Vulkanisme

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1,2

Vulkanen

Vulkanisme

Vorige les - Platentektoniek

• Aardplaten?
• Plaatbewegingen (4)?
• Troggen
• Mid-oceanische ruggen

De doelen van vandaag

Aan het eind van de les weet je:

• Wat een vulkaan is
• Welke soorten vulkanen er bestaan
• Waar voornamelijk vulkanisme plaatsvindt 
• Wat de gevolgen van een vulkaanuitbarsting kunnen zijn

Wat weet jij al over vulkanen?

Algemene informatie

• Een vulkaan is een plek waar magma uit de aardmantel zich een weg naar buiten baant door de aardkorst.
• Magma is gesmolten gesteende onder het aardoppervlak.
• Zodra magma aan het aardoppervlakte komt er wordt gesproken over lava.
• Twee manier van uitbarsten: Effusief (zeer rustig en geleidelijk) en Explosief (snel en krachtig).

• Een lahar is een modderstroom van vulkanisch materiaal (vulkanische as, puimsteen en brokken gesmolten of gestolde lava) vermengd met regenwater of smeltwater van sneeuw.
• Een pyroclastische stroom of gloedwolk bestaat uit vaste of halfvloeibare lava, gas, rotsen en as. Ze kunnen snelheden tot 150 km/u bereiken, en hebben temperaturen die liggen tussen 100 en 800°C.

!

Hoe ontstaat het verschil tussen effusief en explosief

Silicagehalte (in procenten) in het magma

• Veel silica in het magma (meer dan 70%) = felsisch 

• Weinig silica in het magma (minder dan 50%) = mafisch 

Hoe meer silicagehalte er in het magma aanwezig is, hoe stroperiger het magma wordt

Waar ontstaan vulkanen

Soorten vulkanen

Spleetvulkaan

Kenmerken

• Divergente plaatbeweging
  
• Mafisch/ effusief

Gevolgen/ risico's: 

• Ontstaan van spleten in het aardoppervlak

Voorbeeld: 

• Holuhraun op IJsland
  
• Mid-oceanische rug

Spleetvulkaan

Kenmerken:

• Hotspot
• Mafisch/ effusief
• Flauwe helling

Gevolgen/ risico's:

• Relatief weinig gevaar
• Lava fontein

Voorbeeld: 

• Mauna Loa Hawaï

Spleetvulkaan

Kenmerken:

• Convergent
• Felsisch/ explosief
• Kegelvormig
• Lagen lava en Pyroclastisch materiaal 
• Gevaarlijk bij uitbarsting!

Gevolgen/ risico's:

• Heftige uitbarsting
• Pluim van as 
• Vulkanische gassen
• Lahars

Voorbeeld: 

• Mount Vesuvius  
• Mount St. Helens

Spleetvulkaan

Kenmerken:

• Oude vulkaan
• Grote brede krater
• Kratermeer

Gevolgen/ risico's:

• Kratermeer kan het begeven
• Nieuwe eruptie

Voorbeeld: 

• El Chichón,  Zuid-Mexico

Algemene gevolgen/ risico's

Algemene gevolgen/ risico's

Positief:

• Vruchtbare bodem
• Ontstaan van kostbare gesteente
• Natuurlijke warmte bron
• ontstaan van nieuw land

Negatief:

• Dodelijke slachtoffers
• Vernielingen 
• Luchtvervuiling
• Invloed op het klimaat

Opdracht!

• Wat: Maak de oefentoets (15 vragen)

• Waar: Deze oefentoets maak te vinden op de volgende pagina of via de link:
  https://forms.office.com/e/fSAjSuYk3X 

• Hoe: Deze oefentoets maak je ZELFSTANDIG EN IN STILTE !
• Tijd: 10 minuten

• Klaar: 

1. Antwoorden controleren. 
2. Noteer de vragen waar je moeite mee hebt. 
3. Ga hierna verder met het maken van de opdrachten aan het
   eind van de paragraaf.

forms.office.com

Afsluiting

• Doelen van vandaag
• Vragen?

• Huiswerk 
• Volgende les