Herhaling H2

Herhaling hoofdstuk 2
Nederland als industriële samenleving
1 / 35
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo k, g, t, mavoLeerjaar 3

In deze les zitten 35 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 70 min

Onderdelen in deze les

Herhaling hoofdstuk 2
Nederland als industriële samenleving

Slide 1 - Tekstslide

...ben je goed voorbereid op de toets
AAN HET EINDE VAN DE LES...

Slide 2 - Tekstslide

Klassikale herhaling

Maken herhalingsopdracht

Bespreken herhalingsopdracht
DOEN

Slide 3 - Tekstslide

§2.1
De industriële revolutie
Industriële revolutie
Grote verandering in de 18e en 19e eeuw in West-Europa door de komst van fabrieken en machines

1800
Belgie: Textielfabrieken, stoommachines, steenkool/ijzererts
 Nederland: Landbouw, handel, nauwelijks fabrieken

Waarom bleef Nederland achter:
Grote investering gehad in wind- en watermolens, nog geen steenkool aanwezig, weinig spoorwegen, hoge belastingen

België gaat verder als apart land.

Industrie komt op gang
Grote investering in infrastructuur, belasting kan omlaag door winst NL-Indië, kolonie was belangrijk afzetgebied

Arbeidsomstandigheden
Lage lonen, vrouwen en kinderen, onveilig, arbeidsdeling, geen wetten

Slide 4 - Tekstslide

§2.2
Arbeiders eisen meer rechten
1860
Alleen rijke mannen mogen stemmen, liberalen in het parlement

Weg naar een beter leven
Arbeiders richten vakbonden op. Zij organiseren stakingen
Algemeen kiesrecht zou het probleem op moeten lossen
Algemeen kiesrecht ➤ arbeiders stemmen op mensen die arbeiders willen helpen ➤ die kunnen nieuwe wetten maken

Sociale wetten van de liberalen
1874: Kinderwetje - Kinderen onder 12 jaar niet in fabriek werken
1889: Arbeidswet - Verbod op lange dagen, gevaarlijk werk en nachtwerk voor vrouwen en kinderen
1901: Leerplichtwet - Kinderen tussen 6 en 12 moeten naar school. *uitzonderingen
1919: Nieuwe arbeidswet - Maximaal 8 uur per dag, 45 uur per week

Modern Nederland
Economische groei - nieuwe uitvindingen zorgt voor nieuwe fabrieken (gloeilamp/Philips)
Bevolking/transport/communicatie - 1890(spoorwegen) - 1900(eerste auto) -  1920(radio) - 1924(vlucht naar NL-Indië)
Crisis en oorlog - 1929(internationale economische crisis) - 1940(Tweede Wereldoorlog)

Slide 5 - Tekstslide

§2.2
Van industrie naar diensten
1945
Nederland verwoest: fabrieken, (spoor)wegen, bruggen, steden, transportsector
Regering had geen geld

Wederopbouw
Lonen worden laag gehouden. Hulp van VS: Marshallplan

1957: Europese Economische Gemeenschap
NL, BE, LU, DUI, FR, IT: samenwerking op gebied van handel

1950
Pensioen. 

Slide 6 - Tekstslide

§2.3
Van industrie naar diensten
BASIS
B
Snelle groei
Leerdoel:
  • Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950
Vanaf 1950:
  • Groei economie
  • Nog geen mogelijkheid om lonen te verhogen

Reactie vakbonden
  • Dit is ok.
  • Want: invoering uitkering bij arbeidsongeschiktheid, pensioen

1963:
  • Lonen mogen weer omhoog, stijgt enorm
  • Vijfdaagse werkweek
Begrippen:
  • welvaart
  • consumptiemaatschappij
  • gastarbeiders
 
  • migratie

Slide 7 - Tekstslide

§2.3
Van industrie naar diensten
BASIS
B
Snelle groei
In Nederland neemt welvaart toe: het gaat enomisch goed

Consumptiemaatschappij: vele luxeproducten kunnen gekocht worden
  • koelkast
  • auto
  • televisie

