1. De grondwet van 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H2 - Op weg naar democratie

1. De Grondwet van 1848

Kenmerkende aspecten

Met andere woorden: Wat is/hoort typisch bij dit tijdvak?

1. Het ontstaan van een parlementair stelsel en de toename van volksinvloed.

2. De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen.

3. De politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Welke woorden hierboven ken je niet?

hoofdvraag: Hoe ontstond in de negentiende eeuw de parlementaire democratie in Nederland?

deelvragen:

1. Hoe ontstond in Nederland door de grondwetswijziging van 1848 een parlementaire democratie?

2. Hoe werd de basis gelegd voor de verzuiling van de Nederlandse samenleving?

3. waarom ontstond aan het eind van de negentiende eeuw een beweging voor de emancipatie van de vrouw?

4. Hoe en wanneer is in Nederland het algemeen kiesrecht ingevoerd?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe in Nederland door de grondwetswijziging van 1848 een parlementaire democratie ontstond.

Wat is een grondwet?

1. wet die de belastingen regelt
2. wet die de rechten van het volk regelt
3. basiswet van een land
4. wet die de plichten van het volk regelt

De grondwet

Basiswet in een land waarin de rechten en plichten van  volk en bestuur geregeld worden.

Welke 2 politieke groeperingen waren er in de 19e eeuw?

1. protestanten en katholieken
2. conservatieven en liberalen
3. conservatieven en socialisten
4. protestanten en liberalen

Conservatieven

conservare

koningsgezind

willen alles zo houden zoals het is

Liberalen

liberté

willen zoveel mogelijk vrijheid

willen zelf kunnen beslissen

Tot 1848

Na de val van Napoleon:  koning Willem I  ( met  grondwet)

Na de erkenning van Belgie: koning Willem II

1845-1848: grote honger door mislukte aardappeloogst.

Gevolg:  er dreigde een revolutie

Willem II geeft de liberalen (olv Thorbecke) de opdracht tot het maken van een nieuwe grondwet

Nieuw in de grondwet van 1848 was:

1. Censuskiesrecht
2. Algemeen kiesrecht
3. De regering is de hoogste macht
4. Recht op onderwijs

wie liet de grondwet van 1848 schrijven?

1. Koning Willem I
2. Willem III
3. Thorbecke
4. Koning Willem II

Belangrijkste punten van de grondwet 1848

1. Rechtstreekse verkiezingen 

                   ( via censuskiesrecht en districtenstelsel)

2. Macht bij het parlement

                    - koning onschendbaar

                    - ministers verantwoordelijk

                    - Eerste en Tweede kamer met  5 rechten

3. Rechten en plichten in de grondwet (grondrechten)

             

                    

Rechten van Tweede Kamer

1. recht van initiatief :recht om wetsvoorstellen te maken

2.recht van amandement : recht wetsvoorstellen te                         veranderen

3. recht van interpellatie : recht om de minister vragen te stellen

4. recht van enquete : recht een onderzoek in te stellen

5. budgetrecht: recht een begroting vast te stellen ( 1x per jr)

Was Nederland ná 1848 een échte democratie?

Jij hebt grondrechten, noem er 3

Welke plichten heb jij ?

Aan de slag!

mk WB opdr  par 1

1 - 10

Gebruik daarbij de teksten uit je TB

Afronden

nabespreken opdr  9 en 10

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe in Nederland door de grondwetswijziging van 1848 een parlementaire democratie ontstond.

huiswerk

In principe geen huiswerk, tenzij je in de les niet klaar was.

mk WB opdr par 1

1 - 10

Gebruik daarbij de teksten uit je TB