De Staatsinrichting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

De Staatsinrichting van Nederland

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun jij de begrippen over staatsinrichting in Mavo 4 uitleggen.

Introduceer het leerdoel aan het begin van de les.

Wat weet jij al over de staatsinrichting van Nederland? Met andere woorden: waar gaat staatsinrichting over?

Wat is staatsinrichting?

Staatsinrichting gaat over de manier waarop een land is georganiseerd en wordt bestuurd.

Leg kort uit wat staatsinrichting inhoudt.

Wetgevende macht

De wetgevende macht maakt wetten en bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer.

Leg de wetgevende macht uit en benoem de twee kamers.

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht voert wetten uit en bestaat uit de regering en de ambtenaren.

Leg de uitvoerende macht uit en benoem de twee onderdelen.

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht beoordeelt of wetten worden nageleefd en bestaat uit rechtbanken en gerechtshoven.

Leg de rechterlijke macht uit en benoem de twee onderdelen.

We leven in een rechtstaat. Wat wordt daarmee bedoeld?

De huidige grondwet werd geschreven in 1848.
Waarom in dat jaar??

Koning en ministers

De koning is het staatshoofd van Nederland. Ministers zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van wetten en het besturen van het land.

Leg uit wat de rol van de koning en ministers is in de Nederlandse staatsinrichting.

Met de Luxemburgse kwestie werd een ding duidelijk:

1. Dat de koning daadwerkelijk geen macht had
2. dat er vanaf toen een ministeriële verantwoordelijkheid was
3. Dat het volk meer inspraak kreeg
4. dat Luxemburg niet bij het Koninkrijk der Nederlanden hoorde

Democratie

Nederland is een democratie, wat betekent dat het volk mag stemmen op politieke partijen en zo invloed kan uitoefenen op de besluiten die worden genomen.

Leg uit wat een democratie is en waarom het belangrijk is.

vanaf 1848 was er censuskiesrecht. Later werd dit afgeschaft. Door welke grondwetswijziging gebeurde dat?

1. invoering van de leerplicht
2. algemeen (mannen) kiesrecht
3. kinderwetje van Van Houten
4. caoutchouc artikel

met het caoutchouc artikel werd het mogelijk om meer mensen te kunnen laten stemmen.
Waaraan moesten mensen voldoen om te mogen stemmen??

1. een goede baan hebben en hoofd zijn van een gezin
2. een bepaald bedrag aan huur betalen en een bepaald inkomen hebben
3. een auto hebben en een goed inkomen hebben
4. uit een rijke familie komen en een bepaald bedrag aan belasting betalen

Verkiezingen

Eens in de vier jaar zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. De partij met de meeste stemmen mag de regering vormen.

Leg uit hoe verkiezingen werken in Nederland.

door de pacificatie van 1917 werden een aantal grondwetswijzigingen door gevoerd. Welke wijzigingen waren dat?

1. invoering caoutchouc artikel. invoering leerplichtwet. einde aan de sociale kwestie. vrouwenkiesrecht
2. oprichting vvvk. Kinderwetje van Van Houten. Invoering censuskiesrecht. Invoering van de sociale grondrechten
3. Invoering grondwet van 1848. Invoering klassieke grondrechten. Luxemburgse kwestie. Oprichting van de Navo
4. Einde aan de schoolstrijd. Algemeen (mannen) kiesrecht verandering van het districtenstelsel. Passief vrouwen kiesrecht.

pacificatie van 1917

einde schoolstrijd: confessionelen waren hier blij mee

invoering algemeen (mannen)kiesrecht: socialisten waren hier blij mee.

invoering (passief) kiesrecht voor vrouwen (vanaf 1919 actief)

afschaffen districtenstelsel voor het stelsel van evenredige vertegenwoordiging:  kleine partijen maken kans om in de 2e kamer te komen.

Provincies en gemeenten

Nederland is verdeeld in twaalf provincies en ruim 350 gemeenten. Zij hebben ook een eigen bestuur.

Leg uit wat het belang is van provincies en gemeenten in de Nederlandse staatsinrichting.

Trias Politica

De Trias Politica is de scheiding van de politieke macht in drie onderdelen: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht.

Leg de Trias Politica uit en benoem de drie onderdelen.

wat is waar?

1. voor de 2e kamer zijn er directe verkiezingen
2. voor de 1e kamer zijn er directe verkiezingen
3. voor de 2e kamer zijn er indirecte verkiezingen
4. alle antwoorden zijn onjuist

Begrippen

Nu gaan we de begrippen herhalen. Noem de Trias Politica, de wetgevende macht, de uitvoerende macht, de rechterlijke macht, de grondwet, de koning en ministers, democratie, verkiezingen, provincies en gemeenten.

Herhaal de begrippen en vraag de leerlingen om ze te benoemen.

Vragen

Heb je nog vragen over de Nederlandse staatsinrichting? Stel ze nu!

Geef de leerlingen de kans om vragen te stellen en beantwoord deze.

Quiz

Test nu je kennis met een quiz over de Nederlandse staatsinrichting.

Gebruik een online tool of papieren quiz om de kennis van de leerlingen te testen.

Reflectie

Reflecteer op wat je hebt geleerd over de Nederlandse staatsinrichting in deze les.

Vraag de leerlingen om te reflecteren op wat ze hebben geleerd en deel eventueel klassikaal enkele reflecties.

Huiswerk

Voor volgende les bekijk je een aflevering van het programma 'De Hofbar' over een actueel politiek onderwerp.

Geef de leerlingen huiswerk om het geleerde toe te passen en te verdiepen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.