Daarnaast meer vrije tijd om te sporten of vakantie 
 

Slide 8 - Tekstslide

§2.3
Van industrie naar diensten
BASIS
B
Snelle groei
1952: nagenoeg geen werkloosheid

Tekort aan arbeidskrachten:
  • Mijnen
  • Scheepsbouw
  • Textielindustrie

Gevolg: gastarbeiders werven 
  • Eerst Italië en Spanje, daarna Marokko en Turkije

Gunstige voorwaarden:
  • Contracten onbeperkt verlengen
  • Hele gezinnen zouden over moeten kunnen komen

1970:
  • Regels rond migratie strenger: Eenmaal terug naar eigen land kom je moeilijk weer terug
  • Gezinnen worden definitief naar Nederland gehaald

Slide 9 - Tekstslide

§2.3
Van industrie naar diensten
BASIS
C
De economie verandert
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde
Er komt een einde aan de groei:
  • 1973: stijgende olieprijzen
  • Hoge lonen ➜ hoge prijzen ➜ minder export

Jaren 1980:
  • Veel mensen raken hun baan kwijt
  • Om productie winstgevend te maken moet loon naar beneden
    - kortere werkweek
    - lager loon
    - investeren in automatisering: productie door machines
    - fabrieken verplaatsen naar lage-lonen-landen: voorbeeld van globalisering 
Begrippen:
  • automatisering
  • globalisering
  • Europese Unie (EU)

Slide 10 - Tekstslide

§2.3
Van industrie naar diensten
BASIS
C
De economie verandert
1990: Stijging economie en daarmee ook de welvaart.

1993: Nieuwe samenwerking in vorm van Europese Unie (EU)
Samenwerking op gebied van:
  • economie
  • migratie
  • milieu
  • criminaliteit
  • etc....

Burgers mogen binnen de EU werken waar ze willen. Bedrijven werven personeel in heel EU 

Handel wordt makkelijker door de invoering van 1 munt: euro

Slide 11 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
A
Nederland opbouwen
Vanaf late middeleeuwen verandering van landschap
  • bossen verdwijnen en worden landbouwgrond
  • Dijken moesten overstromingen stoppen

Vanaf de komst fabrieken milieu aangetast:
  • milieuvervuiling
  • bevolkingsgroei
  • toename welvaart
  • Uitstoot broeikasgassen

Leerdoel:
  • Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen
Begrippen:
  • milieu
  • klimaatverandering

Slide 12 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
A
Nederland opbouwen
Milieuvervuiling
  • industrie en verkeer stoten fijnstof uit
  • fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
  • boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif



Slide 13 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
A
Nederland opbouwen
Milieuvervuiling
  • industrie en verkeer stoten fijnstof uit
  • fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
  • boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

Bevolkingsgroei
  • 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
  • Hierdoor meer voedsel en producten nodig
  • Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.




Slide 14 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
A
Nederland opbouwen
Milieuvervuiling
  • industrie en verkeer stoten fijnstof uit
  • fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
  • boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

Bevolkingsgroei
  • 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
  • Hierdoor meer voedsel en producten nodig
  • Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

Toename welvaart
  • Mensen konden meer spullen kopen
  • Hiervoor veel grondstoffen nodig




Slide 15 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
A
Nederland opbouwen
Milieuvervuiling
  • industrie en verkeer stoten fijnstof uit
  • fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
  • boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

Bevolkingsgroei
  • 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
  • Hierdoor meer voedsel en producten nodig
  • Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

Toename welvaart
  • Mensen konden meer spullen kopen
  • Hiervoor veel grondstoffen nodig

Uitstoot broeikasgassen
  • Door verbranding steenkool of benzine
  • Gevolg: klimaatverandering


Slide 16 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
B
Bescherming van natuur en milieu
1900: burgers komen in actie om de natuur te beschermen
  • Amsterdam wilde afval lozen in Naardermeer
  • Natuurliefhebbers kwamen in protest
  • Gevolg: oprichting Natuurmonumenten
  • Zij komen voor 155.000 gulden het Naardermeer

