Begrijpend lezen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Begrijpend lezen

Welke tekstvorm hoort bij een instruerende tekst?

1. Rouwkaart
2. Een krantenartikel
3. Handleiding Ikea-kast
4. Reclame

Benoem de tekstdoelen?

Een uitnodiging is een voorbeeld van een

1. informatieve tekst
2. amuserende tekst
3. instruerende tekst
4. activerende tekst

Wat is een tekstdoel?

1. Artikel
2. Recept
3. Instrueren
4. Blog

Wat is een tekstsoort?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Gebruiksaanwijzing

Bij globaal lezen, lees je....?

Het onderwerp en de hoofdgedachte zijn hetzelfde

1. Waar
2. Niet waar

Globaal lezen is hetzelfde als zoekend lezen

1. waar
2. niet waar

De lead van een tekst is

1. De titel van een tekst
2. De hoofdgedachte
3. Een binnenkomer
4. Een tussenkopje

Wat staat er in de inleiding?

Wat staat er in de kern?

Wat staat er in het slot?

Leesvaardigheid

• Doel en publiek
• De indeling van teksten
  
• Opbouw van een tekst
  
• Onderwerp en hoofdgedachte
• Leesstrategieën
• Tekstdoelen

Doel 

Doel van de tekst

• wat wil de schrijver met de tekst bereiken?
• sommige teksten hebben meerdere doelen, maar bijna altijd is één van die doelen het hoofddoel.

Publiek

Doelgroep

• voor wie is de tekst bedoeld? Wie leest de tekst?
• de schrijver past zijn taalgebruik en de stijl van de tekst vaak aan het publiek aan. 

Uitleg

Doel en publiek beïnvloeden de vorm van een tekst

Teksten over het onderwerp kunnen totaal verschillen.

Het is maar net welk doel de tekst heeft en voor welk publiek hij geschreven is.

Ingezonden brief aanpakken verkoop namaakkleding. Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Instrueren

Ingezonden brief aanpakken verkoop namaakkleding. Publiek?

1. Redactie
2. Lezers
3. Iedereen
4. Verkopers namaakkleding

Blog over goedkoop namaakkleding kopen in India. Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Activeren
4. Instrueren

Reisblog over namaakkleding kopen in India. Publiek?

1. Internetters
2. Consumenten
3. Reizigers
4. Handelaren

Indeling van teksten

• Structuur van de tekst begrijpen
• Vaak vaste onderdelen

Wat is een alinea?

Vaste tekstonderdelen

• Titel --> onderwerp
• Lead --> vetgedrukt. Vat samen / aandacht
• Intro --> vertelt waar de tekst over gaat
• Kern --> behandelt deelonderwerpen
• Slot --> samenvatting of conclusie

Welk onderdeel van een tekst bevat de deelonderwerpen?

1. De lead
2. De titel
3. Het slot
4. De kern

Wat is de functie van de lead in een tekst?

1. Een samenvatting geven van het onderwerp
2. Een conclusie geven
3. Vertellen waar de tekst over gaat
4. De deelonderwerpen behandelen

Tekstdelen

Inleiding

• Onderwerp
• Probleem
• Vragen
• Situatieschets
• Aanleiding
• Anekdote

Kern

• Deelonderwerpen
• Hoofdgedachte
• Vaak meerdere alinea's  

Slot

• Samenvatting
• Conclusie
• Oplossing
  
• Antwoord
• Actie

Onderwerp & hoofdgedachte

• Wat zijn het? Hoe herken je ze? 
• Elke tekst heeft een onderwerp en een hoofdgedachte

Onderwerp

• Onderwerp geeft in één of enkele woorden aan waar de tekst over gaat
• Nooit een hele zin
• Staat vaak in de titel
• Wordt vaak herhaald in de tekst

Hoofdgedachte

• Samenvatting van de tekst in één zin; belangrijkste informatie.
• Antwoord op de vraag: wat zegt de schrijver over het onderwerp
• Staat vaak in de inleiding
• Bij langere teksten vaak in het slot

Voorbeeld

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. Losgeslagen schip bij Wijk aan Zee
2. Schip
3. Gestrand schip
4. Vrachtschip zonder lading

Wat is de hoofdgedachte?

Leesstrategieën

• Oriënterend lezen (bruikbaar?)
• Globaal lezen (hoofdzaken)
• Zoekend lezen (specifiek)
• Intensief lezen (volledig)
• Studerend lezen (tekstbegrip)
• Kritisch lezen (betrouwbaarheid)

Welke leesstrategie?
Je leest een column en vraagt je af of je het er mee eens bent?

1. Globaal lezen
2. Intensief lezen
3. Zoekend lezen
4. Kritisch lezen

Welke leesstrategie?
Je moet een verslag maken voor school en ziet een mogelijk goed artikel

1. Globaal lezen
2. Studerend lezen
3. Zoekend lezen
4. Oriënterend lezen

Welke leesstrategie?
Je gaat op vakantie en wilt weten wat er te doen is.

1. Globaal lezen
2. Studerend lezen
3. Zoekend lezen
4. Oriënterend lezen

Tekstdoelen

Informeren

Amuseren

Overtuigen

Activeren

Instrueren

Tekstdoel en tekstsoort

1. Amuseren, amuserende tekst
   
2. Informeren, Informerende tekst
   
3. Overhalen, overhalende tekst
   
4. Instrueren, instruerende tekst
   
5. Overtuigen, overtuigende tekst

Tekstvorm

1. stripboek, roman
   
2. Krantenartikel
3. reclame
   
4. recept, handleiding
   
5. opiniestuk, review, recensie

Wat is het tekstdoel van een column?

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Wat is het tekstdoel van een bijsluiter?

1. Amuseren
2. Instrueren
3. Informeren
4. Overtuigen

Wat is het tekstdoel van een gedicht?

1. Overhalen
2. Amuseren
3. Informeren
4. Instrueren

Opdracht

Lees het artikel op je laptop. 

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5375613/mbo-studenten-opleiding-175-miljoen-investering-dijkgraaf

Beantwoord de vragen op de volgende sheet 

Wat was het onderwerp, tekstdoel en tekstsoort?

Waarom moet je dit weten?

- dan kan je het juiste antwoord geven als je vragen krijgt over een tekstdoel en tekstsoort op het examen

- dan weet je wat voor taal je moet gebruiken als je zelf een tekstsoort moet schrijven op het examen

Besproken:

• Indeling teksten
• Hoofdgedachte
  
• Onderwerp
• Tekstsoort
  
• Tekstdoel
  
• Leesstrategie
  
• Globaal lezen
  
• Verkennend lezen
  
• Intensief lezen
  
• Zoekend lezen
  
  

Wat vond je minder goed aan deze les?

Wat vond je goed aandeze les?