1.4 De mens

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

 1.4 De mens

Leerdoelen

• Je kan de verschillende typen ontwikkeling bij de mens beschrijven.
• Je kan de levensfasen van de mens noemen met de leeftijden en kenmerken.

Ontwikkeling bij mensen

Er zijn 3 typen ontwikkeling: 

1. Lichamelijke ontwikkeling: veranderingen in bouw van je lichaam
2. Motorische ontwikkeling: het leren van (nieuwe) bewegingen
3. Geestelijke ontwikkeling: ontwikkeling van verstand, gevoelens en persoonlijkheid

1. Lichamelijke ontwikkeling

= Veranderingen in de bouw van je lichaam

2. Motorische ontwikkeling

= Het leren van bepaalde bewegingen

3. Geestelijke ontwikkeling

= Het verstand, het gevoelsleven en de 

persoonlijkheid ontwikkelen zich.

De levensfasen van een mens

De levensfasen van een mens

• In elke fase is er lichamelijke, geestelijke en motorische ontwikkeling.
• Een mensenleven bestaat uit acht fasen: 

1. Baby

2. Peuter

3. Kleuter

4. Schoolkind

5. Puber

6. Adolescent

7. Volwassene 

8. Bejaarde/oudere

Baby (0 tot 1,5 jaar)

-Afhankelijk van anderen

-Groeispurt

Peuter (1,5 tot 4 jaar)

-Motorische ontwikkeling (praten, bewegen)

Kleuter (4 tot 6 jaar)

-Motorische ontwikkeling

(fietsen, tekenen)

-Geestelijke ontwikkeling

(met andere kinderen spelen)

Schoolkind (6 tot 12 jaar)

Geestelijke ontwikkeling

(lezen, schrijven, rekenen)

Puber (12 tot 16 jaar)

• Puberteit
• Sterkeichamelijke & geestelijke ontwikkeling

Adolescent (16 tot 21 jaar)

• Leren zelfstandig zijn

Samenvatting

Groeispurt

Als de groeisnelheid hoog is dan spreken we van een groeispurt.

--> Baby

--> Puber

(bij meisjes gemiddeld eerder dan bij jongens: rode vs. blauwe lijn)

• Geheel zelfstandig 

Volwassene (21 tot 65 jaar)

Bejaarde (boven 65 jaar)

• Lichamelijke klachten
• Motorische en geestelijke ontwikkeling achteruit
• Vaker hulp nodig

Levensfase	Leeftijd	Kenmerken
Baby	0 - 1,5 jaar	Afhankelijk , groeien = Groeispurt.
Peuters	1,5 - 4 jaar	Leren praten en bewegen.
Kleuters	4 - 6 jaar	Leren fietsen, spelletjes doen en tekenen.
Schoolkind	6 - 12 jaar	Leren lezen, schrijven en rekenen.

leren bewegen en praten zijn voorbeelden van een motorische ontwikkeling

groeien is een voorbeeld van een lichamelijke ontwikkeling

Levensfase	Leeftijd	Kenmerken
Puber	12 - 16 jaar	Puberteit en een Groeispurt, veranderen van gevoelens, functioneren van voortplantingsorganen.
Adolescent	16 - 21 jaar	Leren zelfstandig zijn.
Volwassene	21 - 65 jaar	Is geheel zelfstandig.
Oudere, bejaarde	65+	Lichamelijke problemen, hulp van anderen.

pubertijd groeispurt duurt ongeveer 2 jaar en begint bij meiden eerder dan bij jongens. 

gevoelens of humeur is een voorbeeld van een geestelijke ontwikkeling

functioneren van voortplantingsorganen, baardgroei en borsten is een voorbeeld van lichamelijke ontwikkeling. 

LET OP

• Verschillende levensfasen duren niet bij iedereen even lang en gaan niet even snel!

Huiswerk

Basisstof 4: Opdracht 1 t/m 8

Bekijk animatie 'fotosynthese' bij 1.5

Sleep bij elke levensfase de juiste leeftijd en kenmerken.

Baby

Peuter

Kleuter

Schoolkind

Afhankelijk en groeispurt

Kruipen en praten

Fietsen en spelletjes

6 - 12 jaar oud

Lezen en schrijven

0 - 1.5 jaar oud

1.5 - 4 jaar oud

4 - 6 jaar oud

Sleep bij elke levensfase de juiste leeftijd en kenmerken.

Puber

Adolescent

Volwassene

Oudere

Leren zelfstandig worden

Gevoelens veranderen en voortplantings-organen

Zelfstandig leven

Lichamelijke problemen. Hulp van anderen

12 - 16 jaar oud

65+ jaar oud

16 - 21 jaar oud

21 - 65 jaar oud

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke ontwikkeling?

Jasper leert lopen.

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling
3. Motorische ontwikkeling

Tanden wisselen

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling
3. Motorische ontwikkeling

De baby herkent zijn oma.

1. Geestelijke ontwikkeling
2. Lichamelijke ontwikkeling
3. Motorische ontwikkeling

Bij welk type ontwikkeling ontstaat er baardgroei

1. Lichamelijke
2. Geestelijke
3. Motorische
4. Alle drie

Bij welk type ontwikkeling leer je fietsen?

1. Lichamelijke
2. Geestelijke
3. Motorische
4. alle drie

In de puberteit wordt je vaak voor het eerst verliefd. Dit is een voorbeeld van:

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling
3. Motorische ontwikkeling

Motorische ontwikkeling

lichamelijke ontwikkeling

geestelijke ontwikkeling

ontwikkeling van verstand, gevoelsleven en persoonlijkheid

het leren van bewegingen

het optreden van veranderingen in het lichaam van een mens

Evaluatie Leerdoelen H1.4

• Je kan de verschillende typen ontwikkeling bij de mens beschrijven
• Je kan de levensfasen van de mens noemen met de leeftijden en kenmerken