6.1. Een nieuw Europa?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen welke veranderingen het einde van de Koude Oorlog voor Europa had

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

Een Nieuwe Wereldorde

1. Een nieuw Europa?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen welke veranderingen het einde van de Koude Oorlog voor Europa had.

Wat weet jij eigenlijk
van het einde van de Koude Oorlog?

Einde van het communisme

vanaf 1989

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet
• 28 november 1989: communistische partij van Tjechoslowakije staat macht af
• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld
• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland wordt herenigd

3 oktober 1990

• Sommigen zien een herenigd Duitsland als een gevaar voor de vrede in Europa. 
• Dat blijkt erg mee te vallen: Duitsland is één van de grote voorvechters voor een sterk Europa.

In 1990 werden de twee Duitsland weer één land. Sommige mensen, zoals de Britse tekenaar Bill Caldwell, zagen daarin een groot gevaar. Hij maakte deze spotprent met de titel: The March of the Fourth Reich

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

Nieuwe landen en grenzen

vanaf 1990

• Door de val van het communisme en de Sovjet-Unie veranderen de grenzen enorm. 
• Landen vallen uit elkaar (Tsjechoslowakije) of komen juist weer samen (Duitsland). Aan het eind van de 20e eeuw ziet de kaart van Europa er heel anders uit dan aan het begin.

Joegoslavische burgeroorlogen

1991-1999

• In Joegoslavië, dat na de Eerste Wereldoorlog was ontstaan, leven veel verschillende volken. 
• Na de val van de Sovjet-Unie willen zij (Slovenië, Kroatië en Bosnië-Herzegovina) onafhankelijk worden van Joegoslavië.
• De Servische minderheid wil dit niet: zij wil juist een Groot Servië.

• De Servische leider Milošević begint oorlogen in Slovenië en Kroatië, maar die verliezen de Serviërs al snel (1991). In Bosnië-Herzegovina duurt de oorlog echter drie jaar (1992-1995) 
• Pas als de NAVO ingrijpt, komt er een akkoord en wordt Bosnië-Herzegovina een onafhankelijk land.

Massamoord in Srebrenica

11 juli 1995

• Tijdens de oorlogen in Krotatie en Bosnië sturen de Verenigde Naties troepen om de bevolking te beschermen. 
• Deze troepen zijn licht bewapend om zo neutraal mogelijk te lijken.

• Nederlandse VN-soldaten, Dutchbat, krijgen als taak de stad Srebrenica te beschermen tegen de Servische troepen o.l.v. generaal Mladić . 
• In deze stad zitten duizenden Bosnische moslims die zijn gevlucht.
• Ze hopen dat ze veilig zijn in de stad...

Dutchbat is een afkorting van Dutch Batallion (Nederlands bataljon), het Nederlandse onderdeel van de VN-vredesmacht. Het laatste bataljon, Dutchbat III, was aanwezig bij de val van Srebrenica.

• ...maar op 11 juli 1995 valt het Servische leger Srebrenica aan. 
• Dutchbat krijgt geen toestemming van de VN om de Serviërs tegen te houden. 
• Ook als de Servische soldaten de 8000 Bosnische mannen en jongens van hun families scheiden en meenemen, staan de Nederlandse blauwhelmen machteloos. 
  

• Later blijkt dat de Serviërs bijna al deze mannen hebben vermoord. 
  

• ‘Srebrenica’ is de grootste massamoord (genocide) in Europa sinds de Holocaust tijdens Tweede Wereldoorlog. 

Video

NOS op 3: Dutchbat in Srebrenica: wat gebeurde er?

Video

NOS op 3: Wie is de slager van Srebrenica?

Oorlog in Kosovo

1998-1999

• Als de Joegoslavische provincie Kosovo in 1999 onafhankelijk wil worden, stuurt de Milošević een leger om de Servische minderheid te beschermen. 
  
• Voor de NAVO is de maat nu vol: ze vallen Milošević aan, die zich moet overgeven. In 2001 wordt hij gearresteerd en naar het Joegoslavië Tribunaal in Den Haag gebracht, waar hij in 2006 (vóór zijn proces begint) overlijdt.
  

Begrippen uit deze les

• Duitse eenwording
• Dutchbat
• Srebrenica
• genocide
• Joegoslavië Tribunaal
• enclave (in de video)
• etnisch zuiveren (in de video)

Personen uit deze les

• Boris Jeltsin
• Slobodan Milošević
• Ratko Mladić

Jaartallen uit deze les

• 1989: val van het communisme
• 1990: Duitse eenwording
• 1991: einde van de Sovjet-Unie
• 1991-1999: Joegoslavische burgeroorlogen
• 1995: val en massamoord van Srebrenica
• 1998-1999: Kosovo-oorlog

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen