Tijdvak 5_Ontdekkers en Hervormers
1 / 41
Lesduur is: 92 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat heb je geleerd uit college 3 over de Middeleeuwen?
Slide 3 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Antwoorden in de TeamsChat!!!
Mogelijke antwoorden:
Deze plaat gaat over de late middeleeuwen (tv4). Dit is te zien aan o.a. de handel die wordt gedreven en het geld dat word uitgewisseld. In de vroege middeleeuwen was dit namelijk verdwenen.
Deze plaat gaat over de late middeleeuwen (tv4). Dit is te zien aan de bouwstijl van de kerk, huizen en de grote dikke bogen in een stad. In de vroege middeleeuwen was dit namelijk verdwenen / in de vroege middeleeuwen was deze bouwstijl nog niet ontwikkeld / in de vroege middeleeuwen waren er nog geen echte steden omdat men moest schuilen bij bijvoorbeeld een landheer/ in de vroege middeleeuwen waren er nog Romeinse uitingen te vinden in de bouwstijl, hier is dat bijna volledig verdwenen (enkel de bogen zijn nog te herkennen, terwijl in de vroege middeleeuwen er nog veel resten waren).
Wat is het hofstelsel?
Slide 5 - Open vraag
= een boer die door het hofstelsel gebonden was aan de grond van de landheer. Deze bood bescherming in ruil voor werk op zijn land (herendiensten) en verlies van vrijheid.
Wat is het leenstelsel?
Slide 6 - Open vraag
= een politiek stelsel waarbij de koning (leenheer) grond in leen gaf aan een leenman. Deze gaf in ruil militaire dienst, advies en bestuurde het gebied.
Leg uit hoe de steden steeds zelfstandiger en machtiger konden worden ten opzichte van de vorsten en adel.
Slide 7 - Open vraag
De steden werden rijker door inkomsten uit de handel en groeiden,
waardoor de bevolking toenam. Een stad kon zich steeds beter verdedigen. De vorsten en adel verkochten rechten aan de steden (stadsrechten). Dit leidde ertoe dat de steden ook juridische macht kregen. Kort samengevat kun je zeggen dat de steden steeds machtiger werden en dat de macht van de vorsten en vooral de adel afnam.
In welk opzicht onderscheid de late middeleeuwen zich in vergelijking met de vroege middeleeuwen, ook wel: wat is het verschil?
Slide 8 - Open vraag
Rondom het jaar 1000 komt er een omslagpunt. Vanaf hier spreken we dan ook over de “late” ME:
- Meer rust en veiligheid is ontstaan
- Bevolkingsgroei
- Hernieuwde groei van steden, handel, ambachten en de economie
- Opkomst van de eerste versie van huidige Europese landen
- Toenemende veiligheid in Europa --> verbeteringen in de landbouw (drieslagstelsel) --> overschotten en bevolkingsgroei (zagen we ook in tv 1)--> handel op marktplaatsen/in hanzesteden en daar gaan mensen wonen --> marktplaatsen groeien uit tot steden, vaak aan het water --> er vindt nog meer handel plaats en geld wordt opnieuw ingezet (was immers veilig) --> men gaat zich specialiseren in een ambacht
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
De investituurstrijd hoeven zij niet te kennen, maar het is wel een interessant verhaal. Mocht je er tijd voor hebben, kan dit worden besproken:
De investituurstrijd is de strijd om wie van de twee (kerk of vorsten) het machtigste is en wie er dus bischoppen mag benoemen (want nu mogen zij het beide). Hierin hebben we te maken met 2 personen. Paus Gregorius de 7e en Keizer Hendrik de 4e. Gregorius meent dat hij de meeste macht heeft, want hij is de paus en staat immers direct in contact met god. Ook vorsten zouden naar hem moeten luisteren. Hendrik is het niet mee eens! De vorsten zijn belangrijker omdat zij alles in goede banen moeten leiden en immers bisschoppen mag benoemen.
1075: Hendrik benoemt de aarsbisschop van Milaan, terwijl de paus al iemand had gekozen.
Paus is boos, hij verbant Hendrik en hij riep op hem niet meer als keizer te zien.
Hendrik staat vervolgens 2 dagen in de sneeuw om vergiffenis te vragen bij de paus.
