8.1 Groene chemie en energie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Overzicht Periode 1

• Thema: Energie en duurzaamheid, Koolstofchemie & Kunststoffen
• Benodigde lesmaterialen: Chemie boek V5, Binas 7e editie, rekenmachine

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
Energie en duurzaamheid voorkennis Groenechemie en energie			...	...	...	...

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Planten zetten door fotosynthese koolstofdioxide en water om in zuurstof en glucose.

a) Stel dat een boom 10 mol zuurstof heeft gevormd. Hoeveel mol glucose heeft deze boom dan ook gemaakt?

b) Deze boom heeft 10 gram glucose gemaakt. Hoeveel gram water en hoeveel gram koolstofdioxide heeft de boom daarvoor moeten opnemen.

      Leerdoelen

• Je  over het energie-effect: exotherm en endotherm.
  
• Je leert over chemische energie en de wet van behoud van energie.
  
• Je kunt uitleggen wat reactiewarmte is en kunt hieruit afleiden of de reactie exotherm of endotherm.
  
• Je kunt een energiediagram opstellen.
  
• Je kunt uitleggen hoe warmtewisselaars en membranen werken.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Groene chemie

Binas 97F

Energie 

Er wordt best veel energie gebruikt op de wereld.

De manier van energie opwekken die we nu doen is niet efficiënt en heel vervuilend.

We moeten dan ook op zoek naar manieren om schoner en vooral efficiënter en duurzamer.

Endotherm vs Exotherm

Een proces kan endotherm of exotherm zijn, van brandstoffen willen we dat ze exotherm zijn.

Dit betekend dat er energie, in de vorm van warmte, vrijkomt uit de reactie.

Een endotherme reactie kost energie. 

Elke reactie heeft een energie-effect.

Practicum 1, 10 minuten (blz. 37)

Je bepaalt het energie-effect van het oplossen van ammoniumnitraat en calciumchloride in water.

1. Breng in twee reageerbuizen 5 cm water. Meet in beide buizen de temperatuur.
   
2. Voeg aan de eerste buis een schepje ammoniumnitraat toe. Kwispel de reageerbuis om het ammoniumnitraat op te lossen. Meet en noteer de temperatuur.
   
3. Herhaal 2 in de tweede buis met een schepje calciumchloride.

Geef de vergelijking van het oplossen van ammoniumnitraat en calciumchloride.

Welke conclusies over het oplossen van ammoniumnitraat en calciumchloride kun je uit de meetgegevens trekken?

Welke bindingen worden er verbroken bij het oplossen van calciumchloride?

1. Atoombinding
2. Vanderwaalsbinding
3. Ionbinding
4. dipoolbinding

Welke bindingen worden er gevormd bij het oplossen van calciumchloride?

1. Atoombinding
2. Vanderwaalsbinding
3. Ionbinding
4. dipoolbinding

Wet van behoud van energie

Er is altijd eenzelfde hoeveelheid energie in het universum.

Dit werkt ook voor reacties, vooral omkeerbare reacties. 

Als we het hebben over de kwaliteit van energie zegt iets over hoe nuttig wij het kunnen gebruiken.

1. Kunnen we het opslaan en bewaren

2. Kunnen we het omzetten naar andere vormen

Energiediagram

Je kan berekenen of een reactie endotherm of exotherm is door de reactie warmte te berekenen.

Dit doe je in de vorm van een energiediagram.

Binas tabel 57A en 57B zijn heel belangrijk. 

Warmtewisselaars

De warmte uit exotherme processen kan ergens anders in het proces hergebruikt worden d.m.v. een warmtewisselaar.

Membranen

Een belangrijke stap in het productieproces is het scheiden van stoffen uit een mengsel. 

Aan de slag

Maak de opdrachten 6 t/m 10 en 12 t/m 14

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Afsluiting

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner. 

    Begrippen uit deze les

• ...
• ...
•  ...

Exit ticket