H1.4 les 8 Scheidingsmethoden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Stoffen en materialen

Les 8 

scheidings-methoden(1)

NOVA 3H H1.4

leg klaar:

• rekenmachine
• pen

Wat weet je nog van de vorige les?

Hoe ziet een oplossing uit?

1. altijd kleurloos en helder
2. altijd kleurloos en troebel
3. altijd gekleurd en troebel
4. soms gekleurd en altijd helder

Een emulsie is altijd ( ..1 ..) en (..2..) gekleurd
Welk woord vul je in bij (1) en (2)?

1. 1 = troebel 2 =nooit
2. 1 = troebel 2 = altijd
3. 1 = helder 2 = altijd
4. 1 = helder 2 = nooit

Een mengsel van suiker en water is een (1) en een mengsel van olie en water is een (2).

1. 1 = suspensie 2 = emulsie
2. 1 = oplossing 2 = suspensie
3. 1 = oplossing 2 = emulsie
4. 1 = suspensie 2 = oplossing

Leerdoelen van deze les:

• je kunt van 2 scheidingsmethoden aangeven bij welke mengsels ze toegepast kunnen worden: Adsorberen, Bezinken, Chromatografie, Destilleren, Extraheren, Filtreren en Indampen
• je weet op welk verschil in stofeigenschappen deze 4 methoden berusten.

7 scheidingsmethoden

Je krijgt van de docent deze overzichtstabel. Maak tijdens de uitleg aantekeningen in deze tabel. Dit moet je leren voor de toets.

hoe stroomt het water door de koelbuis?

waarvoor dient de themometer?

wat is het residu?

wat is het destillaat?

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
A
B
C
Destilleren	kookpunt	oplossing	wijn	alcohol verdampt al bij een lagere temperatuur (=destillaat), het meeste water blijft achter (=residu).
E

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
A
Bezinken (of centrifugeren) en afschenken	Dichtheid	Suspensie	Zand in water	Zand heeft een grotere dichtheid en zakt naar de bodem. Bij centrifugeren wordt dit versneld door snel ronddraaien.
B
C
Destilleren

Programma

HW voor a.s. dinsdag: 

• Maak de LU les 8 Scheidingsmethoden en vul de tabel helemaal in.
  
• Leer de regels voor het practicum lokaal. (Lang haar -> haar in staart)

Oefenblad dichtheid, gehalte en %

Dinsdag 4 oktober PW over H1.1 - 1.3. Denk aan je rekenmachine

• Uitdelen: oefenblad 
  
• Tip: noteer je berekening 
• Tip: noteer een eenheid bij je eindantwoord.
• Maak het oefenblad af: 1 t/m 5 en 6 t/m 12. Nakijken in de les of via Magister.
• Vraag een stappenplan als je extra hulp wil.

H1 Stoffen en materialen

Les 8 

scheidings-methoden(1)

NOVA 3H H1.4

leg klaar:

• laptop
  
• schrift
• pen

Wat weet je nog van de vorige les?

Hoe ziet een oplossing uit?

1. altijd kleurloos en helder
2. altijd kleurloos en troebel
3. altijd gekleurd en troebel
4. soms gekleurd en altijd helder

Een emulsie is altijd ( ..1 ..) en (..2..) gekleurd
Welk woord vul je in bij (1) en (2)?

1. 1 = troebel 2 =nooit
2. 1 = troebel 2 = altijd
3. 1 = helder 2 = altijd
4. 1 = helder 2 = nooit

Een mengsel van suiker en water is een (1) en een mengsel van olie en water is een (2).

1. 1 = suspensie 2 = emulsie
2. 1 = oplossing 2 = nevel
3. 1 = oplossing 2 = emulsie
4. 1 = nevel 2 = oplossing

Leerdoelen van deze les:

• je kunt van 6 scheidingsmethoden aangeven bij welke mengsels ze toegepast kunnen worden: Adsorberen, Bezinken, Chromatografie, Destilleren, Extraheren, Filtreren en Indampen
• je weet op welk verschil in stofeigenschappen deze 4 methoden berusten.

7 scheidingsmethoden

Je krijgt van de docent deze overzichtstabel. Maak tijdens de uitleg aantekeningen in deze tabel. Dit moet je leren voor de toets.

DOE JE LAPTOP NU DICHT

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Bezinken en centrifugeren	Dichtheid	Suspensie	Zand in water	Zand heeft een grotere dichtheid en zakt naar de bodem. Bij centrifugeren wordt dit versneld door snel ronddraaien.

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Filtreren	fase	suspensie	krijt in water	filtraat = wat door het filter heen gaat (water) residu = wat achter blijft in het filter.

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Extraheren	oplosbaarheid	mengsel van. vaste stoffen	thee maken	smaakstoffen losen op in heet water, de theeblaadjes niet.

toepassing 

Vanaf eind 2019 gaat de rioolwaterzuivering in Ede met actieve kool medicijnresten uit het rioolwater halen.  Het actieve kool maken ze van het wc-papier, dat uit het water wordt gehaald met een grof filter (zeef).

medicijnen komen via urine in het rioolwater

medicijnresten zijn schadelijk voor vissen en andere waterorganismen 

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Adsorberen	aanhechtings-vermogen	opgeloste kleur- of geurstoffen	deurvreter	verontreinigingen hechten zich aan de koolstof.

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Indampen	kookpunt	oplossing	zeewater	water verdampt, zout blijft achter

hoe stroomt het water door de koelbuis?

waarvoor dient de themometer?

wat is het residu?

wat is het destillaat?

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Destilleren	kookpunt	oplossing	wijn	alcohol verdampt al bij een lagere temperatuur (=destillaat), het meeste water blijft achter (=residu).

Extra schei-dingsmethode:

staat niet in het boek maar is handig om alvast over ge-hoord te heb-ben.

Try this at home!

Op het volgende filmpje is te zien dat je thuis ook heel eenvoudig een chromatografie-proefje kan uitvoeren.

Probeer het ook eens!

Neem wel water-uitwasbare stiften ;-)

Van welke kleuren is de inkt in een zwarte stift een mengsel?

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Chromatograferen	aanhechtings-vermogen en oplosbaarheid	mengsel van kleurstoffen	inkt	de kleurstof die het best oplost in de loopvloeistof en het minst hecht aan het papier is het snelste boven.

Methode	Kan je gebruiken als de stoffen verschillen in:	Soort mengsel	Voorbeeld	Uitleg
Adsorberen	aanhechtings-vermogen	opgeloste kleur- of geurstoffen	geurvreter	verontreinigingen hechten zich aan de koolstof.
Bezinken en centrifugeren	dichtheid	suspensie	zand in water	zand zakt naar de bodem. bij centrifugeren wordt dit proces versneld
Chromatograferen	aanhechtings-vermogen en oplosbaarheid	mengsel van kleurstoffen	inkt	de kleurstof die het best oplost en het minst hecht aan het papier is het snelste boven.
Destilleren	kookpunt	oplossing	wijn	alcohol verdampt al bij een lagere temperatuur (=destillaat), het meeste water blijft achter (=residu).
Extraheren	oplosbaarheid	mengsel van. vaste stoffen	thee maken	smaakstoffen losen op in heet water, de theeblaadjes niet.
Filtreren	fase	suspensie	krijt in water	filtraat = wat door het filter heen gaat (water) en residu = wat achter blijft in het filter.
Indampen	kookpunt	oplossing	zeewater	water verdampt, zout blijft achter

Eigen werk

Leren: tabel met 7 scheidingsmethoden