stijl had! 

En wat te denken van de sierraden die ze dragen. 

Zie volgende slide:

Kijk eens goed naar hoe ze poseren. Hoe is hun houding en hoe is de compositie van het portret?

1. Zoek een foto van een hedendaagse royal of royals die hier zo goed mogelijk op lijken en plaats die naast die van Marten en Oopjen.
2. Wat zijn de belangrijkste verschillen in de manier waarop Marten en Oopjen zijn afgebeeld? Hoe laat bijvoorbeeld koning Willem-Alexander zich op belangrijke portretten met zijn gezin afbeelden? Zoek hiervan een afbeelding én beschrijf de verschillen met Marten en Oopjen.
   
3. Waarom denk je dat onze koning en zijn gezin zich ook vaak op een andere, meer ontspannen manier laten afbeelden? Wat willen ze precies uitstralen, denk jij?

En dan:

Zet de antwoorden in een WORD bestand en bewaar dit goed, er komt nog meer bij!

Weetjes:

De tegels bij Marten zijn kleiner om hem 

groter te doen lijken.

Het koppel behoorde tot de jetset van de 17e eeuw.

Marten en Oopjen waren op de hoogte van de laatste trends.

De schilderijen heetten vroeger Maerten en Machteld.

Marten had een ongelukkige jeugd.

De portretten zijn een gezamenlijk aankoop van Nederland en Frankrijk.

Subtiele aanwijzingen geven aan dat de portretten bij elkaar horen.

Oopjens bleke huid was een fashion statement.

Scans hebben verborgen details aan het licht gebracht.

Marten en Oopjes hingen vroeger gewoon in de slaapkamer toen ze te koop zijn aangeboden!

De volgende stap in huwelijksportretten.....

Portret van een stel (ca. 1622) door Frans Hals.

Een vrolijk lachend stel, dat vertrouwd dicht bij elkaar zit. Het was in die tijd ongewoon om zo samen te poseren.

In de 17de eeuw was het gebruikelijk om een portret te laten schilderen als je getrouwd was, eigenlijk net zoals je tegenwoordig een foto laat maken tijdens je huwelijk. Het verschil met tegenwoordig is dat in die tijd de man links en de vrouw rechts op losse doeken werden geportretteerd. Kijk maar eens naar de Portretten van Marten en Oopjen (1634) gemaakt door Rembrandt van Rijn. 

Dit schilderij door Frans Hals wijkt af van die traditie en is daarom bijzonder, omdat Isaac Massa en zijn vrouw Beatrix van der Laen op één doek zijn afgebeeld. Hoewel ze beiden kostbare zwarte kleding dragen en zij ook nog een grote plooikraag, liggen ze er relatief informeel bij. Niet stijfjes kijkend, maar ontspannen lachend zijn ze afgebeeld.

Doe-opdracht

Je hebt de website bij de kijk-opdrachten gezien en meer geleerd over de kleding van Marten en Oopjen. Ook bij de 'weetjes' en de filmpjes heb je nog weer van alles geleerd. Marten en Oopjen hebben niet zomaar eventjes wat aangetrokken. Op hun portretten hebben ze de laatste mode aan en dit willen ze maar al te graag laten zien.

OPDRACHT: 

Duik je eigen kast in. Wat zijn jouw mooiste kleren? Maak daarna een portret van jezelf ‘ten voeten uit’. Neem daarbij een houding aan waarbij je laat zien hoe trots je bent op jouw mode-creatie. Welke pose hoort daar tegenwoordig bij? Past het om net zo te staan als Marten en Oopjen, of sta je tegenwoordig anders op een trots portret?

Zie volgende slide:

Maak een serie foto's en bewaar ALLES! Ook de hele slechte foto's dus. Neem verschillende poses aan. 

Je mag selfies maken (maar wel zo dat je er 'ten voeten uit' op staat, dus van kop tot teen), maar je mag de foto's ook door iemand anders laten maken.