1122 oplossing: paus benoemt bisschoppen, maar de vorsten mogen bisschoppen wel macht overdragen. = Vanaf nu kerk en staat als het ware gescheiden en proberen ze zo min mogelijk in elkaar vaarwater te komen
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat vind je ervan dat religies geweld gebruiken om hun macht te verspreiden?
Slide 12 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
- Kaart van Europa in 1492: Stabiel Europa na een onrustige periode van de pest, honderdjarige oorlog, val van het Oost-Romeinse Rijk etc. Hier is ook de basis van het moderne Europa zichtbaar.
- Vanwege de toenemende handel in de late middeleeuwen ontstaat er weer rijkdom en mensen worden geïnspireerd door de klassieke cultuur, dit leeft weer op (renaissance). Hierdoor veranderd ook het levensmotto naar Carpe diem = pluk de dag.
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Welke 2 zinnen zijn correct?
A
De renaissance had erg veel belangstelling en waardering voor kunst en de wetenschap van de oudheid.
B
De renaissance had erg veel belangstelling en waardering voor kunst en de wetenschap van de middeleeuwen.
C
De kunstenaars van de oudheid waren veel knapper dan de kunstenaars van de renaissance.
D
De renaissance betekende het eind van de middeleeuwen.
Slide 21 - Quizvraag
a + d
Welk begrip past beter bij het plaatje?
Het plaatje is een wereldkaart ontworpen in 1512.
Het plaatje is een wereldkaart ontworpen in 1512.
A
Renaissance
B
Humanisme
Slide 22 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Welke ontdekkingsreizigers ken je?
Slide 23 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
Op de kaart zijn verschillende routes te vinden van de verschillende ontdekkingsreizigers. Donkerrood is Mangelhaes. Naar Kaap de Goede Hoop is Dias. Da Gama gaat een stukje verder naar India.
Waarom gaan mensen op ontdekkingsreis?
Slide 25 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Wat zouden gevolgen zijn van deze reizen?
Slide 26 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wie ontdekte nou Amerika? Leg je antwoord uit met een argument!
Slide 29 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 32 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 33 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 34 - Tekstslide
Bespreken wat de studenten zien.
Achtergrond van de plaat: Op de plaat is luther te zien die voor Karel V in Worms moest verschijnen (1521). Centraal stond de 95 stellingen die Luther op de kerkdeur had getimmerd. Hij moest bekennen en zijn fout toegeven, maar dat deed hij natuurlijk niet. Waardoor hij later geëxcommuniceerd werd = verbannen uit de kerk. Hierna heeft de vorst van Saksen hem ondergebracht in Kasteel de Wartburg waarin Luther zijn leven verder wijdde aan het vertalen van de bijbel in het Duits. Luther is de man in het midden met het zwarte gewaad, Karel V is de man met de witte kleding op de troon.
Slide 35 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Tekstslide
Studenten kunnen hier even 10 minuten de tijd voor nemen om antwoorden te bedenken.
2. Verschil: calvijn geloofd in predestinatie = voorbestemd, luther geloofde door goed de bijbel te bestuderen en berouw te tonen je een plekje in de hemel kon krijen
Calvijn vond dat je in opstand mocht komen als je het niet eens was met het geloof van de vorst, Luther vond dat je niet in opstand mocht komen.
3. Overeenkomst: beide geloof in de bijbel/god (protestants), beide kerk hervormen
4. Katholieken VS protestanten (calvinisme en lutheraanisme). Dit was een onbedoeld gevolg, nooit was het de bedoeling de kerk te splitsen, enkel te hervormen.
→Sleep de onderdelen naar de juiste plek
Protestant
Katholiek
Maarten Luther
De Paus
Aflaten
Bijbel in volkstaal
Latijnse kerkdienst
Sober
Beeldenverering
Reliekenverering
'Kale' kerk
Beelden in de kerk
'Magische' handelingen
Sobere handelingen
Slide 37 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Luther
Calvijn
95 stellingen
Veel aanhang in Nederland
Veel aanhang in Duitsland
Je mag je verzetten tegen een slechte vorst
Je komt in de hemel door oprecht geloof en berouw over je zonden
Je mag je niet verzetten tegen een vorst
Je bent voorbestemd voor de hemel of hel
Slide 38 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 39 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 40 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Tip en Top van deze les.
Slide 41 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
