bodemdegradatie

• Aardrijkskunde
• Secundair onderwijs

Welkom op het leerpad BODEMDEGRADATIE. 

De lessenreeks over bodems werd abrupt gestopt, we proberen via deze weg tot een mooi einde te komen. 

We bevinden ons steeds in de Biosfeer met een focus op "BODEM". 

We weten al :

1.   wat bodems zijn
   
2.  hoe worden ze ingedeeld 
3.  welke factoren vorming van bodems beïnvloeden

Eerst nog dit : 

1. Dit leerpad kan gevolgd worden wanneer het voor jullie het best past.
2. Jullie antwoorden worden bekeken dus doe je best.
3. De laatste vraag wordt gescoord. 
4. We komen hier kort nog eens op terug in de les
5. Aarzel niet om een vraag te stellen via mail als het niet duidelijk is 
6. Veel succes!

Eerst nog dit : 

Iedere slide heeft een kleur code gekregen. Deze staan voor : 

Basis leerstof

Extra uitdaging

Extra oefening 

OPFRISSING : Wat is een bodem? 

De bodem is het bovenste, losse deel van de lithosfeer. Het is de verweerde laag onder het maaiveld waarin organisch materiaal opgeslagen en afgebroken wordt door allerlei (micro-)organismen. De bodem is van het grootste belang voor de planten. De diepte schommelt van enkele centimeters tot enkele meters. Meestal wordt de uiterste dieptegrens echter gesitueerd op 1,25m onder het maaiveld. Iedere bodem is het resultaat van een ontwikkelingsproces dat afhankelijk is van de bodemvormende factoren. 

Zie je dit liever in een filmpje? 

Klik hier

Bodemdegradatie

Deze les : Bodemdegradatie

wat kan je na deze les : 

je kan : 

1. Uitleggen wat bodemdegradatie is
2. De oorzaken van bodemdegradatie herkennen in voorbeelden 
3.  De juiste maatregelen bedenken om degradatie (verder) te voorkomen bij casussen         

1. Definitie Bodemdegradatie

1. Bodemdegradatie is een verschijnsel waarbij de bodem zijn oorspronkelijke, natuurlijke eigenschappen verliest. Dit wil zeggen dat hij  zijn functie verliest als voedselleverancier van mineralen voor planten en als filter en opslagplaats voor water, maar ook de archieffunctie       ( archeologische waarde)  en het genetisch reservoir (biologische waarde) gaan verloren. 

"HET IS ALLEMAAL DE SCHULD VAN DE BOEREN"

Hoe zou de landbouw de kwaliteit van de bodem kunnen verslechteren? 

Bekijk deze afbeelding aandachtig

Bedenk nog enkele mogelijke oorzaken van bodemdegradatie

2. Oorzaken van bodemdegradatie

bodemdegradatie omvat heel wat processen : 

1. bodemerosie
2. fysische degradatie
3. verzuring
4. vermesting
5. verdroging
6. uitputting
7. afdichting
8. verzilting
9. vervuiling

Bodemerosie is het verplaatsen van bodemmateriaal door wind, water en antropogene ingrepen zoals bewerking van de bodem ( vb. ploegen) , oogsten

(vb. rooien van wortelgewassen), nivelleringswerken of bodemontginning.

2.1 Bodemerosie 

Sleep de juiste letter naar de erosiesoort

productie van oppervlakkige afvoer

colluvium

geulerosie

berm

bermravijn

pijpingang

intergeulerosie

pijpuitgang

tijdelijk ravijn

A

B

C

D

E

F

G

H

I

Zoek een afbeelding van bodemerosie door wind

Zoek een afbeelding van bodemerosie in Vlaanderen

fysische degradatie	verzuring	vermesting
verzilting	OORZAKEN	verdroging
afdichting	vervuiling	uitputting

een belangrijke vorm van fysische degradatie is verdichting van de bodem, waarbij de structuur van de porïen en de doorlatendheid van de grond afnemen. 

het is een natuurlijk proces waarbij voedingsmiddelen op plaatsen waar planten groeien uit de bodem worden onttrokken. Het doorsijpelende regenwater brengt de bodemdeeltjes in oplossing en spoelt ze uit. doot het opnemen van voedingselementen geven planten waterstofionen af en neet het aluminium gehalte toe. Bij het afsterven van planten komen voedingsstoffen weer in de bodem terecht zodat de verzuring stopt. Echter als er gerooid wordt is verzuring het gevolg

Mest is de grootste bron van vermesting, maar ook afvalwater, reststoffen (vb slib) en gassen dragen daartoe bij. De grootste vervuiler hierbij is de landbouw en de belangrijkste componenten hierbij zijn stikstof en fosfor. 

