Psychologie achter geldgedrag

Psychologie achter geldgedrag
Welkom bij deze interne training
Eric van Rijswijk 
&
Karin van der Meijs
Psychologie achter budgetgedrag
Welkom bij de workshop
Eric van Rijswijk 
Karin van der Meijs

1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide

In deze les zitten 20 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

Onderdelen in deze les

Psychologie achter geldgedrag
Welkom bij deze interne training
Eric van Rijswijk 
&
Karin van der Meijs
Psychologie achter budgetgedrag
Welkom bij de workshop
Eric van Rijswijk 
Karin van der Meijs

Slide 1 - Tekstslide

Als onderdeel van interne trainingen hebben Eric en ik een workshop gemaakt welke gaat over de psychologie achter budgetgedrag. We hebben nogal te maken met verschillende stemmingen als we telefonisch contact hebben met debiteuren of als de deurwaarders aan de deur staan. Om dit te kunnen verklaren is deze workshop gemaakt. Jullie hebben de telefoon nodig om goed mee te kunnen doen 
Agenda:
* Welkom
* Bewust / onbewust
* IJsberg van Mc Lelland
* Psychologie van de schaarste
* Budget-emoties
* Budgetweerstanden

Slide 2 - Tekstslide

Waar gaan we het over hebben. Natuurlijk allemaal welkom. We gaan het hebben over bewust en onbewust gedrag. Waar komt het vandaan. Als we de IJsberg van Mc Lelland erbij pakken wat zien we dan. Wat doet schaarste met ons als mens. Hoe ontstaan de budget- emoties en wat zijn weerstanden en hoe kun je daarmee omgaan. 
Hoeveel van onze acties doen wij bewust
A
50 %
B
25 %
C
10 %
D
5 %

Slide 3 - Quizvraag

Laten we eens beginnen met aan jullie te vragen hoeveel procent van acties wij bewust doen. Jullie mogen kiezen uit de bijgaande antwoorden. 50%, 25%, 10% of 5%. Later gaan we dit verder bespreken. Klik maar eens op wat jullie denken dat het juiste antwoord is. 5% is juist.  
(Financieel) gedrag bewust of onbewust?
                 * Het ontbreekt aan de juiste kennis en inzichten
                 * Persoonlijkheidskenmerken
                 * Omgeving

Slide 4 - Tekstslide

Jouw gedrag hoort bij jou en het komt ergens vandaan. Sommige krijgen van huis uit niet mee wat ze met geld moeten doen. Als dan ook op school de kennis niet wordt overgedragen dan wordt het moeilijk. Het ontbreekt aan de juiste kennis en inzichten. Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje. Dat zeiden ze vroeger vooral maar is dat ook wel zo en waar ligt dat dan aan. Als ik uitga van een cliënt die bij mij kwam en vertelde dat ze chronisch zieke ouders had, 6 kinderen thuis en geen van allen kon goed leren maar ze gingen toch een studie volgen. Waarom? Ze konden dan stufie aanvragen en een extra lening, zodat er thuis boodschappen gehaald konden worden en geld op de plank want met een bijstandsuitkering en zoveel ziektekosten was het niet te doen. Zij heeft niet geleerd wat de waarde van geld is. Niet thuis en niet op school. Hoe weet ze dan wat goed is en wanneer ze het goed doet. Niet en dat bleek toen ze op zichzelf ging en alle schuldeisers bij haar aanklopte voor geld. Er lag nog veel meer thuis maar dat wist ze niet, dat verborgen haar ouders. Wat ze niet ziet dat weet ze niet. Het heeft uiteraard niet alleen daarmee te maken maar ook met de persoonlijkheidskenmerken. De normen en waarden die je mee hebt gekregen van huis uit. Er zijn mensen die het omgaan met geld niet geleerd krijgen door een beperking, niet begrijpend kunnen lezen, impulsief zijn en daarnaar handelen. De omgeving brengt heel veel gevaar met zich mee. Iedereen kan naar het terras, lekker naar een festival, uit eten, op vakantie en jij niet. Dat moet ik dan toch ook kunnen. Ze laten zich meeslepen met hun omgeving. 
Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 

