BS 14.5: Luchtkwaliteit en longaandoeningen + 14.6: Gaswisseling bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 14.5: Luchtkwaliteit en longaandoeningen +

14.6: Gaswisseling bij dieren

Planning

1. Terugblik basisstof 14.4
2. Leerdoelen
3. Uitleg basisstof 14.5 en 14.6
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Terugblik BS 14.4

Zet in de juiste volgorde. Buikademhaling inademen:

Middenrifspieren trekken samen	1
Volume longen wordt groter
Middenrif gaat omlaag + organen in de buikholte gaan naar voren
Lucht stroomt longen in
Borstholte wordt groter

Leerdoelen 14.5

• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis en longemfyseem

Luchtkwaliteit

Alle lucht die we inademen is verontreinigd

• Uitlaatgassen: koolstofdioxide, stikstofdioxide, zwaveldioxide, roet, fijnstof
  
• Hoge concentratie = smog
  
• Zelfs bij parfum adem je deeltjes in
• Bij roken veel schadelijke deeltjes
• Mensen met een longziekte zijn hier extra gevoelig voor

Astma

• Bronchiën blijven ontstoken
  
• Aanval: spiertjes in de wand trekken samen, luchtwegen vernauwen en ademhalen gaat moeilijker
  
• Slijmvlies aan de binnenkant is verdikt
  

Symptomen astma-aanval

• een snellere ademhaling,
  
• hoesten,
  
• een piepende adem,
  
• een benauwd gevoel,
  
• spieren in uw hals en schouders (of andere hulpademhalingsspieren) die meehelpen bij het ademen,
  
• mondslijmvlies en nagelbedden die bleek of blauw worden.
• 
  
• Als je geen medicijnen of puffer bij je hebt, dan kan een astma-aanval gevaarlijk zijn

COPD

• Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte)
  
• Beschadiging van de longen, geneest niet

Verzamelnaam voor:

• Chronische bronchitis
  
• Longemfyseem
  

Chronische bronchitis

• Bronchiën zijn ontstoken waardoor er meer slijm ontstaat. 
• Bronchiën zijn blijvend vernauwd
  

Longemfyseem

• De wanden van de longblaasjes zijn beschadigd
  
• Kunnen dus niet goed aan gaswisseling doen
  

 

Astma en COPD

Astma en COPD zijn allebei ontstekingen in de luchtwegen, toch zijn het twee hele verschillende ziektes. 

Astma is een blijvende ontsteking van de luchtwegen. Astma begint vaak in de kindertijd, en COPD na de leeftijd van 40 jaar. Astma wordt veroorzaakt door allergie, virus (griep, verkoudheid) en erfelijkheid

Bij COPD zijn de luchtwegen beschadigd door bijvoorbeeld roken of doordat je voor een langere tijd in aanraking bent geweest met irriterende stoffen.

14.5 luchtkwaliteit en longaandoeningen

maken

opdrachten 1 tm 3 , 6 en 7

Nu 14.6

Gaswisseling bij dieren

Zoogdieren, vogels en reptielen

• Gaswisseling vindt plaats in longen, zuurstof uit de lucht wordt in de longblaasjes opgenomen in het bloed
  
• Hetzelfde principe als bij mensen
  

Amfibieeën

• Ademhaling via de longen en via de huid
  
• Zuurstof wordt opgenomen via de huid
  
• Dit kan alleen als de huid vochtig is!

Insecten

• Vertakte luchtbuizen door een insect heen = tracheeën 
• Stigma’s: opening aan zijkant achterlijf --> hierdoor loopt lucht de tracheeën in
• Door pompende beweging van achterlijf wordt lucht door de buizen vervoerd
  

Vissen

• Gaswisseling in kieuwen
• Bestaan uit kieuwbogen met kieuwplaten
• Water door de bek stroomt langs de kieuwen naar buiten

Opdrachten maken

Maak BS 14.5: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Wat hebben we geleerd?

1. Wat gebeurt er bij astma?
2. Voor welke 2 ziektes is COPD een verzamelnaam voor?
3. Wat gebeurt er bij die 2 ziektes?