Bio H4 Th5 Bs3 Zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het zenuwstelsel

Na deze basisstof kun je...

• De bouw en werking van het zenuwstelsel beschrijven
• Het zenuwstelsel indelen op zowel bouw als functie
• De bouw van een zenuwcel beschrijven
• 3 typen zenuwcellen noemen met hun kenmerken
• 3 typen zenuwen met hun kenmerken onderscheiden
• De bouw en functie van delen van de hersenen benoemen
• De bouw van het ruggenmerg beschrijven

Prikkel = een invloed uit de omgeving. 

Zoals:

Licht, geur of geluid

Impuls = een elektrisch signaaltje

Functie van het zenuwstelsel = doorgeven en verwerken van impulsen

Hersenstam

Ruggenmerg

Omgeving

Zintuig

Zenuw

Hersenen

Prikkels

Impulsen

Je hand raakt iets kouds aan. Zintuigcellen in je hand maken daarom impulsen aan. Welke route nemen deze impulsen?

Zintuig

Zenuw

Hersenen

Hersen-stam

Ruggen-merg

Een zintuig reageert op _ _ _ uit de omgeving

1. Impulsen
2. Prikkels
3. Zenuwen

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Omgeving

Zintuig

Zenuw

Hersenen

Prikkels

Impulsen

Spier of klier

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Omgeving

Zintuig

Zenuw

Hersenen

Prikkels

Impulsen

Spier of klier

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Zenuw

Hersenen

Het zenuwstelsel bestaat uit: hersenen (Grote en kleine), Hersenstam, ruggenmerg en zenuwen

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Zenuw

Hersenen

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit: hersenen (Grote en kleine), Hersenstam, ruggenmerg 

Het zenuwstelsel bestaat uit:

Centrale zenuwstelsel

Perifere zenuwstelsel

-Hersenen (grote en kleine)

-Ruggenmerg

-Hersenstam

Zenuwen

Zenuwen geleiden impulsen

-Van een zintuig naar het centrale zenuwstelsel

-Van het centrale zenuwstelsel naar spieren en klieren

Zenuwen horen bij het zenuwstelsel

1. Juist
2. Onjuist

Zenuwen horen bij het centrale zenuwstelsel

1. Juist
2. Onjuist

Wat hoort bij het centrale zenuwstelsel?

1. Ruggenmerg
2. Spieren
3. Zintuigen
4. Zenuwen

Doel van een zenuwcel = impulsen doorgeven

Er zijn 3 typen zintuigcellen, ieder met een eigen richting van de impulsen

Bouw van een zenuwcel

Cellichaam, met o.a. celkern en cytoplasma

Uitlopers

      - uitlopers richting cellichaam     = dendriet

      - uitlopers van het cellichaam af = axon

Impulsen doorgeven

• Van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel  
•           -Gevoelszenuwcel
• Binnen het centrale zenuwstelsel
•           -Schakelcel
• Van het centrale zenuwstelsel naar een spier of klier
•           -Bewegingszenuwcel

Hersenstam

Ruggenmerg

Zintuig

Zenuwcel

Hersenen

Impulsen

Gevoelszenuwcel (sensorische zenuwcel)

Impulsen doorgeven

• Van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel  
•           -Gevoelszenuwcel

Gevoelszenuwcel

• Impulsen van zintuig naar CZ
• Cellichaam vlakbij CZ
• Eén lange uitloper (dendriet) naar cellichaam tóe

Aantekening

Impulsen doorgeven

• 
  
• 
  

• Binnen het centrale zenuwstelsel
•           -Schakelcel
•  
• 
  

Hersenstam

Ruggenmerg

Hersenen

Impulsen

Schakelcel

Schakelcel

• Impulsen binnen het CZ
• Hele cel in het CZ
• Vele korte uitlopers

Aantekening

Impulsen doorgeven

•  
•  
•  
•  
• Van het centrale zenuwstelsel naar een spier of klier
•           -Bewegingszenuwcel

Bewegingszenuwcel

Ruggenmerg

Hersenen

Spier of klier

Hersenstam

Bewegingszenuwcel (motorische zenuwcel)

• Impulsen van het CZ naar spier of klier
• Cellichaam in het CZ
• Eén lange uitloper (axon) van het cellichaam áf

Aantekening

Spier of klier

Overzicht 3 typen zenuwcellen

1 lange dendriet + korte axon

Dendrieten + 1 lange axon

Gevoelszenuwcel / sensorische zenuwcel

Bewegingszenuwcel / motorische zenuwcel

De schildklier is geactiveerd door een impuls, via wat voor zenuwcel zal die impuls zijn gebracht?

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelcel
3. Bewegingszenuwcel

Een impuls gaat van het oor richting de hersenen. Via welke zenuwcel zal deze impuls als eerste gaan?

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelcel
3. Bewegingszenuwcel

Het cellichaam van een zenuwcel ligt buiten het centrale zenuwstelsel (CZ). Wat voor type cel is dit?

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelcel
3. Bewegingszenuwcel

Halverwege het ruggenmerg is een impuls al 3x van de ene naar de andere zenuwcel gegaan, wat voor type cellen zullen dat zijn?

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelcel
3. Bewegingszenuwcel

Welke zenuwcel heeft een cellichaam in het CZ, maar heeft ook een lange axon daarbuiten

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelcel
3. Bewegingszenuwcel

Zenuw = een bundel uitlopers van zenuwcellen

Aantekening

Bouw van een zenuw

Om iedere zenuwcel uitloper zit een isolerend laagje: zorgt voor snelheid en isolatie

Om een zenuw zit een beschermlaagje van bindweefsel

Aantekening

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Omgeving

Zintuig

Zenuw

Hersenen

Prikkels

Impulsen

Spier of klier

Zenuw

Hersenstam

Ruggenmerg

Zenuw

Hersenen

       Zenuw

Zintuigen en spieren/klieren in je hoofd

Ruggenmerg

Verbind zenuwen met de hersenen

Ligt in het wervelkanaal: Begint bij hersenstam, eindigt bij de lendenwervels

Ruggenmerg

Tussen twee wervels aan elke kant ontspringen zenuwen

Grijze en witte stof

Grijze stof: -midden
-Schakelcellen en cellichaam bewegingscellen

Witte stof: -buitenkant

-Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Aantekening

Zenuwcellen in ruggenmerg

Zenuwknoop

Rugzijde (!)

Hierin liggen cellichamen gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuwcel

schakelcel

ruggenmerg

Gevoelszenuwcel

Waar bestaat het buitenste gedeelte van het ruggenmerg uit?

1. Witte stof
2. Grijze stof

Met welk nummer is de grijze stof in het ruggenmerg weergegeven?

1. 6
2. 7
3. 8
4. 9

Waar liggen de cellichamen van schakelcellen en bewegingszenuwcellen?

1. in de witte stof (schors)
2. in de grijze stof (merg)