3.2 Nederland en de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Historische Context: Nederland (1848-2008)

3.2 Nederland en de wereld 

Wat gaan we doen? 

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Beeldmateriaal

5. Leerdoelen terugkoppeling

6. Aan de slag en huiswerk

Leerdoelen terugkoppeling

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat het poldermodel is

2. Je kunt verklaren waarom de verzorgingsstaat versoberd werd.

3. Je kunt voor- en nadelen noemen van globalisering. 

Theorie

De overheid slaagde er niet in de economische crisis die begon met de tweede oliecrisis, de baas te worden. Het dieptepunt kwam in 1982.  

Nederland had in 1982 te maken met een grote economische crisis. Dit kwam door o.a. de eerste en tweede oliecrisis. Verhouding werkende mensen en mensen met een uitkering raakte uit balans. 

Theorie

Op een gegeven moment stonden tegenover honderd personen met een betaalde baan, vijfentachtig mensen met een uitkering. 

Iets wat Nederland door Willem Drees was geworden eiste nu zijn tol. De .... werd te duur. Welk woord zoek ik hier? 

Theorie

In 1984 werd Ruud Lubbers premier. Dat bleef hij tot 1994 en daarmee is hij (tot nu toe) de langst regerende minister-president van ons land. 

Klein onderzoekje: Hoe lang moet Rutte nog blijven zitten totdat hij dit record heeft verbroken? 

Theorie

De manier waarop Lubbers te werk ging was door steeds overleg te voeren. Overheid met werkgevers met werknemers. 

Lubbers zocht hierin steeds naar een compromis? 

Ook vond Lubbers dat de overheid zich moest terugtrekken uit allerlei economische sectoren zoals postbezorgingsbedrijf, de telefoonmaatschappij, de spoorwegen en zelfs een bank waren niet meer het bezit van de overheid. Dit werd allemaal geprivatiseerd. 

Theorie

Ruud Lubbers (1982-1994, CDA) was minister-president van Nederland. Hij moest stevig bezuinigen door een economische crisis. 

Hij bedacht het Poldermodel: hier gaan overheid, werkgevers en werknemers steeds met elkaar in gesprek en proberen tot een compromis te komen, een afspraak waarbij iedereen water bij de wijn doet. 

Theorie

Ook werd het krijgen van een uitkering steeds strenger. Er moest ergens geld vandaan komen. 

Maar aan het einde van de jaren tachtig begon de economie zich te herstellen. De inkomens stegen in de jaren negentig met 25%. Hoogste stijging sinds de jaren zestig. 

Opnieuw ging men in Nederland overdadig consumeren. Twee auto's, vakantie (meerdere keren per jaar) werd normaal. 

Theorie

De economische groei had ook te maken met het wegvallen van veel handelsbelemmeringen. Ze mochten binnen Europa de meeste goederen vrij worden vervoerd, zonder uitgebreide grenscontroles.  Nederland drong in 1991 aan in Europa op het invoeren van een gezamenlijke munt. 

Verdrag van Maastricht (1992): afspraak waarbij EU kiest voor gezamenlijke munt. 

Theorie

Europa en de wereld globaliseerde. 

Globalisering: proces van het openstellen van grenzen tussen landen waardoor personen, goederen en diensten zich gemakkelijker over de hele wereld kunnen verspreiden. 

Theorie

Globalisering

Voordelen: 

• in en uitgaan van personen en diensten makkelijker
• beter voor de handel tussen de landen onderling

Nadelen: 

• meer buitenlandse concurrentie
• bedrijven nemen productie mee naar buitenland
• wegvallen eigen nationaliteit

Leerdoelen

1. Je kunt voorbeelden noemen van toenemende individualisering. 

2. Je kunt de rol van Nederland in de internationale politiek beschrijven.

3. Je kunt de verschillende vormen van jongerenculturen uit de jaren 80 en 90. 

Theorie

In 1983 werd de Grondwet herzien. Een belangrijke vernieuwing was het nieuwe artikel 1 ... ? 

• 'Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.'

Theorie

Ook werden in de nieuwe Grondwet sociale grondrechten  opgenomen, die de overheid verplichtten een bepaald welvaarts- en welzijnsniveau te leveren. 

Wie geen geschikt onderwijs kan krijgen, of geen huis kan vinden, kan de overheid hiervoor aansprakelijk stellen. 

Sociale grondrechten = in de grondwet vastgelegde rechten waarbij de overheid de zorgplicht heeft op het gebied van onderwijs, bestaanszekerheid, huisvesting en volksgezondheid. (deze zijn dus vanaf 1983 nieuw)

Theorie

Met al deze nieuwe wetten konden burgers nog beter dan voorheen hun eigen boontjes doppen. 

Wat heeft het voor resultaat voor de maatschappij en samenleving als wij steeds minder hulp nodig hebben van anderen en steeds meer op ons zelf gewezen zijn .. ? 

• Individualisering = ontwikkeling waar naar een situatie waarin het individuele belang voorrang heeft boven het groepsbelang. 