Verdroging is de verstoring van watervolume en -cyclus van grondwaterlagen, waterloopstelsels en de bodem door menselijke beïnvloeding, waardoor de beschikbaarheid van water voor mens en natuur afneemt. 

Uitputting is de enkel voedingstoffen ontrekken aan de bodem , zonder deze aan te vullen. Een voorbeeld hiervan is monocultuur van het zelfde gewas jaar in jaar uit. 

Vlaanderen is een dichtbevolkt gebied en ook dicht bebouwd. Al deze bebouwing zorgt ervoor dat regenwater de kans niet krijgt om in te sijpelen en in de bodem te dringen. 

Ontdek de andere oorzaken door op de kruisjes te klikken 

2. Oorzaken van bodemdegradatie

Je kan de begrippen inoefenen met de flashcards.

Klik hier

welke oorzaak is hier geillustreerd?

1. afdichting
2. fysische degradatie
3. verzilting
4. uitputting

Bekijk de afbeelding. Bij geulirrigatie is er de minste kans op verzilting

1. juist
2. fout

Dit is de fosfor cyclus, welk probleem brengt deze met zich mee.

1. verzuring
2. vervuiling
3. verzilting
4. vermesting

Welke gevolgen kan ontbossing hebben

1. verdroging
2. overstroming
3. bodemerosie
4. verzuring

Dit is een voorbeeld van...

1. verdroging
2. winderosie
3. uitputting
4. noorderwind

Hoe groot is het probleem in vlaanderen?

Bekijk de erosievoeligheidskaart van Vlaanderen op de website van DOV ( databank ondergrond vlaanderen). 

• Dit doe je door op de onderstaande link te klikken
• klik links op de kaartlagen en selecteer "bodem" daar vind je de erosiegevoeligheidskaart en allerhand info over erosie en oplossingen. 
•  Zoek je eigen gemeente op en neem een screenshot met de erosiegevoeligheid
• plak deze in de volgende slide
•  DIT IS DE LINK

 

Dit is de erosiegevoeligheid in mijn gemeente

Welke relatie zie je tussen het reliëf en de erosiegevoeligheid op de erosiegevoeligheidskaart?

3. Oplossingen voor bodemdegradatie

Zou je aan de hand van deze foto kunnen afleiden wat contourploegen is en waarom dit helpt tegen erosie?

Sleep de juiste term naar de juiste foto

Groenbedekker

Terrasbouw

Grasstrook

minimale bedekking

niet nuttige oogst laten liggen

Wat is de functie van deze haag?

1. Water tegenhouden door infiltratie via planten
2. Voor de bijen, deze zorgen biodiversiteit
3. Om afgespoelde bodem tegen te houden
4. extra brandhout

Voorbeeld van mogelijke oplossingen

Voorbeeld van mogelijke oplossingen

Op de volgende slide vind je een PDF met nog extra informatie over erosie en erosiebestrijding in Vlaanderen. 

Je kan deze info aanwenden om de laatste vraag op te lossen! 

JE BENT ER BIJNA!

https:

Welk probleem zie je hier? Wat zijn mogelijke oorzaken? vertel hoe jij deze situatie zou verbeteren.

EXTRA : Vind je dit onderwerp onwijs interessant? Dan kunnen onderstaande links je honger naar meer hopelijk stillen.  

1. FILM : " Vlaanderen spoelt weg". Docu met oorzaken, gevolgen en oplossingen voor bodemerosie in Vlaanderen

2. PRESENTATIE :  " Bodemdegradatie". Presentatie met meer uitleg over oorzaken en oplossingen. Klik hier.

Na deze les wil ik hier graag nog extra uitleg over