Slide 5 - Tekstslide

Heel veel doen we onbewust zoals daarstraks al gezegd 95% van de acties die we nemen. Stel je loopt de Action in voor een telefoonoplader. Kom je er dan ook alleen met een telefoonoplader uit? Ik ben ervan overtuigd dat 9 van de 10 met meer naar buiten komen. Hoe kan dat? De prijzen in de Action en dat geldt ook voor IKEA, Big Bazaar enz, liggen onder onze pijngrens. Oh dat is niet zo duur, dat neem ik mee. Maar bij het afrekenen dan kom je erachter dat die telefoonoplader niet meer in de tas past want je hebt zoveel andere artikelen gekocht. De telefoonoplader is dan een volle tas met een behoorlijke prijs. Dat is wat er met ons gebeurd. We gaan impulsieve aankopen doen. Denken niet eerst na of je het wel echt nu meteen nodig hebt, ach het kost niet zoveel, neem het maar mee. We doen dit bij veel zaken. We reageren op de automatische piloot, snel en super oppervlakkig. Wie denkt er echt na of hij die oplader beter kan kopen bij de Action of beter bij de telefoonwinkel. Wikken en wegen is er niet bij want het is goedkoop. Klopt maar uiteindelijk is die volle tas wel duur. Daar denken we dan wel weer over na, dat is dan weliswaar achteraf maar och. Laten we eens gaan kijken naar de IJsberg hoe we bewust en onbewust gedrag in beeld kunnen brengen. 
Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 
Zichtbaar en onzichtbaar gedrag
Zichtbaar 
Onzichtbaar

Slide 6 - Tekstslide

Je ziet dat de IJsberg van Mc Lelland onderverdeeld is in 2 stukken. Het stuk boven water, zichtbare deel en het 2e stuk onder water, het onzichtbare deel. Als we dit nu gaan onderverdelen in wat doe je, gedrag kennis en vaardigheden, die zien we van elkaar. Dan wat vind je wat bestaat uit de opvattingen, overtuigingen en normen. Als laatste wat wil je, dat bestaat uit de drijfveren, de waarden, motieven en karakter. Die laatste 2 wat vind je en wat wil je zijn lastig te ontdekken maar bepalen wel hoe we ons gedragen. Niet alleen in het dagelijkse leven maar ook in ons geldgedrag.  
Voorbeeld:
Wat doe je?

Slide 7 - Woordweb

Ik zou aan jullie willen vragen eens een voorbeeld te noemen op de vraag wat doe je. Houdt hierbij de IJsberg in gedachte.
Voorbeeld:
Wat vind je?

Slide 8 - Woordweb

Als we kijken naar de Ijsberg, wat vind je, noem daar eens een voorbeeld van. 
Voorbeeld:
Wat wil je?

Slide 9 - Woordweb

Als laatste noem eens een voorbeeld over wat wil je? 
Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 
Psychologie van de schaarste
* geduld
* tolerantie
* aandacht
* toewijding
* geheugen
* concentratie
* ouderschap
* werkveld
* leren 

Slide 10 - Tekstslide

Schaarste in tijd of geld zijn feitelijk niet anders en toch wordt er wel anders naar gekeken. Ga maar na, als je geen tijd hebt dan raakt je geduld sneller op, je bent gehaast, korter lontje, je aandacht verslapt omdat dit door andere zaken die je mogelijk nog moet doen worden opgeslokt. Dat alles draagt bij aan hoe jij je gedraagt ten opzichte van een ander, maar ook ten opzichte van jezelf. Wat denk je dat het met jou doet als je geduld opraakt, je irriteert je misschien wel aan jezelf, vaak achteraf. Het is met schaarste aan geld niet anders. Hebben jullie een idee hoeveel de score van jou IQ minder is als je schaarste ervaart door geldstress? 13 punten. Dat is echt veel
Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 
Komen we weer terug op keuzes maken
* Kies ik voor een A of B merk bij mijn boodschappen
* Welke supermarkt past bij mijn budget
* Lunch meenemen of bestellen
* Koop ik die jas, ja of nee
* Gaan we op vakantie
* Welk vervoersmiddel past bij mijn budget
* Naar welke school ga ik
* Wanneer ga ik beleggen
* Ga ik eerder met pensioen of werk ik door

