1.2 Werken en wonen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

1.2 Werken en wonen

Industrialisatie

Lees eerst LD 1.

Wat is industrialisatie nu weer?

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (4 euro)

Nu kan je LD 1 bereiken! Lees vervolgens LD 2. 

Verandering via vakbonden

• Arbeiders machteloos, je kon zomaar ontslagen worden
• Vakbonden oprichten voor meer loon, kortere werkdagen, meer veiligheid.
• Vakbonden gingen voor werknemers onderhandelen (ze konden dreigen met staken)
• Stakers of zieke arbeiders: betaald uit de spaarkas.

Nu kan je LD 2 bereiken! Lees vervolgens LD 3. 

Verandering via een revolutie

Wie was Karl Marx?

• filosoof
  
• wilde macht bij arbeiders via revolutie
  
• Doel: gelijkheid tussen arm en rijk
• grondlegger van communisme

Nu kan je LD 3 bereiken! Lees vervolgens LD 4. 

Sociaal-democraten

• ongelijkheid arm-rijk veranderen via wetgeving
• Sociaal-democraten en communisten: zelfde doel -> gelijkheid in de samenleving
• Manier waarop is verschillend: 
• communisten -> revolutie en soc.-democraten -> wetgeving

Nu kan je LD 4 bereiken! Lees vervolgens LD 5. 

Het weekloon van vrouwen en kinderen was ongeveer hetzelfde als bij mannen

1. waar
2. niet waar

Wat was het doel van de vakbonden?

Als arbeiders staakten, kwam er geen geld binnen

1. waar
2. niet waar

Hoe kwam er dan toch geld binnen bij de arbeiders tijdens een staking?

Hoe werd die spaarkas dan opgebouwd?

Focus: Sociale wetten en sociale kwestie

Wat is de Sociale Kwestie? 

• Een kwestie is een probleem dat moet opgelost worden.
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Hebben ook invloed op rijke burgerij (bv. ziektes)

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Nu kan je LD 5 bereiken! Lees vervolgens LD 6. 

Voorbeelden van sociale wetten

•  Armenwet (1854): mensen kregen steun van overheid 
• Kinderwetje van Van Houten (1874): kinderarbeid
  
•  Leerplichtwet (1901): een effectief einde aan kinderarbeid
  
• Woningwet (1901): geen krotten meer
  
• ongevallenwet (1901): uitkering voor arbeiders na een ongeval

Nu kan je LD 6 bereiken! Lees vervolgens LD 7 en 8. 

Focus

Het kinderwetje van Van Houten

• De liberalen waren bang voor opstanden van arbeiders (socialistische revolutie).
  
• Samuel van Houten (een liberaal) ziet dat sociale wetgeving nodig is om dit te vermijden.
  
• In 1874 Kinderwetje van Van Houten: verbod op kinderarbeid onder de 12 jaar in fabrieken.
• werd nauwelijks gecontroleerd.  Gevolg?

Nu kan je LD 7 en 8 bereiken!  

Sociale wetten dienen om

1. woonsituatie te verbeteren
2. werksituatie te verbeteren
3. leven van de arbeiders te verbeteren
4. woon - en werksituatie te verbeteren

Welke sociale wetten weet je nog?

Samuel Van Houten was een

1. communist
2. sociaaldemocraat
3. liberaal
4. marxist

Wanneer kwam er pas echt een einde aan kinderarbeid?

1. 1874
2. 1901
3. 1854