1.4 Sociale verhoudingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1.4 Sociale verhoudingen

Welke veranderingen deden zich in de 19e eeuw in Nederland voor op het gebied van de sociale verhoudingen?

Burgers en stoommachines

De Sociale Kwestie

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een kwestie is een probleem
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Huiswerk

• Maken tips voor de toets 1.4 (1, 4ab, 6, 8ab, 9ab, 10) 
• Maken hulpvragen 1.4

Hulpvragen

Waarom leefde in de eerste helft van de 19e eeuw een groot deel van de bevolking in armoede?

Geef voorbeelden van misstanden die bestonden in de industrie

Welke mensen vonden dat er iets aan die sociale misstanden gedaan moest worden?

Wat betekende de sociale kwestie?

Wat betekent het Kinderwetje van 1874?

Waarom was het Kinderwetje zo'n bijzondere wet?

Wat betekende sociale wetgeving?

Wat was er uiteindelijk nodig om kinderarbeid uit te kunnen bannen?