Slide 11 - Tekstslide

Keuzes maken en keuzestress ervaren. Hier een aantal voorbeelden waar we allemaal bewust of onbewust mee bezig zijn. Allemaal momentopnames binnen ons alledaagse leven. 
Een poosje geleden kwam iemand bij mij voor een financieel overzicht. Ze heeft een goed inkomen ten toch kwam ze niet rond. Hoe dit mogelijk is. Samen liepen we haar inkomsten en uitgaven in een 3 uur durende workshop door. Er vielen haar al direct een aantal zaken op. Ze nam nooit eten mee naar het werk en als ze naar het buitenland moest voor haar werk, kocht ze op de luchthaven haar eten en drinken. Dit kwam zo ongeveer 2x heen en 2x terugvliegen in de week voor. Dus ging ze daarin bezuinigen. Ze wilde voortaan eten en drinken vanuit huis meenemen. Een broodje met wat te drinken kost op de luchthaven al gauw € 15,00. Vanuit huis meenemen moet je denken aan zo'n € 3,00 en dat is dan best duur. Totaal op de luchthaven in haar geval 4x € 15,00 dus € 60,00 en vanuit huis 4x € 3,00 is € 12,00. Dat is een verschil van € 48,00.  Ze wilde er goed uitzien en kocht dan schoenen voor minimaal € 150,00 per paar. Soms 2 of 3 paar in de maand. Nou tel maar uit wat dat kost. Door hier ook te kiezen voor 1 paar per maand bespaarde ze al snel minimaal € 198,00 alleen aan een broodje met wat te drinken vanuit huis en 1 paar schoenen per maand. Zo namen we alle zaken samen door. Uiteindelijk hield ze elke maand met bewustere keuzes ongeveer € 450,00 over. Dat had ze dan bespaart en ging ze dan sparen.  
Zo belangrijk is het dus om keuzes te maken. 

Slide 12 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Wat is jullie eerste gedachte
na het zien van dit filmpje?

Slide 13 - Woordweb

Geef eens aan wat jullie eerste gedachte is na het zien van dit filmpje
Welke keuze zou jouw
geld gaan opleveren?

Slide 14 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 
Budget emoties
Angst
Schaamte
Trots
Woede
Blijdschap
Wroeging
Verdriet
Dankbaarheid
Onzekerheid
Verlangen
Verlichting

Slide 15 - Tekstslide

Schaarste in tijd of geld zijn feitelijk niet anders en toch wordt er wel anders naar gekeken. Ga maar na, als je geen tijd hebt dan raakt je geduld sneller op, je bent gehaast, korter lontje, je aandacht verslapt omdat dit door andere zaken die je mogelijk nog moet doen worden opgeslokt. Dat alles draagt bij aan hoe jij je gedraagt ten opzichte van een ander, maar ook ten opzichte van jezelf. Wat denk je dat het met jou doet als je geduld opraakt, je irriteert je misschien wel aan jezelf, vaak achteraf. Het is met schaarste aan geld niet anders. Hebben jullie een idee hoeveel de score van jou IQ minder is als je schaarste ervaart door geldstress? 13 punten. Dat is echt veel
0

Slide 16 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Wat stuurt ons (on)bewust gedrag aan?
                 * Automatisch, snel en oppervlakkig
                 * Lang nadenken
                 
Bewust en onbewust gedrag in beeld gebracht: de IJsberg 
Korte of lange termijn denken?
* Verlangen naar onmiddellijke bevrediging
* Cognitieve vervormingen
* Emotionele uitgaven
* Sociale druk en vergelijking
* Lage financiële geletterdheid
* Gebrek aan zelfcontrole
* Verliesaversie
* Invloed marketing en reclame
* Onzekerheid over de toekomst

Slide 17 - Tekstslide

Schaarste in tijd of geld zijn feitelijk niet anders en toch wordt er wel anders naar gekeken. Ga maar na, als je geen tijd hebt dan raakt je geduld sneller op, je bent gehaast, korter lontje, je aandacht verslapt omdat dit door andere zaken die je mogelijk nog moet doen worden opgeslokt. Dat alles draagt bij aan hoe jij je gedraagt ten opzichte van een ander, maar ook ten opzichte van jezelf. Wat denk je dat het met jou doet als je geduld opraakt, je irriteert je misschien wel aan jezelf, vaak achteraf. Het is met schaarste aan geld niet anders. Hebben jullie een idee hoeveel de score van jou IQ minder is als je schaarste ervaart door geldstress? 13 punten. Dat is echt veel
Gesprek met iemand die schulden heeft

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies