P4 - module A - week 1 en 2 - dementie - geen stage

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Lesopzet week 1 en 2

• Aanwezigheid, Pars
  
• Terugblik stage
  
• Lesdoelen
• Kort theorie 
• Filmpjes en opdracht
• Lesdoelen behaald

Docent: in deze lessonup zitten veel filmpjes. Bekijk zelf wat je wil laten zien. Ervaringen van studenten belangrijk, zo ook hoe ze in bepaalde situatie met de zorgvrager van dementie zijn omgegaan.

Alle documenten periode 3 ingeleverd?

In de planner onder kopje module A periode 3:
Feedback van je stagebegeleider op de oefenopdrachten 

V1 t/m V3, O1 en O2 van B1-K1-W3 

In de planner in het mapje BPV:

• Door stagebegeleider ondertekende urenregistratie 
• Werkhoudingslijst

Terugblik stage.
Wat is je het meest bijgebleven van stage?

Laat studenten het hier kort opschrijven. Vraag enkele studenten hun verhaal te vertellen

Waar ben je het meest trots op van wat je gedaan hebt op stage?

Hoe vond je het om stage te lopen op een afdeling met zorgvragers met dementie?

Niet alle studenten hebben op een pg afdeling stage gelopen. zij kunnen dit niet invullen.
Is echter op opstapje naar de inhoud van de les

Lesdoelen week 1 en 2

De student:

• weet wat dementie is en herkent de symptomen
• kent de fasen van dementie
• leert mee te gaan in de beleving van de zorgvrager;
  zodat onrust wordt voorkomen en hierdoor de kwaliteit van leven van de zorgvrager wordt verbeterd
  
• heeft zich verdiept in de verschillende benaderingswijzen bij de verschillende fasen van dementie 
  

Judith van den Berg

Wat komt er in je op als je
denkt aan dementie?

Wat is dementie?

• Verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. 
• Verwerking van informatie in de hersenen raakt verstoord. 
• Beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor steeds verdere achteruitgang in het functioneren. 

De bekendste is de ziekte van Alzheimer. 

Tijdens deze 2 lessen gaan we niet te diep in op dementie (wordt in andere lessen gedaan tijdens de opleiding), maar we willen de studenten mee geven hoe om te gaan met de zorgvrager met dementie.

Ga met de studenten het gesprek aan.

Wat doet dit filmpje met ze, wat roept het op, waar denken ze aan, etc

Ken je iemand in je directe omgeving met dementie?

Vraag aan degene die "ja" hebben gezegd wie in de directe omgeving dementie heeft.
Zien ze degene vaak. Hoe vinden ze het om met iemand met dementie om te gaan, wat doet dat met hen?

Vergeet jij weleens iets?
En hoe voelt dat?

Wat greep je het meeste aan in deze korte film?

kan natuurlijk ook mondeling.

Symptomen dementie

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen

Geheugenstoornissen 

Met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen

Gedragsproblemen

Opdracht "trek je jas aan". Bij:

afasie: Zv begrijpt de taal niet

agnosie: zv herkent de jas niet  Zv begrijpt apraxie: zv begrijpt wat je zegt, maar weet niet hoe het moet 

Ervaar hoe het is om dement te zijn...

Into D’mentia heeft een dementie-simulator ontwikkeld waarin gezonde mensen kunnen ervaren hoe het voelt om met dementie te leven. In deze speciaal ontwikkelde simulator ervaren gezonde mensen verwarring, onzekerheid, desoriëntatie en andere gevoelens die mensen met dementie dagelijks hebben. Door zelf dementie te beleven, ontstaat meer begrip voor de ziekte, een betere relatie en minder zorglast. 

Zie filmpje op de volgende slide

Belevingsgerichte zorg

ofwel: betekenisvolle zorg, aandachtsgerichte zorg, persoonsgerichte zorg, positieve gezondheid of sociale benadering.
Belevingsgerichte zorg betekent:

• je stemt je zorg af op de specifieke en individuele belevingswereld van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger. 
• je ziet de persoon met dementie als volwaardig. 
• je verdiept je in zijn of haar belevingswereld en je kijkt naar de mogelijkheden.

Het helpt om aan te sluiten bij de zv voor jou als vpk om te weten in welke fase de zv zit. 

