1. Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag:

Bespreken huiswerk

Uitleg van Jager naar boer

Kijkopdracht

Voor een cijfer: Essayopdracht -in welke samenleving ben jij het gelukkigst?

H1 Jagers en boeren

1.2 Het ontstaan van de landbouw

1. • Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Feniks, Geschiedenis Werkplaats Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

Middelen van bestaan zijn manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Leg uit waarom de landbouw niet in de gebieden A en B in de kaart, die je net hebt gezien, ontstond.
(Klik op de afbeelding om deze groter te maken)

Neolithische revolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Meisje van Yde

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Filmpje: Noteer de vragen in je schrift:

 1.Welke voordelen heeft landbouw?  

2.Welke nadelen heeft landbouw? 

 3. Waarom begon men met landbouw? 

4.Is de landbouwrevolutie volgens jou een vooruitgang?

5.Van welke revolutie maak jij deel uit?     

Antwoorden vragen

Voordelen landbouw:  

Een voedselvoorraad -genoeg voedsel-nieuwe beroepen - Kan bijna overal gedaan worden    

Nadelen landbouw:   Hoe meer mensen, hoe meer tijd het kost-  Slechter voor het milieu  - Ongelijkheid tussen mensen  

  Redenen om aan landbouw te gaan doen:   Klimaatverandering-  Per ongeluk- experiment  bevolkingsgroei   

-Revolutie vooruitgang?

-Welke revolutie zitten we nu?

Revolutie vooruitgang?

Welke revolutie nu?

Gevolgen van de landbouw

Essay opdracht: In welke samenleving ben jij het gelukkigst?

Vandaag:

Uitleg gevolgen van de luitvinding van de andbouw

Keuze: 

A) Essayopdracht ik ben het gelukkigst in....

B) Huiswerk maandag: Artikel lezen + vragen beantwoorden

Sedentaire levenswijze

Bevolkingsgroei/verschillen tussen mensen

Mensen zetten de natuur naar hun hand

Nieuwe technieken

Indeling van 'onze' prehistorie

Ontstaan eerste steden

Dood en begraven

• Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

• Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

• Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

Huiswerk maandag: 

Lees het artikel en maak de bijbehorende vragen.

Bedenk nóg een reden waarom de hunebedden pas ná de landbouwrevolutie werden gemaakt.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen