Humanisme

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Havo / VWO

Humanisme

Inleiding

Leerdoelen: 

- Ik kan uitleggen waar het woord 'humanisme' vandaan komt.

- Ik kan vertellen wat het verschil is tussen een godsdienst en een levensbeschouwing.

Hoofdstuk 1

Het humanisme is een levensbeschouwing en geen godsdienst. De meeste humanisten geloven namelijk niet in God.

Levensbeschouwing: de manier waarop je naar het leven kijkt. Levensbeschouwing gaat over wat zin geeft aan het leven.

Bij humanisme is dat de mens. Het woord 'humanisme' komt van het Latijnse woord 'humanus' wat 'menselijk' betekent. 

Symbool: Happy Man

Ieder mens bezit een bepaalde waardigheid. 

Ieder mens moet dan ook menswaardig 

behandeld worden. 

Niet mishandelen / martelen / etc. 

HUISWERK

Maken: opdracht 1. 

Paragraaf 1

Het humanisme grijpt terug naar de Griekse cultuur.

Hoofdstuk 2: uitgangspunten

Leerdoelen:

- Na deze les kan ik uitleggen waarom de mens centraal staat.

- Na deze les kan ik vertellen waarom mensen redelijke wezens zijn (‘verstandig’).

- Na deze les kan ik uitleggen waarom zelfexpressie belangrijk is (‘zingeving’).

- Na deze les kan ik het verschil uitleggen tussen de 3 soorten humanisten.

Werkvorm: "Boarding Pass"

Leerlingen vullen het volgende in via Exit Ticket:

• Wat weet ik, doe ik, kan ik al?

• Welke vragen heb je?

Daarna: huiswerk bespreken!

5 Belangrijke uitgangspunten

1. De mens staat centraal (waardigheid & vrijheid).

2. Menselijk moraal (ideeën over wat goed en fout is). Je mag kritiek geven op religies en ideeën van anderen. 

3. Kennis is heel belangrijk! Ontwikkeling. De mens 

is een redelijk wezen: we hebben een verstand. 

4. Expressie: door je uit te drukken, geef je zin aan je leven. Dit kan door middel van verhalen, kunst, muziek, cultuur, etc.

5. Er zijn 3 soorten humanisten:

3 soorten humanisten

1. Religieuze humanisten. Geloven dat er meer is tussen hemel en Aarde. Sommigen zijn humanist én christen / moslim / etc.

2. Anti religieuze humanisten. Geloven niet in God. Zijn zelfs tegen godsdiensten. 

3. Ongodsdienstige humanisten. Je kan God niet waarnemen, dus kan je er niks zinnigs over zeggen (agnost). 

Hoofdstuk 3: geschiedenis

Griekse oudheid.

Socrates en Protagoras (+/- 400 voor 0) riepen op om kritisch te zijn tegenover anderen. Door vragen te stellen anderen bij hun eigen wijsheid laten komen. De mens is de maatstaf van alle dingen: een stelling subjectief, omdat iedereen een eigen waarheid en mening heeft. 

Tijd van de Romeinen

Alles is volgens de ratio (het verstand) ontwikkeld. 

Apatheia: een eigenschap van het verstand waarmee men gevoelens / emotie in toom kan houden. 

Leven naar wat goed en passend is in het leven: wijsheid, rechtvaardigheid, moed en matigheid. 

De Renaissance 

De term humanist komt voor het eerst voor.

Humanisten herkennen zich in een meer rationele en kunstzinnige benadering van de werkelijkheid. Taal is belangrijk (moet ontwikkeld zijn). Men moet kunnen kiezen tussen goed en kwaad (ethiek). 

Belangrijke denkers: Petrarca, Erasmus, Montaigne. 

De Verlichting

De betekenis van wetenschap en onderzoek groeit. Het menselijk verstand wordt belangrijker en meer betrouwbaar dan het geloof (in God). Vrijheid is heel belangrijk.

Belangrijke denkers: Descartes, Spinoza, Kant

Moderne tijd

Er komen steeds meer atheïstische denkers die het geloof in God aanvallen. De mensen nemen een steeds grotere verantwoordelijkheid voor hun eigen doen en laten. Men zet zich af tegen religieuze autoriteiten.

Belangrijke denkers: Marx, Nietzsche, Freud, Dawkins, Darwin

Hoofdstuk 4

Wat zijn ook alweer de 6 groepen levensvragen?

Wat is belangrijk in het leven?

--> De mens.

Wie is de mens?

--> Een vrij wezen met verstand. 

Hoe gaan mensen om met lijden en dood?

--> Een mens moet daar zelf over kunnen beslissen. 

Opdracht

Lees hoofdstuk 4 nogmaals. Bestudeer de onderwerpen vanaf paragraaf 4.2. Markeer hoe het Humanisme denkt over deze onderwerpen. 

Tip: dit kan je gebruiken voor je P.O.!