1.3 Europa en de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

1.3 Europa en de wereld

 Bladzijde 14 

Planning van vandaag: 

•  Huiswerk controleren 
• Begin paragraaf 1.3: Hoe groeide de handel tussen alle werelddelen in de 17e eeuw? 
• Hoe breidde de Europeanen in Azië hun activiteiten uit? 
• Samen lezen + aantekening 
• Video 

Tijd van regenten en vorsten 

1600-1700

Huiswerk maandag 26 sept: 

• Antwoord op de 4 vragen. 
• Maken opdracht 5,6,7 bladzijde 11 werkboek

Ik loop rond om te controleren 

Antwoorden projecteer ik op het bord. 

Je leest dit stukje. 

Je schrijft deze 4 vragen over en je beantwoord de vier vragen. 

2 moelijkere vragen, 2 makkelijkere vragen. 

Lezen blz 13: Nederland in oorlog

1. Hugo de groot is een geleerde. Wat is zijn mening over oorlog en vrede? 

2. Hoe ontstonden er drie oorlogen tussen NL en Engeland? 

3. Waarom konden de Franse legers Holland niet veroveren?

4. Hoe werd de Republiek gered? 

1. Volgens hem moesten staten zich aan regels houden, die voor alle staten gelden. 

2. De Engelsen wilden een eind maken aan de overmacht van de Nederlandse handelaren. Ze verboden daarom Nederlandse schepen om goederen naar Engeland te vervoeren. 

3. De Hollanders hadden de polders onder water gezet. 

4. Op zee versloegen de Nederlanders de Engelse vloot. Via land verdreef stadhouder Willem III het vijandelijke leger. 

Hoe specerijen eerst in Europa kwamen

Hoe specerijen in de Gouden Eeuw in Europa kwamen

Handel op de hele wereld:

• Franse, Engelse en Nederlandse handelaren richtten compagnieën (handelsbedrijven) op.
• Overal waar dat mogelijk was werd handel drijven met de inheemse bevolking.
• Hierdoor ontstond een wereldeconomie 

Lezen blz 14 'handel op de hele wereld.'

Handel op de hele wereld:

• Vraag en aanbod krijgen invloed op elkaar
• Suiker, koffie, tabak
• Plantages in Amerika en Azië 

Blz 14 tweede kopje

'Overal op de wereld...'

Suikerplantage op Suriname

Europese expansie in Azië:

• 1602: Compagnieën gaan samenwerken in de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)
• Nederlanders mochten alleen handeldrijven in de VOC met Oost-Indië.
• Monopolie: Alleenrecht voor het drijven van handel
• Gevolg: De VOC heeft geen concurrentie en kan dus hoge prijzen vragen en veel winst maken

Lezen blz 15 

'Europese expansie in Azië.'

Lezen blz 15 

'De VOC werd in Azië geleid door...'

Daarna lezen blz 15 

'De VOC werd in Azië...'

https:

Google Maps Molukken 

Banda eilanden, plek waar Jan Pieterszoon Coen de hele bevolking uitmoordde. 

www.rtlnieuws.nl

https:

Wat vinden jullie hiervan? 

Hand omhoog als je het er mee eens bent, hand omlaag als je het er oneens mee bent. 

" We moeten straatnamen die met het koloniale verleden hebben verwijderen."

HUISWERK 

• Opdracht 2+3 BLZ 13 WERKBOEK 
• 1x de begrippen van paragraaf 1.1 + 1.2 overschrijven.

Voor woensdag. 

HUISWERK CONTROLE 

Ik kom langs. 

Opdracht 2 + 3 blz 13 werkboek. 

Antwoorden projecteer ik op het bord. 

1.3 Europa en de wereld

  Bladzijde 14

Herhaling voor SO? 

Planning van vandaag: 

•  Herhaling vorige les 
• Einde paragraaf 1.3: Hoe breidde de Europeanen in Amerika en Azië hun activiteiten uit? 
• Samen lezen + aantekening 
•  TIps voor het SO 

wheeldecide.com

Wat zijn 'compagnieën?'  

Handelsbedrijven 

Het woord ‘compagnie’ is een leenwoord uit het Frans. Compagnie, het Franse woord is sowieso sinds 1050 bekend in de taal, betekent letterlijk ‘gezelschap’, ‘omgang’ of ‘(georganiseerde) groep mensen’. 

