Les 1: Op missie naar de ruimte

• Woordenschat
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Op missie naar de ruimte

NB:

Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

    Waar denk jij aan bij de titel 

    'op missie naar de ruimte'?

Hoe werkt het?

Tekst

Onderzoek

Woordenschat

Leestafel

Boekenclub

Dit leer je nu

Dit weet je al

Doen

Terugkijken

Leerdoel bekijken

Wat gaan we doen?

• Leestafel
• Introductie onderwerp
  
• Tekst
  
• Onderzoek
  
• Presenteren onderzoek
  
• Woorden
  
• Boekenclub
  
• Terugblik/afsluiting

.

.

Wat ga je deze les leren?

• Je kunt een geschikt nieuwsartikel vinden dat te maken heeft met de toekomst en je kunt dit in de groep bespreken.
• Je kunt bedenken wat je nodig hebt en moet kunnen om te overleven op Mars.
• Je kunt voorspellen waar de tekst over gaat.​
• Je kunt de hoofdzaken uit de tekst halen​.
• Je leert tien nieuwe woorden en kunt deze toepassen.
  
• Je kunt onderzoek doen naar leven op Mars en de geschiedenis van de ruimtevaart​.
• Je kunt goede aantekeningen maken en je onderzoek presenteren.
  
• Je kunt bij de woorden van deze week het tegenovergestelde woord bedenken​.
• Je maakt kennis met boeken die gaan over de ruimte en het leven daar​.
• Je kunt vertellen waarom je later wel of niet graag naar Mars of op vakantie in de ruimte zou willen​.

Leerdoel?

Leerdoel: Je kunt een artikel vinden dat te maken heeft met de toekomst en je kunt dit in de groep bespreken.

De leestafel

Zoek een interessant nieuwsartikel om te bespreken, bijvoorbeeld een artikel over de toekomst of de ruimte.

Wat is een geschikt artikel?

Je kunt er je mening

over geven.

Voor iedereen interessant.

Niet te kort, 

maar ook niet te lang.

Je kunt er veel 

vragen over stellen.

Er komen door het

artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

Upload hier een foto

van jouw artikel

Hoe vertel ik waar mijn artikel over gaat?

Welke zaken zijn nog meer van belang om te vertellen?

Om wie (of wat) gaat het?

Wat is er aan de hand?

Hoe is het in zijn werk gegaan?

Wat zou je hier nog meer over willen weten?

Waarom was dat?

Wanneer was dat?

Waar was dat?

Een gesprek voeren bij de leestafel.

Discussievragen

• Ben jij het daarmee eens?
• Ik vind dat toch vreemd, want…
• Nou dat weet ik nog niet zo zeker, want…
• Wie heeft er nog een ander argument?
• Is dat wel waar? Weet je dat zeker?
• Wat zegt die… in het artikel erover? Wat vind je daarvan?

Verdiepingsvragen

• Hoe kan het nou dat…?
• Wat ik niet snap is…?
• Wat zou er gebeuren als…?
• Zou iedereen…?
• Hou zou dat in de toekomst gaan / in het verleden gegaan zijn?
• Hoe zit dat eigenlijk in andere landen?

Introductie op de tekst

Stel, je mag mee op reis naar Mars. Wat zou jij dan meenemen Mars? 

Sleep die hotspots naar de astronaut.

kleding

eten

zuurstof

vrienden

tandenborstel

mobieltje

gereedschap

boeken

Zou jij het overleven op Mars?

Ja

Nee

Welke (drie) 'gruwelijke problemen' kom je tegen als je op Mars wil leven?

Wat zou je moeten kunnen om op Mars te kunnen overleven?

De tekst: eerst even scannen! 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

bron

Bron: Wetenschap in Beeld (Wibnet.nl) (29/4/2016 door B. Arvanaghi)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

Leerdoel?

Leerdoel: je kunt…

• voorspellen waar de tekst over gaat.
• de hoofdzaken uit de tekst halen.

Lees de hele zin. Ook de zin ervoor en erna zeggen vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

Wat kun je doen als je een woord niet begrijpt?

Maak de volgende opdrachten bij de tekst:

Titel en inleiding
Voorspel waar de tekst over gaat. 

Alinea 1
Schrijf de belangrijkste zin(nen) op.