  

Inleveren: 

1. Je WORD bestand met de opgaven van de Kijk-opdrachten.
2. Een collage van je reportage (jij bepaalt hoeveel foto's, ik raad je aan om goed te laten zien dat je serieus bezig bent geweest). 
3. Je uiteindelijk gekozen 'beste' foto. Om je foto zo mooi mogelijk tot zijn recht te laten komen, plaats je deze in een bijpassende bestaande schilderijlijst die je download óf (extra punten) die je zelf ontwerpt en maakt door te tekenen, knippen, plakken, whatever!

Lever alles in via Magister-ELO-opdrachten bij "Dubbelportret" 

En dan:

Beoordeling

Kijkopdrachten: 

- heb je de 3 opdrachten netjes en nauwgezet gemaakt en beantwoord?

Doe-opdrachten: 

- laat je collage zien dat je goed en serieus met de opdracht bent bezig geweest en meerdere dingen hebt uitgeprobeerd alvorens een keuze te maken voor je definitieve foto?

- laat je definitieve foto goed zien dat je goed hebt nagedacht over waarom dit jouw beste keuze is geworden en heb je er een mooie bijpassende lijst om gemaakt?

Verdiepingsopdrachten

Als je klaar bent met de vorige opdrachten en je denkt dat je het leuk vindt en wel aan kunt om nog wat extra werk te doen én een extra cijfer te halen, maak dan de volgende verdiepingsopdrachten. 

Verdiepingsopdracht 1

Bekijk de video op de volgende slide en beantwoord de volgende vragen:

1.  In het Louvre in Parijs hangt het bekendste portret van de wereld. Wat is de naam van dit kunstwerk en wie heeft het geschilderd? 
   
2.  Bekijk de eerste sketch. Leg uit wat er gebeurt en wat Rembrandts manier hem hierin anders maakte. 
   
3. In onze taal gebruiken we nog steeds de uitdrukking "ten voeten uit'. Geef een verklaring, dus wat bedoelen we als we dit zeggen en geef een voorbeeld.  
   
4.  Wat maakt Marten en Oopjen tot typische Rembrandts? Het zijn 2 dingen (beeldende middelen) waarmee Rembrandt ons kijken stuurt. Welke twee?
   
5. Wat maakt de portretten van Marten en Oopjen zo anders dan de andere schilderijen van Rembrandt als je let op de manier van schilderen? 
   
6. ALs je het meest beroemde portret ter wereld en het portret van Oopjen naast elkaar zet, zie je naast de overeenkomsten ook een heel aantal verschillen. Welke verschillen? Maak een vergelijking in 2 kolommen en gebruik voor je vergelijking je kennis van de beeldaspecten: compositie, kleur, licht, vorm, ruimte.
   

Lever alles in via Magister-ELO-opdrachten bij "Dubbelportret Verdieping 1"

https:

Verdiepingsopdracht 2

Lees het magazine via de slide hier onder en maak de vragen.

1. Waarom vond men Oopjen wel de Mona Lisa van de Lage Landen? Wat maakte dat men dat vond? 
2. Kijk op pagina 16-17: welke overeenkomsten zie je tussen de twee jonge BN-ers en het beroemde stel uit de Gouden Eeuw? Schrijf zo veel mogelijk dingen op. 
   
3. Geef drie redenen waarom een "Rembrandt" nou eigenlijk zo duur is.
   
4. Waarom schildert Rembrandt de handen nooit helemaal scherp?
   
5. Waarom is de achtergrond op zijn schilderijen altijd zo donker en wat slordig?

Lever alles in via Magister-ELO-opdrachten bij "Dubbelportret Verdieping 2"

https:

Beoordeling

Verdiepingsopdracht 1:

- laten je 6 antwoorden zien dat je de video goed hebt bekeken en je antwoorden zo goed mogelijk en netjes hebt geformuleerd?

Verdiepingsopdracht 2: 

- laten je 5 antwoorden zien dat je het magazine goed hebt doorgelezen en je je antwoorden hier uit hebt gehaald en netjes hebt geformuleerd? 

EINDE!