Het Franse woord ‘compagnie’ is samengesteld uit het Latijnse cum pane, wat ‘samen brood eten’ betekent. Dit kan natuurlijk letterlijk bedoeld zijn: op de werkvloer in de pauze samen brood eten. Maar ook meer overdrachtelijk: samen je brood kunnen verdienen door samenwerking.

Waar staat VOC voor? 

Wat is een 'monopolie?'  

moord op Banda

Jan Pieterszoon Coen

Van handel naar kolonisatie:

• Steeds vaker worden gebieden veroverd.
• Door het stichtten van kolonies in Azië kwamen steeds meer gebieden onder Europese heerschappij te staan.
• Kolonisatie: Het veroveren van een gebied (een kolonie) om er geld aan te verdienen. 

Lezen blz 16 

'Europese expansie in Amerika en Afrika'

Maak de driehoekshandel 

(De trans atlantische slavenhandel) 

Slave coast Togo

Op 1 juli 1863 komt officieel een einde aan de slavernij in Nederlandse gebieden. Nederland is daarmee een laatkomer: veel Europese landen hebben slavernij op dat moment al verboden. De afschaffing van de slavernij wordt in Nederland jaarlijks gevierd tijdens KetiKoti. Het betekent 'verbroken ketenen' en verwijst naar de boeien waarmee de tot slaafgemaakten vastgeketend zaten.

Lezen blz 16 tweede kopje (tweede alinea) 

"De WIC moest van de Staten-Generaal.."

Piet Hein 

Graf van Piet Hein in Delft. 

SO MAANDAG

• Welke regeringsvorm was er in Frankrijk?
•  Waarom was de Republiek het centrum van internationale handelskapitalisme? 

SO MAANDAG

• Wie was er aan de macht in Engeland?
•  Wat is een stadhouder?
• Wat is kapitalisme?

Aan de slag

Opdracht 6,7,9 

Blz 14 werkboek

Individueel in stilte 

npokennis.nl

Jan Pieterszoon Coen

Ongeveer 400 jaar geleden werkte hij bij de beroemde VOC. Dat was een soort groot bedrijf dat met schepen naar Azië ging om te handelen in kruiden en specerijen. Coen verovert veel gebied. Daardoor wordt Nederland in die tijd erg machtig en erg rijk. 

Het veroverde gebied wordt in die tijd Nederlands-Indië genoemd. 

Maar de verovering gaat niet zonder geweld. Dorpen worden platgebrand en de oorspronkelijke bewoners van Nederlands-Indië worden vermoord of moeten als slaaf werken voor Nederland.

Handel op de hele wereld:

• Omstreeks 1500 waren de Portugezen begonnen met handel in Zuidoost- Azië
• Portugezen en Spanjaarden ook actief met het veroveren van Amerika
• toename van handel over de Atlantische Oceaan
• Andere Europeanen willen ook meedoen aan deze Europese Expansie 

De VOC:

• geleid door een gouverneur-generaal in Batavia op het eiland Java
• Batavia werd in 1619 gesticht door Jan Pieterszoon Coen
• grootste bedrijf ter wereld
• handel tussen Azië en Europa maar ook tussen Aziatische landen onderling
• vaak met toestemming van inheemse volken, anders geweld om hun zin te krijgen.
• Aziaten gedwongen hun producten alleen aan de VOC te leveren. 

De VOC

• Op de Molukken, het eiland Banda, werkten de inwoners niet mee
• inwoners vermoorden, uithongeren, wegvoeren als slaaf.
• Molukken veroverd en de eilanden werden bestuurd door de VOC
• slaven uit andere delen van Azië werkten op de specerijen plantages. 

Van handel naar kolonisatie:

• Steeds vaker worden (delen) van gebieden veroverd.
• Door het stichtten van kolonies in Azië kwamen steeds meer gebieden onder Europese heerschappij te staan.
• kolonisatie: overheersing van een kolonie om er geld aan te verdienen. 

Nederland was rijk in de 17e eeuw

• De Tachtigjarige oorlog (1568 - 1648) werd vooral in de Zuidelijke Nederlanden uitgevochten.
• Haven van Antwerpen afgesloten, schepen wijken uit naar Amsterdam.
  
• Door gebrek  aan producten/grondstoffen ontwikkelt zich een stapelplaats.
  
• Amsterdam wordt één grote marktplaats voor Europese producent

Republiek wordt handelscentrum van Europa

De verschillende handelsroutes vanuit Azië

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië
  

• Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)

• Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim