Hoofdstuk 7.2 Het huishoudboekje van NL

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Welkom bij het vak 

Economie

Pak je boek en spullen voor je,

mobieltjes in de telefoonzak, jassen uit en tassen van tafel

Terugblik les 7.1

Verschillende sectoren

Collectieve sector : is de overheid die samen met instellingen die zorgen voor sociale zekerheid. (UWV) Hierbij hebben ze geen winst doel.

Private sector / Particuliere sector : Alle bedrijven die niet tot de collectieve sector, zij hebben wel het doel van Winst.

Privatiseren!

De overheid verkoopt het overheidsbedrijf aan 

de particuliere sector.

Denk bijvoorbeeld aan de NS & PostNL

Invloeden van de overheid

De overheid kan het gedrag van bedrijven en personen beïnvloeden doormiddel van :

• Accijns
• Subsidie

Accijns

Is een extra soort belasting, met als doel om de prijs van een product te verhogen.

Sportclub

Sportclubs krijgen ook vaak subsidie, omdat het ervoor zorgt dat kinderen / jongeren dan makkelijker kunnen sporten. -->

Hoe leiden subsidies tot een toename in het aantal sportende jongeren?

Een bedrijf (Cif)

Een bedrijf dat milieu vriendelijke producten maakt.

Adviesorganen

Instanties die de overheid advies geven:

• Centraal Planbureau (CPB)
• Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
• Sociaal-Economische Raad (SER)

CPB

Bestudeert de gevolgen van het overheidsbeleid en doet voorspellingen over de economie

CBS

Verzamelt, bewerkt en publiceert cijfers voor de overheid, burgers en bedrijven

SER

Adviseert de regering over sociaal-economische onderwerpen, zoals bijv. pensioenen

Lesdoelen

Aan het einde van de les :

Hoe de overheid aan geld komt

Welke uitgaven de overheid heeft

Wat voor soort belastingen er zijn

Rijksbegroting en Miljoenennota

• De derde dinsdag van september = prinsjesdag
• Troonrede = plannen van de regering voor aankomend jaar
• Minister van Financiën presenteert de rijksbegroting en miljoenennota

Rijksbegroting = overzicht verwachte inkomsten en uitgaven 

Miljoenennota = uitleg rijksbegroting, welke keuzes gemaakt en waarom?

Gemeentelijke inkomsten

Een groot deel van de inkomsten van de gemeente komt van het Rijk. 

Daarnaast betalen burgers en bedrijven gemeentelijke belastingen en heffingen zoals OZB (onroerendezaakbelasting), rioolheffing, afvalstoffenheffing en leges.

Leges = vergoedingen die je betaald voor bijvoorbeeld je nieuwe ID kaart

inkomsten gemeente

Gemeente en provinciefonds

Onroerendzaakbelasting

Rioolheffing

Afvalstoffenheffing

Hondenbelasting

uitgaven gemeente

Infrastructuur

Subsidies verlenen

Onderwijs

Sportvoorzieningen

 Aanleg bedrijventerreinen

2020

2021

Aan de slag!

Kader:

Maken: Kader: Opdr. 10, 11 & 12

(Blz. 206 & 207)

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je mag de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Begrotingstekort

Meer uitgaven dan inkomsten

Voorkomen door te bezuinigen of inkomsten te verhogen

Tekort = lenen!

Begrotingsoverschot

Meer inkomsten dan uitgaven

Komt Af en toe voor, maar door de huidige corona crisis niet.

De overheid leent van burgers, banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Het totaal aan leningen = staatsschuld

Overheidstekort?

* Er moet geld geleend worden: gevolg: er moet rente betaald worden: dit geld kan dus niet aan iets anders worden besteed.

* Hoe komt de overheid aan geld? Ze lenen bv geld bij pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen.

* Mag dit tekort onbeperkt groot worden?

 Nee: Het tekort mag niet groter zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), de schuld mag niet hoger zijn dan 60 procent van het bbp. (vanuit de EU opgelegd)

Aan de slag!

Kader:

Maken: Kader: Opdr. 13 & 14

(Blz. 208)

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je mag de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Directe belastingen

Worden direct aan de belastingdienst betaald.

Het gaat om de belasting over inkomen, winst en vermogen.

Indirecte belastingen

Zitten verwerkt in de prijs van producten en diensten.  Wordt betaald aan de verkoper, die draagt af aan de belastingdienst

Het gaat om btw en accijns.

Belangrijkste inkomsten van de overheid

Directe en indirecte belasting

Directe belastingen

= belasting op inkomen winst en vermogen

-Loon en inkomstenbelasting

-Dividendbelasting

-Vennootschapsbelasting

-Successierechten

-Kansspelbelasting

Indirecte belastingen= kostprijsverhogende belastingen

- BTW

- Accijns

- Invoerrechten

-Milieuheffingen

-Motorvoertuigenbelasting

-BPM

Aan de slag!

Kader:

Maken: Kader: Opdr. 15 & 16

(Blz. 209)

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je mag de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Lesdoelen behaald?

Aan het einde van de les :

Hoe de overheid aan geld komt

Welke uitgaven de overheid heeft

Wat voor soort belastingen er zijn