Omgangskunde: Intimiteit en ongewenste intimiteit

• Omgangskunde
• MBO
• Studiejaar 1

Entreeproject: omgangskunde

Intimiteit en ongewenste intimiteit

Wat ga je doen bij omgangskunde in periode 2?

-Opdrachten tijdens de les

-Edition (thuis en tijdens de les): hoofdstukken 13, 20 en 21 van het boek 'Begeleiden'.

-Afronding met een toets over de behandelde lesstof.

Waarom ga je dit doen?

JE LEERT:

 

-Op een goede manier feedback te geven & ontvangen

-Gespreksvaardigheden toe te passen in een gesprek met een oudere

-Om te gaan met intimiteit en seksualiteit bij het begeleiden van zorgvragers

-Hoe om te gaan met probleemgedrag bij zorgvragers

Inhoud les vandaag: intimitiet en ongewenste intimiteit

Waar denk jij aan bij het begrip 'intimiteit'?

Begrip 'intimiteit'

Intimiteit is een ervaring van verbondenheid tussen mensen of tussen mensen en andere dieren of tussen mensen en natuur. Deze verbondenheid kan lichamelijk, emotioneel of spiritueel zijn. De ervaring van intimiteit is afhankelijk van een situatie en daarmee beperkt in tijd en ruimte.

Belang van intimiteit

Voor de meeste mensen is intimiteit belangrijk. Mensen hebben behoefte aan intimiteit. Intimiteit kun je alleen ervaren in de omgang met anderen. Niet zomaar mensen: intimiteit kun je pas ervaren bij mensen die je vertrouwt.

Intieme zone

Als verpleegkundige kom je vaak bij zorgvragers in hun intieme zone. Dit is nodig voor de dagelijkse verzorging, zoals wassen, aankleden en iemand in zijn stoel zetten. Sommige zorgvragers hebben er veel moeite mee dat vreemde mensen hen aanraken en vastpakken. Begrijpelijk, want je komt wel erg dicht in hun buurt, zonder dat je intimiteit wilt delen. Andersom kan het natuurlijk ook gebeuren dat een zorgvrager of een collega te dicht bij jou komt.

Als jij je daar niet prettig bij voelt, kan er sprake zijn van ongewenste intimiteit.

Eigen waarden en normen rondom intimiteit

Als verpleegkundige is het belangrijk om je eigen houding te bekijken, ook wat betreft dit onderwerp. Beantwoord de volgende vragen (10 minuten de tijd):

1. Welke betekenis heeft intimiteit voor mij?

2. Wat vind ik normaal en wat niet?

3. Waar leg ik de grens als zorgvragers mij aanraken?

Eigen waarden en normen rondom intimiteit

De begeleiding van zorgvragers bij intimiteit staat niet los van jezelf, van jouw waarden en normen, en jouw grenzen. Jouw waarden en normen spelen een rol bij hoe je op zorgvragers reageert als het gaat om intimiteit. Dat je daarmee te maken krijgt, staat vast.

Als verpleegkundige kom je in de intieme zone van zorgvragers.

Het is belangrijk dat je weet waar jouw grenzen liggen. Het gaat daarbij niet om de grenzen die je privé zou hanteren. Het gaat om grenzen die je als verpleegkundige aanhoudt. Je mag daarbij nooit vergeten dat je beroepsmatig contact met mensen hebt. Het is bijvoorbeeld nooit toegestaan (wat de situatie of omstandigheden ook zijn) seksuele contacten te hebben met zorgvragers.

Intimiteit en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit zijn aspecten die horen bij het menszijn, de behoefte daaraan verdwijnt niet bij het ouder worden. 

Hoeveel procent van de 70-80 jarigen heeft het afgelopen half jaar seks gehad, denk je?

Ongewenste intimiteit

Of een bepaalde intimiteit gewenst of ongewenst is, kun je alleen zelf uitmaken. Er is sprake van een ongewenste intimiteit, als het gedrag door jou als ongewenst wordt ervaren. Of je een intimiteit als ongewenst ervaart, zal afhangen van de situatie en de persoon die jou lastigvalt.

Hoe ga je om met ongewenste intimiteit?

Bij ongewenste intimiteiten, is het belangrijk je weerbaar op te stellen. Het beste is je actief te verzetten. Hoe actiever je je verzet, hoe groter de kans is dat de ander ermee ophoudt. Het is helaas geen garantie! Gedrag dat jij als ongewenste intimiteit ervaart, hoef je nooit te accepteren. Het maakt niet uit of het gaat om een kneep in je bil, een seksueel getinte opmerking, of wat ook. Zeg eerst in duidelijke taal – zonder je te verontschuldigen – dat je wilt dat hij er onmiddellijk mee ophoudt. Helpt dat niet? Begin dan te roepen of sla van je af.

Bij ongewenste intimiteiten is vaak sprake van een glijdende schaal. De eerste keer legt een zorgvrager bijvoorbeeld een hand op je schouder; een tweede keer zijn het twee handen op beide schouders; een derde keer omarmt hij je; en een volgende keer gaat hij nog weer verder. Wacht ook daarom niet te lang met het aangeven van grenzen. Vaak voelt die eerste hand op je schouder al te intiem aan. Je weet het wel, maar je zegt er niets van. Je denkt misschien: ach, ik moet niet zo kinderachtig zijn. Of je denkt: laat ik nou niet overal een punt van maken. Maar het is beter om er wél een punt van te maken. De zorgvrager moet meteen beseffen dat er grenzen zijn aan de zorgplicht. Hij moet weten wat wel en niet toelaatbaar is.

Zoek de fout niet bij jezelf!

Word je in je werk het slachtoffer van ongewenste intimiteiten, dan is het belangrijk dat je er achteraf niet mee blijft zitten. Zoek steun en vraag advies als je dat nodig hebt. Zoek de fout nooit bij jezelf. Wat er is gebeurd is niet jouw schuld. Je bent ook niet de enige die dit overkomt! Uit onderzoek wordt duidelijk dat meer dan de helft van de verpleegkundigen tijdens het werk geconfronteerd wordt met ongewenste intimiteiten, zoals seksueel getinte opmerkingen en handtastelijkheden.

Opdracht

-Maak, in tweetallen, de praktijkopdracht van thema 6 uit het boek 'Begeleiden'  getiteld 'Ongewenste intimiteiten als Gerard naar bed gaat'. Betrek de theorie uit het boek in jullie antwoorden.