Stamcellen en biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

Opfrissen biotechnologie

Uitleg over stamcellen en technologie

Verder met het verslag

Opfrissen

Wanneer behoren organismen tot één soort?

1. Als ze op elkaar lijken
2. Als ze dezelfde voeding consumeren
3. Als ze dezelfde habitat delen
4. Als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

Hoe kun je sommige soorten verder verdelen?

1. In soorten
2. In variëteiten
3. In rassen
4. In families

Wat is natuurlijke selectie?

1. Natuurlijke selectie is het proces waarbij organismen evolueren naar een hogere levensvorm.
2. Natuurlijke selectie is het proces waarbij organismen die beter aangepast zijn aan het milieu, meer overleven en zich (meer) voortplanten.
3. Natuurlijke selectie is het proces waarbij organismen zich aanpassen aan hun omgeving.
4. Natuurlijke selectie is het proces waarbij organismen willekeurig worden gekozen om te overleven.

Wat is variatie in genotypen?

1. Variatie in genotypen ontstaat door natuurlijke selectie.
2. Variatie in genotypen ontstaat door adaptatie aan het milieu.
3. Variatie in genotypen ontstaat door geslachtelijke voortplanting en mutaties.
4. Variatie in genotypen ontstaat door kruising.

Wat is de evolutietheorie?

1. De evolutietheorie stelt dat alle soorten organismen in de loop van een zeer lange tijd zijn ontstaan.
2. De evolutietheorie stelt dat alle soorten organismen gelijktijdig zijn ontstaan.
3. De evolutietheorie stelt dat alle soorten organismen plotseling zijn ontstaan.
4. De evolutietheorie stelt dat alle soorten organismen zijn gecreëerd door buitenaardse wezens.

Biotechnologie

• Bij allerlei technieken worden organismen gebruikt om producten voor mensen te maken.
• De verzamelnaam voor deze technieken is biotechnologie.
• Sommige vormen van biotechnologie zijn al heel oud, bijvoorbeeld gist gebruiken om brood te bakken.
• Hierbij gebruiken mensen de organismen zoals ze zijn, zonder ze te veranderen.

recombinant-DNA-technieken

• Met recombinant-DNA-technieken kun je DNA van de ene soort overbrengen naar het DNA van een andere soort.
• Zo kun je de eigenschap van één soort overbrengen naar een andere soort: combineren
• Een voorbeeld zijn bacteriën die het menselijke hormoon insuline maken. Insuline wordt gemaakt door bacteriën waarin een menselijk gen is ingebracht. Deze insuline wordt door mensen met diabetes gebruikt.

Wat kun je doen met recombinant-DNA-technieken?

1. DNA van dezelfde soort overbrengen
2. DNA van de ene soort overbrengen naar het DNA van een andere soort
3. Het menselijke hormoon insuline maken
4. Bacteriën genetisch modificeren

Genetische modificatie

• Het aanpassen van erfelijke eigenschappen bij organismen door de mens wordt genetische modificatie genoemd.
• Een genetisch gemodificeerd organisme noem je transgeen.
• Meestal zijn het bacteriën en schimmels die genetisch worden gemodificeerd, maar soms ook planten en dieren.

Hoe noem je een genetisch gemodificeerd organisme?

1. Mutant
2. Hybride
3. Transgeen
4. Transcript

Stamcellen en biotechnologie

Wat weet je al over stamcellen?

Stamcellen:

 

- Blanco cellen

- Programmeren zichzelf op basis van 

hun omgeving

- Nieuwe cellen/weefsel kweken om oude of slechte weefsels te vervangen

- Stamcellen gaan niet verloren, omdat bij elke deling maar één van de dochtercellen gaat specialiseren

Embryonale stamcellen

Embryonaal vs volwassen

- Embryonale stamcellen delen nog veel vaker (en dus is er 

   meer kans op foutjes)

Maar ook volwassenen hebben stamcellen:

- Deze zijn wat beperkter in waarin ze nog kunnen specialiseren

- Stamcellen van volwassenen zitten veel in G0-fase (dubbele chromosomen, wachtend op celdeling)

Waar in je lichaam kan je stamcellen vinden?

Kijk in je boek (blz 94). Hoe wordt biotechnologie hier gedefinieerd?

Moderne biotechnologie

- Genetisch veranderde/gemodificeerde organismen: 

   organismen waarbij men het DNA heeft veranderd

- Dit wil de wetenschap uitbreiden

Voorbeeld van nu: het menselijke gen voor insuline wordt in een bacterie gebracht. Deze bacterie gaat nu insuline maken zodat mensen met diabetes dat kunnen gebruiken.

Het beerdiertje

5,5 mm lang

Extreem sterk: kunnen tegen uitdroging, verhitten, en bevriezen

Ze kunnen tegen straling en zelfs in de ruimte leven omdat ze dan in pauze gaan.

• Mag je ze gebruiken om veroudering tegen te gaan?
• Menselijke cellen en weefsels voor transplantatie worden hiermee langer houdbaar

Wat is een plasmide?

Beschrijf in 1 zin wat het meest interessant of belangrijk is dat je hebt geleerd vandaag.

Vonden jullie van het gebruik van lesson-up in deze les fijn?

😒🙁😐🙂😃

Onderzoek naar menselijke stamcellen in dierlijke embryo's 

Verslag

Ga aan het werk met je verslag

Onderdeel A en B heb je af

Maak vandaag de vragen voor het interview.

Aanpak opdracht

Onderdeel A: zoek op internet naar milieuproblemen. Kies er 10 uit die jouw aanspreken en beschrijf deze kort waarom ze jouw aanspreken.

Onderdeel B: kies 1 van de milieu problemen waar jij al een biotechnische ingeving voor hebt. Je duikt dieper in het probleem, bekijkt het van verschillende kanten en gaat op zoek naar een oplossing met biotechnische mogelijkheden.

Dit deel je vandaag met mij via de mail.

Onderdeel C: interview meerdere personen om het draagvlak te onderzoeken. Trek vervolgens een conclusie