§ 8 deel 1: Oliecrisis 1973

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Moderne tijd (1800 - heden)

Begrippen:

- oliecrisis 1973

- Olieboycot

- op zoek naar andere energiebronnen

Kenmerkende aspecten:

- toenemende westerse welvaart

§ 8 deel 1 Oliecrisis 1973

Wat is de oorzaak en wat waren de gevolgen ?

Energietransities

• Een energietransitie is een overgang in het gebruik van energievormen.
• Welke transities zijn er geweest? ?

• 1. Ca 400.000 vC: beheersing van vuur
• 2. Ca 3.000 vC: dieren als trekkrachten 
• 3. Op grote schaal vanaf Middeleeuwen (500- 1500) : inzetten van water en windkracht
• 4. Industriële revolutie : stoommachines, verbrandingsmotoren en elektromotoren op fossiele energie (kolen, aardolie en aardgas)
• 5. ???overgang naar hernieuwbare energie???

Jom Kippoeroorlog

• Oorlog van Israël met Syrië en Egypte
•  Deze landen wilden gebied terug na de verloren oorlog van 1967 (Zesdaagse oorlog)
• Nederland koos kant Israël

Olieboycot

Arabische landen leveren geen olie meer aan landen die Israël steunen.

+ verhogen de prijs en verlagen productie voor andere landen

gevolgen op korte termijn

• plastic duurder
• schaarste bij de benzinepomp
• autoloze zondagen  
• oproep tot verlaging maximumsnelheid naar 100 km/u

gevolgen op lange termijn

• op zoek naar nieuwe vormen van energie 

• exploiteren van nieuwe olievelden die eerst te duur waren (maar met de hoge olieprijs niet meer)

• Gevolgen vallen erg mee

• Vraag naar olie blijft stijgen, maar aandeel van olie in westerste energieconsumptie neemt af.

In welk jaar vond de oliecrisis plaats?

1. 1970
2. 1971
3. 1972
4. 1973

Welke oorlog in het Midden-Oosten zorgde voor de boycot van olieproducerende Arabische landen?

1. Zesdaagse oorlog
2. Jom Kipoer-oorlog

Wat was GEEN gevolg van de olieboycot?

1. Olie-schaarste in het Westen
2. Het Westen gaat op zoek naar andere vormen van energie
3. Het aandeel van olie in het Europese energieverbruik daalt
4. Er wordt voor het eerst naar aardgas geboord in Groningen

uitleg kernenergie

daarna quizvragen

Prijzen en rampen

• Welke invloed hebben prijzen en rampen op energiebronnen? Mensen gaan op zoek naar andere energiebronnen wanneer:
• de prijs teveel stijgt (voorbeeld is oliecrisis)
• teveel mensen nadeel ondervinden van bepaalde vormen van energieverbruik (voorbeeld is Great Smog in Londen van 1952, kernramp van Fukushima in 2011)

De ramp bij Tsjernobyl vond plaats in het jaar...

1. 1979
2. 1982
3. 1986
4. 1988

Waar staat de laatste werkende kerncentrale van Nederland?

1. Dodewaard
2. Petten
3. Parkweg
4. Borssele

Hoeveel % van het energieverbruik levert de centrale in Borssele?

1. 3%
2. 5%
3. 7%
4. 9%

Noem drie voordelen en drie nadelen van kernenergie

Hoeveel % minder CO2 moet er in NL uitgestoten worden in 2030?

1. ca 20%
2. ca 35%
3. ca 50%
4. ca 65%

Wat vind jij? Moet NL weer kerncentrales gaan bouwen?

ja

nee

leswerk

Blz 106 / 107

Verdieping § 7

vraag 1 t/m 5

Toetsweek 3

Ma 29 maart -  wo 7 april

vrij 2 april en maandag 5 april ben je vrij!

LET OP: Zondag 28 maart gaat de klok een uur vooruit!

Antwoord vraag 1

Economisch: verlenging van werkdagen, continue productie dag en nacht door, door uitbreiding van netwerken meer toepassingen van elektriciteit. 

Cultureel: ontstaan van nachtleven in steden, meer onderwijs door betere mogelijkheden om teksten te lezen, ook ’s avonds.

antwoord vraag 2

Voor alle perioden geldt nr 1 (de zon). 

Voor de Prehistorie: nr 2 (vuur). 

Voor de Oudheid: nr 3 (olielampje). 

Voor de Middeleeuwen: nr 4 (kaars). 

Voor de Vroegmoderne Tijd: nr 4 (kaars) en nr 5 (veiliger olielamp). 

Voor de Moderne Tijd: nrs 6, 7 , 8 en 9 (verschillende soorten elektrische lampen, van gloeilampen tot spaarlampen / led-verlichting)

Antwoord vraag 3

In de tijd vóór de elektriciteit was het al dan niet schijnen van de zon (nr 1) beslissend voor de manier van leven. 

De lichtbronnen 2 t/m 5 waren onvoldoende om zonlicht te vervangen (en bovendien brandgevaarlijk.) 

Na de uitvinding van de elektriciteit kon erna zonsondergang gewoon doorgeleefd worden.

Antwoord vraag 4

De les uit de geschiedenis van Nikola Tesla zou kunnen zijn: door gewaagde dingen te proberen die commercieel niet succesvol lijken, kun je toch heel belangrijke ontwikkelingen op gang zetten. 

De Tesla- auto is gedurfd en kostbaar, maar misschien opent hij een toekomst waarin er alleen nog maar elektrische auto’s zullen zijn. 

Antwoord vraag 5

Als je zo’n overweldigende sterrenhemel ziet boven een verder geheel in duisternis gehulde wereld, voel je je als mens klein en nietig en afhankelijk van grote dingen die je niet begrijpt. Dat kan de godsdienstige gevoelens versterkt hebben.