Theorie

Verschillende nieuwe wetten sloten aan bij het recht op het maken van individuele keuzes. Zo kwam er euthanasiewetgeving, aanpassingen in het drugsbeleid en natuurlijk werd in Nederland bijvoorbeeld het eerste homohuwelijk ter wereld voltrokken. 

Theorie

Nederland stond (en staat) in de rest van de wereld bekend als een vrij, welvarend en zeer tolerant land. Toch is dit maar gedeeltelijk juist. 

In de internationale politiek heeft Nederland ook veel en vaak van zich laten horen. Nederland was trouw lid van de NAVO, VN en EU. Niet dat iedereen in Nederland het daar mee eens was. 

Theorie

Toch doet Nederland steeds mee met vredesmissies. Al is dat door een debacle in de jaren negentig wel minder geworden.  

Theorie

De jongerencultuur uit de jaren zestig ging uit steeds meer subculturen bestaan. Jongeren ontwikkelde een eigen stijl waarbij hun sociale en etnische afkomst vaak een rol speelde. 

  

Theorie

Punkbeweging (jaren 70, 80)

antiautoritair en anti consumptiemaatschappij. 

  

Theorie

Krakers

Militante jongerenbeweging die uit protest tegen vele leegstaande woningen (ondanks woningtekort) panden kraakten. Wel meer politiek verbonden. 

'Geen woning, geen kroning.' 

  

Theorie

Anders:

Rap en hiphop (opzichtig materialisme)

en .. ? 

  

Leerdoelen

1. Je kunt voorbeelden noemen van de maatschappelijke veranderingen van de digitale revolutie.

2. Je kunt benoemen en verklaren welke zorgen en twijfels over de Nederlandse samenleving in de jaren na 2001 bij veel mensen leefden. 

3. Je kunt uitleggen en verklaren dat veel politici na 2002 de multiculturele samenleving niet langer met veel enthousiasme beschreven. 

Theorie

Behalve de nieuwe jongerenculturen kregen we in Nederland ook te maken met de 'digitale revolutie'. Geen enkel terrein veranderde zo snel als dat van media, informatie en communicatie. 

• Internet
• Gaming
• Mobiele telefoons
• Social Media

Theorie

Digitale Revolutie = het geheel van veranderingen in de samenleving die het gevolg zijn van een toenemend en verbeterd gebruik van de computer. 

Theorie

Toen het midden jaren zeventig minder goed begon te gaan met de economie, werden er geen nieuwe gastarbeiders meer geworven. 

De overheid verwachtte dat de meeste Turkse en Marokkaanse gastarbeiders terug naar hun huisland zouden gaan. 

Echter, ze hadden in de jaren in Nederland het recht op gezinshereniging opgedaan. Vele familieleden kwamen hierop juist naar Nederland. 

Theorie

Door het zuinig leven van de Turkse en Marokkaanse gezinnen en de investeringen in grond en bezit in het thuisland bleven veel gezinnen met één been in het thuisland staan. 

Dit maakte dat de integratie soms niet goed verliep en dit in het begin van de 21e eeuw nog steeds als een probleem ervaren (door sommigen!). 

Theorie

Multiculturele drama = Aanvankelijk droeg de overheid het idee van de multiculturele samenleving een warm hart toe: in Nederland kunnen mensen met verschillende culturele achtergronden gewoon naast, bij en met elkaar leven. 

In de praktijk echter anders (volgens het boek). Mensen met een migratieachtergrond klonteren samen, voeren de verkeerde lijstjes aan en er is onbehagen over slechte beheersing van de Nederlandse taal.  

Theorie

Ondanks de welvaart nam rond de millenniumwisseling de onvrede toe. Een groot deel van de Nederlandse bevolking profiteerde niet van de economische groei. De kloof tussen arm en rijk werd groter. 

De afstandelijke en arrogante politici van die tijd versterkten het onbehagen in Nederland. 

Mensen kozen destijds massaal voor een politicus die iets anders beloofde: terugdringen van aantal migranten en oorlogsvluchtelingen..? 

 

Theorie

Pim Fortuyn 

• LPF
• 'Ik zeg wat ik doe en ik doe wat ik zeg'
• Mensen die niet willen integreren moeten terug
• Negen dagen voor verkiezingen 2002 vermoord
• LPF haalt alsnog 26 zetels

 

Theorie

Door de moord op Pim Fortuyn en de aanslagen op de Verenigde Staten (WTC, 2001) nam de angst voor de islam toe, ook in Nederland. 

Ook nu nog kenmerkt het debat hierover zich door polarisatie. Sommige vonden de islam een gevaar, anderen vinden het totaal geen gevaar. Zien een duidelijk verschil tussen islam en terrorisme. 

Theorie

 Polarisatie = situatie waarbij standpunten zo ver uit elkaar liggen dat het moeilijk wordt om samen te werken of elkaar te vertrouwen. 

Het Nederland anno 2021 = vol individualisering en polarisatie. Toch op alle lijstjes nog steeds (een van) de meest welvarendste, gelukkigste en meest gelijkwaardige landen ter wereld. Wat is het nou .. ?