Trede 13: Spelling (aanhalingstekens, trema's en accenten)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Trede 13

Dat spreekt boekdelen

Communicatiesessie: Leestekens

Welke leestekens ken je al?

Wat gaan we deze les doen?

Tijdens deze les krijg je uitleg over de volgende leestekens:

• aanhalingstekens
• trema's 
• accenten

Tussendoor krijg je steeds vragen om te oefenen met deze leestekens. Je kunt zelf na afloop nog oefenen met opdrachten in de portal.

Waarom doen we dit?

Als tussenbeoordeling voor deze trede maak je een dictee. 

In dit dictee komen aanhalingstekens, trema's en accenten voor. 

Je krijgt deze uitleg met oefeningen en je kunt zelf oefenen in de Portal om je voor te bereiden op het dictee.

Aanhalingstekens

Aanhalingstekens

Er zijn twee situaties waarbij je aanhalingstekens moet gebruiken:

• Als iemand iets zegt, vraagt of roept.
• Als je iets niet serieus bedoeld is.

Aanhalingstekens

Als iemand iets zegt, vraagt of roept.

Voorbeelden:

• 'Ik heb vandaag echt zin in Nederlands', zegt Fiënna.
  
• 'Hoe heb je dat gedaan?', vraagt Deangelo.
  
• 'Hou op!', roept Ghina.

Welke zin is goed?

1. Wat zullen we eten?, 'vroeg Chantal.'
2. 'Wat zullen we eten?', vroeg Chantal.
3. Wat zullen we eten?, vroeg Chantal.

Welke zin is goed?

1. 'Heb je ook zo'n lieve knuffelbeer', vraagt Jesse.
2. Heb je ook zo'n lieve knuffelbeer?, 'vraagt Jesse.'
3. 'Heb je ook zo'n lieve knuffelbeer?', vraagt Jesse.

Maak zelf een zin waarin iemand iets zegt, vraagt of roept. Gebruik aanhalingstekens.

Aanhalingstekens

Als je iets niet serieus, ook wel sarcastisch, bedoelt. 

Voorbeelden:

• Ik ben echt met 'plezier' meegegaan op visite.
• Dat was weer een 'geslaagde' grap!

Plaats in deze zin aanhalingstekens om de zin sarcastisch te maken:
Wat heb je weer heerlijk gekookt!

Plaats in deze zin aanhalingstekens om de zin sarcastisch te maken:
Wat is dit een leuke opdracht.

Maak zelf een zin waarin je iets niet serieus bedoelt. Gebruik aanhalingstekens.

Trema's 

Wat valt op bij de volgende woorden: kopieren, geupload, tweeen en reunie?

Trema's 

Een trema is een ander woord voor twee puntjes op een klinker (ë, ö, ä, ï of ü).

Trema's

Als je in één woord twee opeenvolgende klinkers niet als één klank mag lezen, gebruik je een trema. Zet het trema op de tweede klinker.

Dus zo:

kopieren --> kopiëren                       reunie --> reünie

geupload --> geüpload                    tweeen --> tweeën

Welk woord is goed geschreven?

1. tweeenvijftig
2. tweëenvijftig
3. tweeënvijftig

Welk woord is goed geschreven?

1. reünie
2. reunie
3. rëunie

Welk woord is goed geschreven?

1. sleëen
2. slëeen
3. sleeën

Accenten

Accenten

Sommige woorden hebben een accent nodig om ze goed uit te kunnen spreken. 

We onderscheiden drie verschillende accenten: 

• accent grave (à)
• accent aigu (á)
• accent circonflexe (â)

Accent grave (à)

Een accent grave ziet er zo uit: è, à, ù, ò, ì.

Het teken wordt vooral gebruikt om aan te geven dat een klinker een korte klank heeft. Deze woorden komen vooral uit het Frans.

Voorbeelden:

'Hè?' (wat bedoel je?)                                    caissière

crème

Zoek een woord op met een accent grave (à).

Accent aigu (á)

Een accent aigu ziet er zo uit: á, é, ó, í, ú.

Het teken wordt vooral gebruikt als de letter langer klinkt.

Voorbeelden:

café 

privé

Zoek een woord op met een accent aigu (á).

Accent circonflexe (â)

Een accent circonflexe ziet eruit als een dakje: â, ê, ô, û, î.

Echte Nederlandse woorden hebben dit accent nooit. Franse woorden die we ook in Nederland gebruiken, hebben dit accent wel.

Voorbeelden:

crème fraîche                        enquête        

Zoek een woord op met een accent circonflexe (â).

Welk woord is goed geschreven?

1. privè
2. privê
3. privé

Welk woord is goed geschreven?

1. dagcréme
2. dagcrème
3. dagcrême

Welk woord is goed geschreven?

1. crème fraîche
2. créme fraîche
3. crême fraîche
4. crème fraìche

Verder oefenen?

In de portal kun je verder oefenen met alle leestekens die we hebben besproken tijdens deze les.

Sommige opdrachten staan bij oranje en andere bij rood, dus je moet even zoeken.

Verder oefenen?

Bij oranje staan de opdrachten

over aanhalingstekens.

Verder oefenen?

Bij rood staan de opdrachten

over trema's en accenten.

Wat weet je nog?

In welke twee situaties gebruik je aanhalingstekens?

Maak een zin waarin je aanhalingstekens gebruikt.

Wanneer gebruik je een trema? Leg het uit aan de hand van een voorbeeld.

Welke drie accenten heb je geleerd? Noem drie woorden waarin je de accenten gebruikt.