Herhalen Erfelijkheid en Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Herhaling

Thema 3: Erfelijkheid en Evolutie

In iedere cellen liggen de erfelijke eigenschappen op chromosomen

Een chromosomen paar bestaat uit 2 chromosomen, die vormen het genotype

De informatie voor alle erfelijke eigenschappen noemen we het genotype van een organisme 

    Ligt vast in je chromosomen.

Fenotype zijn alle zichtbare kenmerken van iemand      Hoe zie je eruit?

Chromosomen van de mens

Is dit een man of een vrouw?

DNA-patroon

Uniek voor elk organisme

Hiermee kan ook verwantschap tussen personen worden aangetoond.

Wat kan met moderne biotechnologie

Voedsel als medicijn ==> toevoeging vitamine A aan rijst, door een gen in een rijstplant toe te voegen.

Supervoedsel maken ==> Superzalmen, door een gen in een zalm in te brengen, waardoor de zalm veel groter wordt. 

Wasmiddel ==> Genetische gemodificeerde enzymen, die vlekken uit de kleren wassen door een lage temperatuur. 

Evolutietheorie?!

Om de evolutietheorie goed te kunnen begrijpen moeten we naar 3 dingen kijken:

- Variatie in genotypen
- Natuurlijke selectie
- Ontstaan van nieuwe soorten

Rudimentaire organen

Stambomen en verwantschap

Dominant en Recessief:

Sommige genen zijn altijd te zien in je uiterlijk

Dominant

Sommige genen zie je alleen als je twee keer dezelfde hebt

Recessief

Stambomen

Hoe erven bepaalde eigenschappen over binnen een familie. 

Rondje = vrouw

Vierkant = man

1 en 2 zijn ouders van 4,  5 en 6

Welke haarkleur is dominant, blond of bruin? 

Geef dit aan bij de volgende vraag. 

tip: kijk bij kruising 5. 

Isolatie is:

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Stamboom slangen.
Met welk soort vertoont soort 2 de meeste verwantschap?

1. 1
2. 3
3. 4
4. 6

Hoeveel chromosomen heeft de mens?

Hebben alle organismen 46 chromosomen?

1. Ja
2. Nee

Een levercel van een struisvogel bevat 80 chromosomen. Hoeveel chromosomenPAREN bevat een huidcel van deze struisvogel?

Vanaf wanneer ligt het genotype vast?

Door welke 2 dingen wordt het fenotype bepaald?

Welke geslachtschromosomen hebben jongens?

1. XX
2. XY

Hoe noemen we het als je twee dezelfde genen hebt voor een erfelijke eigenschap?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Wat is de schrijfwijze van een homozygoot recessieve eigenschap?

1. aa
2. Aa
3. AA
4. Aa/AA kan beide

Een man is heterozygoot voor een zwarte haarkleur. Wat is zijn fenotype?

Sommige mensen hebben een uitstaande duim, waarbij het topje van de duim iets naar achteren wijst. Het gen voor een uitstaande duim (D)
is dominant over het gen voor een rechte duim (d).

Welk genotype is of welke genotypen zijn mogelijk voor een uitstaande duim?

1. DD
2. Dd
3. dd
4. DD of Dd

Zwart haar is dominant: A, blond haar is Recessief, a

Hoeveel % kans heeft dit stel op een kind met zwart haar. Vul je antwoord in bij de volgende vraag.

Hoeveel % kans heeft dit stel op een kind met zwart haar.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Alle genen van een organisme bij elkaar noemen we een...

1. Genenpoel
2. Fenotype
3. Genotype
4. Menselijke genen

-Wat wordt bepaald door het genotype (groen)?  -En wat hoort bij het fenotype, maar niet bij het genotype (oranje)?  

Genotype

Fenotype

Een wipneus

Stijl haar vanaf de geboorte

Piercings 

Behaarde bladeren

Een litteken

Wibi kan goed piano spelen

Eelt op je handen door hard werken

Blauwe ogen

Hoeveel chromosomen bevat een bevruchte eicel?

Hoe heet de type deling waarbij er 23 chromosomen in de geslachtscellen ontstaan?

AA is

1. homozygoot recessief
2. homozygoot dominant
3. heterozygoot

Noem een aantal mutagene invloeden.

Een vrouwelijke zwarte cavia paart met een mannelijke zwarte cavia en 78 nakomelingen zijn zwart 23 zijn er bruin. Welk gen is dominant?

1. het gen voor de zwarte vachtkleur
2. het gen voor de bruine vachtkleur

Zwart haar (blauw vakje) is dominant. Wat is het genotype van het kind met blond haar (geel vakje)

1. AA
2. Aa
3. aa

Welke haarkleur is dominant, blond of bruin?

1. Blond
2. Bruin

Waardoor ontstaat een nieuwe soort?

1. Door celdeling van lichaamscellen
2. Door mutaties

Welke bewering over de rol van DNA bij misdaadbestrijding is juist?

1. DNA gaat, zelfs na vele jaren, nooit kapot.
2. Bij een misdaad wordt altijd DNA gevonden.
3. Van elke Nederlander is het DNA bekend bij de politie.
4. Elke persoon heeft zijn eigen, unieke DNA.

Darwin had het over 'survival of the fittest'
Waar staat 'fittest' voor bij evolutie?

1. Dat je het best bent aangepast aan je omgeving
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Sleep de juiste afbeelding naar de bijbehorende structuur.

overeenkomst in bouw

overeenkomst in functie

Rudimentair

Zo beheers ik thema 3 voor het komende PTA:

😒🙁😐🙂😃