Leerdoel:
  • Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

Slide 17 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
B
Bescherming van natuur en milieu
1960: Wetenschap gaat zich ermee bemoeien
  • Nadelige gevolgen van landbouwgif
  • Artsen waarschuwen voor ongezonde leefomgeving

1972: Rapport Club van Rome
Waarschuwing:
  • Einde economische groei door uitputting natuur 
    ⇛ aardolie
    ⇛ hardhout
    ⇛ vis 
  • Door groeiende productie raakt milieu erg vervuild
    ⇛ grote delen aarde worden onleefbaar

  • geleerden
  • politici
  • eigenaren grote bedrijven

Slide 18 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
B
Bescherming van natuur en milieu
Initiatieven burgers
  • Milieudefensie
    ⇛ voert actie om milieu te beschermen
    ⇛ maakt overheid duidelijk dat er actie ondernomen moet worden
  •  Greenpeace
    ⇛ Landen moeten samenwerken

Slide 19 - Tekstslide

Wat doet Nederland om
het milieu beter te maken? 

Slide 20 - Woordweb

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
1970
Eerste milieubeleid Nederland
  • Niet zomaar afval lozen door fabrieken
  • Vervuilde lucht uitstoten

1983
Grondwet: Recht op gezonde leefomgeving

Maar ook:
  • Ciris in de jaren 80
  • Economie moet groeien
  • Ten kosten van het milieu

Leerdoel:
  • Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen
Begrippen:
  • milieubeleid
  • duurzaamheid

Slide 21 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering
  • An inconvenient truth
    ⇛ De aarde warmt op
    ⇛ De zeespiegel stijgt  

Slide 22 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering
  • An inconvenient truth
    ⇛ De aarde warmt op
    ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997
Landen maken afspraken
  • Uitstoot broeikasgassen verminderen



Slide 23 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering
  • An inconvenient truth
    ⇛ De aarde warmt op
    ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997
Landen maken afspraken
  • Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015
  • 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen



Slide 24 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering
  • An inconvenient truth
    ⇛ De aarde warmt op
    ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997
Landen maken afspraken
  • Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015
  • 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen

Glasgow 2021
  • Afbouw steenkoolgebruik
  • Afbouw subsidies fossieke brandstoffen

Slide 25 - Tekstslide

§2.4
Milieuproblemen
BASIS
C
Reactie van de politiek
Duurzaam omgaan met de natuur
  • Bomen kappen is nieuwe bomen planten
  • Minder grondstoffen gebruiken
  • Minder afval produceren
  • Meer recyclen
  • Minder uitstoot broeikasgassen
  • Windmolens, zonnepanelen

Kritiek op duurzaamheid:
  • Niet iedereen gelooft dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door de mens
  • Wie gaat alle maatregelen betalen?
  • Angst dat andere landen niet meedoen

Slide 26 - Tekstslide


Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Denemarken, Zweden
Op welke plaats staat Nederland als het gaat om verduurzamen?

06

Slide 27 - Poll

Slide 28 - Video

timer
1:00
"Ik begrijp het al"
"Herhaling is fijn"
Wil extra uitleg
Zelfstandig maken:
§2.4
1 t/m 13
Bereid je voor op het SE
Bekijk de LessonUp terug door in te loggen
Zelfstandig maken:
§2.4
1 t/m 13
Bereid je voor op het SE
Volg samen met meneer Harmsen een verlengde instructie
Met meneer Harmsen opdrachten maken
Bereid je voor op het SE

Slide 29 - Tekstslide

HEB JE HET GESNAPT?

Slide 30 - Tekstslide

...uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden
en hoe zij toch hun positie probeerden te verbeteren

...uitleggen door welke nieuwe wetten de situatie van de arbeiders
eind 19e eeuw sterk verbeterde

...kan je een aantal kenmerken noemen
van het moderne Nederland 
rond 1920

...de begrippen liberalen, vakbonden, algemeen kiesrecht,
socialisten en confessionelen uitleggen
AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Slide 31 - Tekstslide


Liberalen

Slide 32 - Open vraag


Socialisten

Slide 33 - Open vraag


Confessionelen

Slide 34 - Open vraag


Geef je inzet tijdens deze les een cijfer
110

Slide 35 - Poll