GZHK1C pathologie maag/darmstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Aandoeningen

Spijsverteringsorganen

Theorie

pathologie Hfdst. 5

anatomie en fysiologie Hfdst 4.

Module 13. Hfdst 4 + 5.2

leerdoelen

• de student benoemt de meest voorkomende aandoeningen aan het maagdarmstelsel
• de student benoemt enkele chirurgische ingrepen m.b.t. het maagdarmstelsel en de daarbijbehorende verpleegkundige zorg 
• de student kan klinisch redeneren bij een casus van een patiënt met een maag/darm aandoening

Welke organen horen bij het maag/darmstelsel ?

1. Keelholte = farynx 
2. Strotklepje
   
3. Luchtpijp = trachea 
4. Slokdarm = oesophagus 
5. Maag
   
6. Lever = hepar 
7. Galblaas
   
8. Twaalfvingerige darm = duodenum 
9. Dunne darm
   
10. Dikke darm = colon 
11. Blinde darm
    
12. Wormvormig aanhangsel
    
13. Endeldarm = rectum 
14. Anus
    
15. Alvleesklier = pancreas 
16. Milt

Functies

Mondholte: speeksel, amylase, malen en snijden

Farynx = keelholte: slikreflexreflex

Oesophagus = slokdarm: transport voedsel

Maag: maagslijm, maagzuur, proteïnase, intrinsic factor (vit B12), water

Duodenum = 12 vingerige darm: gal, alvleeskliersap (oa. lipase)

Dunne darm = resorptie voedingsstoffen

Colon = dikke darm = opname vocht

Rectum = endeldarm: opslag feces, defecatiereflex

Pancreas = alvleesklier: insuline, glucagon, alvleeskliersap

Hepar = lever: veel stofwisselingsprocessen (koolhydraten, eiwitten, vetten), galvorming, ontgiften, opslag

Algemene pathologie (symptomen)

• Slikklachten en slikstoornissen
• Misselijkheid en braken
• Veranderd defecatiepatroon en obstipatie
• Diarree
• Rectaal bloedverlies
• Icterus

Misselijkheid en braken

Braken is een reflex

Aansturing vanuit braakcentrum in hersenstam

Prikkeling van braakcentrum door:

• zenuwimpulsen van uit de maag en buik
• stofjes in het bloedplasma

Misselijkheid en braken

Braakcentrum geeft bij prikkeling:

• omgekeerde peristaltiek van darmen en maag
• aanspannen van buikspieren en middenrif
• gevoel van misselijkheid, bleekheid, transpireren en zuchten voor het braken

Misselijkheid en braken

Prikkeling organen :

• Maag: gastritis, virus, chemische prikkeling (voedselvergiftiging), bloed
• Darmen: gastro-enteritis, ileus (afsluiting)
• Andere organen: alvleesklierontsteking, peritoneale prikkeling, galblaasontsteking
• Buikvlies: maagperforatie, tumorgroei, appendicitis

Misselijkheid en braken

Prikkeling van het braakcentrum door:

• Borstholte: myocardinfarct
• Keel: vinger in de keel stoppen
• zwangerschapshormoon (hcg): zwangerschapsmisselijkheid 
• stof van buiten het lichaam: chemokuren, vergiftigingen

braaksel

• voedsel
• gal
• bloed
• ontlasting> fecaal braken ! 

Veranderd defecatiepatroon

• diaree
• obstipatie

Normaal defecatiepatroon:

• frequentie 2x per dag tot 2x per week
• vrij makkelijke passage
• eigen individueel patroon, gewoonte

Obstipatie: defecatie laat op zich wachten, en ontlasting is hard

Oorzaken: te weinig vezels, weinig bewegen, bedrust, tumor, medicatie

Diarree

Gevaar! negatieve vochtbalans met kans op uitdroging, met name gevaarlijk voor ouderen en zuigelingen

Ontlasting is dun en komt frequenter

• Snelle darmpassage, darmslijmvlies is ziek, darmslijmvlies kan zelf water afscheiden
• Ziektebeelden: virus (NORO), bacterie (voedselvergiftiging), antibiotica, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa

Rectaal bloedverlies

• Bloed op wc-papier: aambei of fissuur bij anus
• Scheut bloed bij ontlasting: bloeding rectum of sigmoid
• Bloed door ontlasting: bloeding hoger in dikke darm
• Melaena, zwarte kleverige ontlasting: bloeding in maag of duodenum

Oorzaken: ontsteking, tumor, wondje bij anus, aambeien, te veel orale antistolling

Colon- en rectumcarcinoom

Kwaadaardige tumor van de darm in het colon of in het rectum.

Symptomen:

• Bloed en slijm bij de ontlasting (er op of er door)
  
• Veranderde stoelgang
  
• Verstopping of diarree
  
• Buikpijn
  
• Vermoeidheid
  
• Loze aandrang
  
• Bloedarmoede
  

Colon- en rectumcarcinoom

Behandeling:

• Operatief verwijderen
• Stoma
• Medicatie om groei af te remmen van tumor
• Chemotherapie

Ontwikkeling carcinoom

klinisch redeneren

Vragen ??

Opdracht volgende week maken;

Take Care module 13 zorg voor een chirurgische patiënt,

opdracht A en B

Volgende week gastles verslaving !

Bedenk van tevoren wat je wil vragen aan de ervaringsdeskundige !