1.7: Landschap in Zuid-Limburg (VWO)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

1.7: Het landschap in Zuid-Limburg

Vandaag

- Herhaling 1.5 en 1.6

- Uitleg 1.7

- Aan de slag

- Topo Nederland

Herhaling 1.5: Hoog-Nederland

- Verschillende ijstijden 

- Stuwwallen tot de HUN-lijn

- Dekzand in Nederland

Hoe noemen we de voorlaatste ijstijd?

1. Het Elsterien
2. Het Weichselien
3. De Saale-ijstijd (het Saalien)
4. Het Pleistoceen

Herhaling 1.5: Hoog-Nederland

- Verschillende ijstijden 

- Stuwwallen tot de HUN-lijn

- Dekzand in Nederland

Waarom kon er in heel Nederland een dikke laag dekzand worden neergelegd in de laatste ijstijd?

Waarom zijn mensen mest gaan gebruiken in Hoog-Nederland om de akkers te kunnen gebruiken?

Herhaling 1.6

- Nederland wordt een getijdengebied na de laatste ijstijd.

   -> Zeewater breekt door in het land en laat zeeklei achter

Herhaling 1.6

- Nederland wordt een getijdengebied na de laatste ijstijd.

   -> Zeewater breekt door in het land en laat zeeklei achter

- Duinenrij sluit zich

   -> Moerassen ontstaan in Laag-Nederland
   -> Hierdoor kan er veen ontstaan

Wat is veen?

1. Dit is de naam voor de rivierklei die toen werd afgezet.
2. Dit is de naam voor de opstapeling van dode plantenresten.
3. Dit is een ander woord voor het moerassengebied.
4. Dit is de naam die werd gegeven aan het zanderige gebied.

Leerdoelen:

- Je weet welke gesteente en grondsoorten in Zuid-Limburg voorkomen en hoe ze ontstaan zijn.

- Je begrijpt hoe opheffing en erosie door rivieren Dallandschap hebben gevormd.

- Je kunt met behulp van een foto of topografische kaart een Dallanschap herkennen. 

Uitleg 1.7

- Zuid-Limburg is de uitzondering van Nederland.

   -> Dit gebied komt al 300 miljoen jaar omhoog!

   

Uitleg 1.7

- Zuid-Limburg is de uitzondering van Nederland.

   -> Dit gebied komt al 300 miljoen jaar omhoog!

   -> Hierdoor ligt er kalksteen, schalie, vuursteen en zandsteen aan het                      oppervlak.

 

Uitleg 1.7

- Zuid-Limburg is de uitzondering van Nederland.

   -> Dit gebied komt al 300 miljoen jaar omhoog!

   -> Hierdoor ligt er kalksteen, schalie, vuursteen en zandsteen aan het                      oppervlak.

   -> Steenkool winning in de 20e eeuw. 

Uitleg 1.7

- Zuid-Limburg is de uitzondering van Nederland.

   -> Dit gebied komt al 300 miljoen jaar omhoog!

   -> Hierdoor ligt er kalksteen, schalie, vuursteen en zandsteen aan het                      oppervlak.

   -> Steenkool winning in de 20e eeuw. 

- Erosie vormt hier al heel lang het landschap.

Wat is erosie ook alweer?

1. het afbreken van gesteente door temperatuursverschillen.
2. het veranderen van de samenstelling van gesteente.
3. De uitschurende werking van wind, water en ijs.
4. Erosie is een manier om bevolkingsgroei te beschrijven.

Uitleg 1.7

De Maas, de Geul en de Gulp stromen al heel lang door Zuid-Limburg.

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

- Door erosie is er een Dallandschap in Zuid-Limburg

   

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

- Door erosie is er een Dallandschap in Zuid-Limburg

   -> Tijdens de Saale-ijstijd lag er geen ijs op Zuid-Nederland

 

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

- Door erosie is er een Dallandschap in Zuid-Limburg

   -> Tijdens de Saale-ijstijd lag er geen ijs op Zuid-Nederland

   -> De Noordzee lag droog, waardoor zand en löss vanaf de zeebodem                       meegenomen werd en werd neergelegd in Zuid-Nederland.

 

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

- Door erosie is er een Dallandschap in Zuid-Limburg

   -> Tijdens de Saale-ijstijd lag er geen ijs op Zuid-Nederland

   -> De Noordzee lag droog, waardoor zand en löss vanaf de zeebodem                       meegenomen werd en werd neergelegd in Zuid-Nederland.

   -> Omdat löss veel fijner is dan zand (en daardoor lichter) kon de wind dit               veel verder meenemen dan het zand. 

   

Löss in Zuid-Limburg

- Löss is een fijne en vruchtbare grondsoort.

- Door erosie is er een Dallandschap in Zuid-Limburg

   -> Tijdens de Saale-ijstijd lag er geen ijs op Zuid-Nederland

   -> De Noordzee lag droog, waardoor zand en löss vanaf de zeebodem                       meegenomen werd en werd neergelegd in Zuid-Nederland.

   -> Omdat löss veel fijner is dan zand (en daardoor lichter) kon de wind dit               veel verder meenemen dan het zand. 

   -> De wind botste in Zuid-Limburg tegen de heuvels aan, waardoor het                   löss hier kon worden neergelegd.

Waarom hebben mensen zich al vroeg gevestigd in Zuid-Limburg?

1. Het land ligt hoog en droog.
2. Löss is erg vruchtbaar.
3. kalksteen in de bodem is erg handig als bouwmateriaal.
4. Vuursteen is erg geschikt om werktuigen en wapens van te maken.

De mens in Zuid-Limburg

- De mens heeft zich dus al vroeg gevestigd in Zuid-Limburg

   -> Het land ligt hoog en droog. 

   -> Löss is erg vruchtbaar

   -> kalksteen in de bodem is erg handig als bouwmateriaal

   -> vuursteen is geschikt om werktuigen en wapens van te maken

Bodemerosie 

- Bodemerosie is het wegwaaien of wegspoelen van de bovenste                            bodemlaag.

   -> Zuid-Limburg heeft hier veel last van.

Waarom is er in Zuid-Limburg groot risico op bodemerosie?

Gevolgen en maatregelen

- Gevolgen

   -> Löss verdwijnt

   -> weggespoeld löss komt in dorpen terecht en maakt de wegen glad

   -> Löss spoelt de riolen in, waardoor ze verstopt raken

Gevolgen en maatregelen

- Gevolgen

   -> Löss verdwijnt

   -> weggespoeld löss komt in dorpen terecht en maakt de wegen glad

   -> Löss spoelt de riolen in, waardoor ze verstopt raken

- Maatregelen 

   -> Aanleggen van terrassen

   -> Planten van bomen

   -> akkers niet meer braak laten liggen

Aan de Slag

Leerdoelen:

- Je weet welke gesteente en grondsoorten in Zuid-Limburg voorkomen en hoe ze ontstaan zijn.

- Je begrijpt hoe opheffing en erosie door rivieren Dallandschap hebben gevormd.

- Je kunt met behulp van een foto of topografische kaart een Dallanschap herkennen. 

Welke van de onderstaande gesteente komt NIET voor in Zuid-Limburg

1. Vuursteen
2. Kalksteen
3. Graniet
4. Steenkool

Welk proces heeft ervoor gezorgd dat kalksteen aan het oppervlak ligt in Zuid-Limburg?

1. Urbanisatie
2. Sedimentatie
3. stolling
4. Opheffing

Leg uit op welke manier opheffing en erosie hebben gezorgd voor de vorming van het Dallandschap in Zuid-limburg.

1.7: Het landschap in Zuid-Limburg