Ziekteverloop in 3 of 4 fases 

1. Bedreigde ik - beginnende dementie
2. De verdwaalde ik - matige ernstige dementie

3. De verborgen ik - ernstige dementie

4. De verzonken ik - ernstige dementie

Of in 3 fasen. (Komt op hetzelfde neer. Afhankelijk van de instelling in hoeveel fasen dementie wordt ingedeeld.) Zie uitleg in het filmpje 

Het helpt om aan te sluiten bij de zv voor jou als vpk om te weten in welke fase de zv zit. Komt in week 4 terug

1. Bedreigde ik - beginnende dementie

vergeetachtig voor omgeving nog niet altijd zichtbaar moeite met meer complexere taken, overzicht houden bijv financiën, 

2. De verdwaalde ik - matige ernstige dementie

Steeds meer geheugenproblemen, leeft meer in het verleden, 'verdwaaldgevoel', verminderde belangstelling, motoriek gaat achteruit 

3. De verborgen ik - ernstige dementie

leeft in een innerlijke belevingswereld, neemt zelf geen initiatief meer tot contact. Er is nog wel contact mogelijk, herkent mensen niet meer, tijdsbesef is weg . Volledig afhankelijk.

4. De verzonken ik - ernstige dementie

Volledige afhankelijkheid, brabbelwoorden en klanken. Emoties zijn moeilijk waarneembaar.  
Verzonken ik = (cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks, ligt vaak in foetushouding als pasgeboren baby)

Bedreigde ik 

beginnende dementie (begeleidingsniveau)

Lichte verwarring. De zorgvrager realiseert zich dat hij wat verward is.  Kan hierdoor somber zijn, zaken verbloemen

In deze fase: vergeetachtig voor omgeving nog niet altijd zichtbaar moeite met meer complexere taken, overzicht houden bijv financiën, 

nog veel behoefte aan bewegen. Hierdoor neemt het onrust gevoel af bij ouderen met dementie. Meehelpen met tuinonderhoud of het meedoen van andere beweegactiviteiten zijn dan bijvoorbeeld passend.

Belangrijk voor de benaderingswijze is dat iemand in de “bedreigde ik” fase zo min mogelijk wordt gecorrigeerd en enkel onopvallend wordt gesteund. Dit omdat juist in deze fase de oudere de dementie vaak het liefst wil verbergen. In deze fase heeft men soms ook last van slaapproblemen ontstaan door malende gedachten, zorgen en besef dat ze zelf merken dat er verandering ontstaat.

Verdwaalde ik

matige ernstige dementie (verzorgingsniveau)

• Verwardheid in tijd en lichte geheugenstoornis
• Kan per dag verschillen hierdoor ook communicatie problemen
• Praat veel over vroeger
• ADL zelfstandigheid neemt af

In deze fase: Steeds meer geheugen-problemen, leeft meer in het verleden, 'verdwaaldgevoel', verminderde belangstelling, motoriek gaat achteruit

kan de behoefte om te bewegen er ook zijn, echter is het van belang hier voldoende begeleiding bij te hebben, aangezien mensen in deze fase juist vaak bang zijn om fouten te maken. Stimuleren van begeleid bewegen, middels muziek en enthousiasme van zorgmedewerker of familie zorgt voor positieve stemming en ontspanning.

Verborgen ik

ernstige dementie (verzorgings/ verpleegniveau) 

• Opvallende geheugenstoornissen zowel bij inprenting als het korte termijn geheugen
• Desoriëntatie, decorumverlies en persoonlijkheidsveranderingen
• Leeft vaker in het verleden dan in het heden
• Heeft nauwelijks betrokkenheid bij  de omgeving
• Afasie, agnosie en apraxie

Deze fase:

leeft in een innerlijke belevingswereld, neemt zelf geen initiatief meer tot contact. Er is nog wel contact mogelijk, herkent mensen niet meer, tijdsbesef is weg. Volledig afhankelijk.

voornamelijk passieve activiteiten als zitten, luisteren en genieten en is er vooral behoefte aan rust. 

Verzonken ik

ernstige dementie (verpleegniveau)

• Is geheel onbereikbaar. Herkent zijn eigen familie niet meer
• Kan niet meer communiceren via taal
• Reageren lichaam gebonden reageert alleen nog op de prikkels van de zintuigen

In deze fase: Volledige afhankelijkheid, brabbelwoorden en klanken. Emoties zijn moeilijk waarneembaar. 

Verzonken ik = (cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks, ligt vaak in foetushouding als pasgeboren baby)

Opdracht

Ga naar Digibib - Leermodule Dementie. 9. Goede afgestemde zorg

1. Bekijk alle filmpjes en maak de vragen 
2. Geef bij elke benaderingswijze voorbeelden hoe je de zorgvrager het beste kan benaderen, en welke activiteit je met de zorgvrager kan doen.
(Zoek evt. ook op internet naar voorbeelden)

Op de volgende slide staat in welke fase
de benaderingswijze wordt toegepast.

- reminiscentie (herinneringen op halen).
Bijv. foto's kijken, spullen van vroeger

- Realiteitsorientatiebenadering (ROB) off realiteitsoriëntatietraining (ROT) informatie om grip op de werkelijkheid te houden -> bieden van structuur. Met de ROB probeer je iemand terug te halen naar het hier en nu.  Je gaat niet mee met de beleving van de ander, maar je probeert de ander zo lang mogelijk in de werkelijkheid te houden.
Bijv. klok met hierbij de dag, datum

-  Niet in discussie, meegaan in de beleving (daarmee vergroot je de onrust)

- Validation: de ander niet laten falen, meegaan in de beleving. De basis van Validation is het accepteren en respecteren van de persoon met dementie.
Dus niet in discussie gaan, zv ondersteunen en helpen - uitgaan wat iemand nog wel kan, stap voor stap. Niet alles overnemen, hem/haar een goed gevoel geven

- warme zorg; je richt je op het welzijn van de cliënt (bijv. troosten, aanraken, nabij zijn, muziek)

- Belevingsgerichte zorg: is zorg die uitgaat van de beleving en emoties van de zv. Je beweegt mee met de zv.  (validation is een vorm van belevingsgerichte zorg, ROB niet)
(Bijv. laat iemand zoveel mogelijk oude ritme leven)

Mimakker expert in het maken van contact met zv. 

Onbegrepen gedrag (probleemgedrag): al het gedrag van de zv dat voor jou moeilijk is om mee om te gaan.
Met jou gedrag kan je het gedrag van de zv beïnvloeden.
Ben jij gehaast, zal de zv onrustig maken

- PDL (passieve dagelijkse levensverrichtingen). Bij PDL gaan we er van uit dat de zv niet meer beter wordt en dat accepteren we. De zv wordt niet meer gestimuleerd om iets zelf te doen. goed naar non-verbale reacties kijken. (snoezelen, hand masseren)

ROM = ROB//ROT.
Dit is een slide van Digibib.  

ROB en ROT zijn de meest gebruikte afkortingen en betekent hetzelfde (ROB - realiteitsoriëntatiebenadering) (ROT - realiteitsoriëntatietraining). Op een dagbehandeling of diagnostisch centrum kom je vaker ROT tegen, is meer gericht op trainen en dus verbeteren. In het verpleeghuis vaker ROB. Maar het uitgangspunt is gelijk.

Welke benaderingswijzen ben jij op stage tegen gekomen?

Reminiscentie

Belevings-gerichte zorg

Validation

Warme zorg

ROB

ROB = Realiteitsorientatiebenadering

5 tips om mensen met dementie te ondersteunen

1. Leef je in in de persoon met dementie
2. Sluit aan bij de wensen en behoeften van de persoon met dementie
3. Neem geen dingen van de persoon met dementie over, maar bied ondersteuning waar dat nodig is
4. Stimuleer de persoon met dementie en zijn omgeving om zo lang mogelijk de gewone dingen te blijven doen
5. Test en corrigeer de persoon met dementie niet

Ook bij mensen met dementie is het belangrijk dat zij zo veel mogelijk zelf blijven doen. Probeer zo min mogelijk dingen uit handen te nemen en kijk wat ze nog wel kunnen doen. Vijf praktische tips om mensen met dementie op deze manier te ondersteunen.

Uitleg op de 5 punten kun je lezen op de link:

https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/persoonsgerichte-zorg/tips-communicatie?&utm_medium=email#tips-ondersteuning

Vragen n.a.v. het filmpje

- Hoe vinden jullie dat het meisje met haar vader omgaat?

- Wat neem je mee na het zien van het filmpje?

Eye-opener

Wat wisten de studenten voor aanvang van les 3 nog niet en nu wel?

Lesdoelen bereikt?

De student:

• weet wat dementie is en herkent de symptomen
• kent de fasen van dementie
• leert mee te gaan in de beleving van de zorgvrager;
• zodat onrust wordt voorkomen en hierdoor de kwaliteit van leven van de zorgvrager wordt verbeterd
• heeft zich verdiept in de verschillende benaderingswijzen bij de verschillende fasen van dementie 

 

Wil je nog meer weten over dementie.
Hieronder enkele tips 

Wil je meer weten / lezen over dementie, hieronder een paar tips:

• Boek "Ach moedertje" van Hugo Borst.
• Volg Teun Toebes op instagram of lees zijn boek "Verpleeg Thuis"
• youtube filmpjes van Eric Schreuder, neuropsycholoog en van
  Anneke van der Plaats, sociaal geriater. Nu heeft ze zelf dementie
• youtube.nl: mevrouw Bogers (4 afleveringen)
• https://www.alzheimer-nederland.nl/
• Theatervoorstelling: Dag mama

Tot volgende week