Marsbewoners leven dicht op elkaar

Wat verwacht je te gaan lezen? 

Van woestijn tot Noordpool

Schrijf de belangrijkste zin(nen) op.

De titel en inleiding

Zou jij overleven op Mars? Alleen als je bijzonder bent.

Overzicht, creativiteit en kalmte. Dat zijn slechts een paar van de eisen die Mars aan zijn eerste menselijke bewoners stelt. 

Toelichting

Docent modelt alinea 1 & 2

Waar denk jij dat de tekst over gaat?

 Alinea 1

Een leven op Mars stelt niet alleen hoge eisen aan de techniek, maar ook aan de mensen die op de dorre planeet gaan wonen (figuur 1). Het leven op de rode planeet zal op dat op aarde lijken, maar er zullen ook grote verschillen zijn. Daarom zijn er bijzondere mensen nodig voor een Marsmissie. John Clarke is het hoofd van de Mars Society Australia en doet binnenkort mee aan een 160 dagen lang experiment dat het leven op Mars simuleert. In MailOnline legt hij uit welke eisen er aan de deelnemers worden gesteld.

de missie

de missie = de bijzondere opdracht

het experiment

het experiment = de proef om iets uit te proberen

simuleren

simuleren = imiteren, nabootsen

figuur 1

Op mars

Toelichting

Docent modelt alinea 1

Schrijf de belangrijkste zin(nen) op uit

de eerste alinea. Licht je antwoord toe.

 Marsbewoners leven dicht op elkaar

Ten eerste dien je over een hoge sociale intelligentie te beschikken. Je komt in het equivalent van een klein driekamerappartement met vijf of zes anderen, zegt John Clarke tegen MailOnline. Om die reden moet een team van Marsbewoners een nauwe band opbouwen, die verder gaat dan die van collega's. Daarnaast moet je je werkzaamheden goed onder de knie hebben, en je moet twee of drie vaardigheden beheersen die niet je specialisme zijn omdat je een medereiziger moet kunnen vervangen. Een laatste belangrijke eigenschap is dat je altijd het overzicht moet kunnen bewaren en creatief moet kunnen denken. Je moet problemen meteen oplossen, en die kunnen technisch, maar ook sociaal van aard zijn.

dienen

dienen – verplicht zijn, moeten

het equivalent

het equivalent – het gelijkwaardig iets

iets onder de knie hebben

iets onder de knie hebben - iets kunnen

het specialisme

het specialisme - het onderwerp of onderdeelwaar iemand zeer deskundig in is

van aard

van aard – van karakter

Welke zes belangrijke eigenschappen

heb je nodig als astronaut?

Als astronaut heb je de volgende eigenschappen nodig:

• een hoge sociale intelligentie
• je werkzaamheden goed onder de knie hebben
• twee of drie vaardigheden beheersen die niet je specialisme zijn
• overzicht kunnen bewaren
• creatief kunnen denken
• problemen oplossend denken

 Van woestijn tot Noordpool

De proef waar John Clarke aan deelneemt heet Mars 160. Zeven mensen worden eerst 80 dagen in de woestijn van Utah geïsoleerd, en vervolgens 80 dagen op Devon Island in Canada – het grootste onbewoonde eiland ter wereld. De organisatoren van het experiment streven ernaar om het leven op Mars tot in het kleinste detail na te bootsen, van ruimtepakken tot wooneenheden. Het enige waar geen rekening mee kan worden gehouden is

de geringere zwaartekracht op de rode planeet.

streven naar

streven naar – je best doen om een doel te bereiken

gering

gering – beperkt, minimaal

Schrijf de belangrijkste zin(nen) op uit

de alinea 'Van woestijn tot Noordpool'.

Licht je antwoord toe.

Voorafgaand aan het lezen van de tekst bekeek
je een video en heb je enkele vragen beantwoord. 
Zijn je antwoorden op die vragen veranderd? 
Klik op de spinner om de vragen te bekijken.

1. Je ontvangt als tweetal een onderzoeksblad
   met enkele onderzoeksopties.
2. Kies een van de opties en ga beiden op je laptop zoeken naar informatie. Overleg waar je gaat zoeken, zodat je verschillende websites kiest.
3. Noteer je bevindingen in steekwoorden of in een mindmap. Vraag je docent naar de bijbehorende hand-out!
   
4. Vertel aan elkaar wat je gevonden hebt.
5. Noteer de websites die interessant zijn, zodat je die weer terug kunt vinden.
6. Bewaar je onderzoeksresultaten goed.

Het onderzoek

Hoe doe je goed onderzoek?

Leerdoel?

Leerdoel: je kunt in tweetallen een klein onderzoekje doen naar het leven op Mars.

De hand-out 'Een mindmap maken' is als PDF in dit lesplan aanwezig.

Welk onderwerp lijkt 

jouw tweetal interessant?

Geschiedenis van de ruimtevaart

Klimaat en omstandig-heden op Mars

Bouwen in de ruimte

Eten in de ruimte en op Mars

Bewegen in de ruimte en op Mars

Let goed op...

Hier komt een aantal tips!

Geschiedenis van mensen in de ruimte

• zoektermen (geschiedenis) ruimtevaart
• www.jouwzoekmachine.nl
• www.schooltv.nl
• www.nemokennislink.nl
• www.historiek.net/thema/ruimtevaart
• www.demanenschijn.nl
• www.spacepage.be

Eten op Mars zoektermen

• eten op mars en
• eten op mars binnen tien jaar mogelijk
• zaaien op Mars
• vragen aan Wieger Wamelink
• www.nemokennislink.nl

Bewegen in de ruimte en op Mars

• zoektermen ‘ruimtewandeling’, ‘leven in de ruimte’
• http://www.esa.int/esaKIDSnl/index.html
• www.ketnet.be/karrewiet
• www.schooltv.nl
• www.nemokennislink.nl
• www.spacepage.be 

Klimaat en omstandigheden op Mars

• https://www.scientias.nl/zomerse-marsdagen-komen-eraan
• https://www.nemokennislink.nl/publicaties/kunnen-we-mars-leefbaar-maken/

Bouwen in de ruimte

• https://www.scientias.nl/welk-huis-gaan-we-3d-printen-op-mars/
• https://www.scientias.nl/elon-musk-wil-uiteindelijk-een-stad-op-mars-bouwen/
• http://www.metronieuws.nl/nieuws/buitenland/2016/11/zo-ziet-je-huis-op-mars-er-uit-in-de-toekomst

Toelichting:

Geef je leerlingen 20 minuten effectief de tijd om informatie te verzamelen.

Onderzoeksresultaten delen

Maak samen een mooie mindmap over het onderwerp;

Ieder tweetal heeft zijn eigen tak in de mindmap;

Werk van groot naar klein;

Gebruik kleur en tekeningetjes.

mindmap

    Even terugkijken naar het onderzoek. Welke doelen heb je al

    behaald? En welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

Wist je dat...
wanneer je een doel versleept, erachter een nieuwe verschijnt.

Hoe ging het onderzoek?

Ja, dit doel heb ik behaald.

Nee, aan dit doel moet ik nog werken.

Ik heb goede onderzoeksvragen bedacht.

Ik heb nieuwe dingen geleerd.

Ik heb veel informatie gevonden bij mijn onderzoeksvragen.

Ik ben nu ook nieuwsgierig geworden naar andere zaken omtrent dit onderwerp.

Ik kan kort vertellen 

wat ik te weten ben gekomen.

Ik heb de onderzoekstijd 

nuttig en goed besteed. 

Ik heb effectief met iemand samengewerkt. 

Ik kan minimaal twee  woorden van deze les gebruiken bij mijn presentatie.

Woordenschat

Leerdoel?

Leerdoel: je kunt bij de woorden van deze week woorden bedenken die het tegenovergestelde betekenen

Weet jij het tegenovergestelde van 

de woorden in de spinner?

De boekenclub

Welk boek zou jij wel willen lezen?

Leerdoel?

Leerdoel: Je maakt kennis met boeken die gaan over de ruimte en het leven daar.

Vertel elkaar wat je gelezen hebt en bespreek wat jullie zouden doen in deze

situatie. Welk boek zou je willen lezen?

Zoek je gekozen boek online op en verplaats je in de hoofdpersoon.

Wat zou jij doen?

Terugblik en vooruit kijken
Noem drie dingen die je 

deze les geleerd hebt.

Noem twee dingen 

waar je nog wat 

meer over wilt weten.

Wat ga je thuis vertellen over deze les?