BS2 en 3 - De tien zintuigen van de mens en het oog

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

BS 2: Tien zintuigen van de mens

BS 3: De ogen

Leerjaar 3

Mevrouw Rottier & Mevrouw van Brakel

Leerdoelen

• Je kunt aangeven waar het gezichtszintuig, het gehoorzintuig en het     evenwichtszintuig liggen en wat hun adequate prikkels zijn.
• Je kunt aangeven waar de zintuigcellen in je huid, de reukzintuigcellen en de smaakzintuigcellen liggen, hoe ze werken en wat hun adequate prikkels zijn
• Je kunt de inwendige en uitwendige delen van een oog noemen met hun   functies en kenmerken.

Gehoorzintuig 

In de oren ligt het gehoorzintuig.

Dit zintuig reageert op geluiden/trillingen. De zintuigcellen in het slakkenhuis sturen impulsen naar de hersenen, waardoor je kunt horen.

Adequate prikkel: Geluid/trilling

Evenwichtszintuig

In de oren ligt ook het evenwichtszintuig of evenwichtsorgaan. De maakt gebruik van de zwaartekracht om de stand van je hoofd te meten zodat je rechtop blijft staan. Ook meet deze of je snel of langzaam gaat.

Zintuigen in de huid 

In de huid liggen verschillende zintuigen: 

* Tastzintuig: Tastknopjes liggen vlak onder 

    de  huid en reageren op lichte aanraking. 

    Hiermee voel je bijvoorbeeld het verschil 

    tussen hard, zacht, glad of ruw.

* Drukzintuigen: Liggen dieper in de huid,     

   en voelen druk. Ze zijn belangrijk bij het 

   regelen  van de kracht waarmee je iets 

   vastpakt.

Zintuigen in de huid 

* Koudezintuig: Reageert op lagere

   temperaturen, kou dus.

* Warmtezintuig: Reageert op hoge 

   temperaturen, warmte dus

* Pijnpunten : Reageren op pijn en 

   schadelijke prikkels. Pijnpunten 

   zien er iets anders uit dan de  

   andere zintuigen in de huid.  

   Ze zitten ze niet alleen in de huid, maar  

   overal in het lichaam.

Het reukzintuig.

Bovenin de neus ligt het reukzintuig. De reukzintuigcellen en de reukharen liggen in het neusslijmvlies. 

Impulsen gaan naar de hersenen, waardoor je iets ruikt.

Adequate prikkel: Geurstoffen

Smaakzintuig

In oppervlak van de tong zitten groefjes met daarin smaakknopjes. 

In smaakknopjes zitten de smaakzintuigcellen.
Je proeft alleen: zoet, zuur, zout, bitter (en umami). Bij de andere smaken heb je je reukzintuig nodig.

Adequate prikkel: Smaakstoffen

Gezichtszintuig

In de ogen licht het gezichtszintuig.

Het licht dat in de ogen valt komt terecht op de zintuigcellen in het netvlies. Deze sturen impulsen naar de hersenen, waardoor je kunt zien.

Adequate prikkel: Licht

Uitwendige bouw

- wenkbrauwen: zorgen ervoor dat 

   het zweet niet in je ogen loopt 

- wimpers: beschermen de ogen 

   tegen vuil en tegen te fel licht

- harde oogvlies: Het witte gedeelte van het oog. Het is een stevig vlies dat het oog beschermt.

Uitwendige bouw

- iris/regenboogvlies: gekleurde gedeelte van 

  het oog, kan verschillende kleuren hebben

- pupil: opening in de iris: hierdoor dringt het 

   licht het oog binnen

- traanklieren: maken traanvocht: tegen 

   uitdroging en zorgt voor wegspoelen van 

   stofjes uit het oog. Oogleden verspreiden 

   het traanvocht over het oog.

- traanbuizen: het traanvocht afvoeren naar

   de neusholte

Inwendige bouw van het oog

De wand van je oog bestaat uit 3 lagen:

1. harde oogvlies (buitenste 

    laag)

2. vaatvlies

3. netvlies (binnenste laag)

Aan de slag!

Wat?	Basisstof 2: maak opdr. 1, 2, 3, 6, 7 Basisstof 3: maak opdr. 2, 3, 5, 6, 7
Hoe?	Stoplicht rood: Werk in stilte (ook geen vragen aan docent) Stoplicht groen: Je mag overleggen op fluisterend niveau.
Hulp nodig?	Rood: check je boek, sla de vraag over als je er niet uit komt. Groen: Check je boek, vraag buur of docent.
Tijd:	20 min (daarna bespreken we de opgaven)
Klaar?	Maak een woordenlijst van basisstof 4: Maak van basisstof 4: opdr. 1, 2, 3, 5, 6, 7

Aan de slag!