Vertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vertering

Voedingsstoffen

Korte herhaling VMBO

- Voedingsmiddelen

- Voedingsstoffen

- Functies voedingsstoffen

met verdere diepgang

Leerdoel Voedingsstoffen 

Je kunt de kenmerken en functies noemen van zes groepen voedingsstoffen en van voedingsvezel

Fotosynthese

Fotosynthese vindt plaats in de bladgroenkorrels. 

Nodig voor fotosynthese:

1. Koolstofdioxide
2. Water
3. Zonlicht

Producten van fotosynthese:

1. Glucose
2. Zuurstof

Glucose omzetten

Planten kunnen glucose omzetten in andere energierijke stoffen, zoals koolhydraten, eiwitten en vetten.

Dit zijn organische stoffen

Scheikunde weergaven van een organische stof 

Structuurformule van glucose

C6H12O6

Op elke hoek zit een C atoom, in totaal 6. Er zijn zes O atomen en 12 H atomen

Ruimtelijk model van glucose

C6H12O6

Glucose wordt omgezet in eiwitten, koolhydraten of vetten. De deeltjes van eiwitten heten aminozuren

20 verschillende aminozuren

• 8 kan je lichaam zelf maken
• 12 moet je uit je eten halen. Deze 12 heten essentiële  aminozuren.

Van losse aminozuren kun je 

nieuwe eiwitten maken.

Eiwitten/proteïnen

• Bouwstoffen cytoplasma, membranen, 
• Regelen transport van stoffen, overbrengen signalen
  
• Dissimilatie (verbranding) van aminozuren die niet worden gebruikt geeft ureum
  
• Te veel aan eiwitten wordt als brandstof gebruikt want je kunt eiwitten niet opslaan

Welk soort eiwitten zorgt voor het overbrengen van signalen van de ene naar de andere cel?

1. Transporteiwitten
2. Hormonen
3. Receptoren
4. Enzymen

Welk soort eiwitten zorgt voor het vervoeren van stoffen door het celmembraan?

1. Transporteiwitten
2. Hormonen
3. Receptoren
4. Enzymen

Welk soort eiwitten zijn katalysator bij chemische omzettingen?

1. Transporteiwitten
2. Hormonen
3. Receptoren
4. Enzymen

De synthese van eiwitmoleculen vindt plaats in de

1. Celkern
2. Mitochondriën
3. Ribosomen
4. Lysosomen

Koolhydraten

 Bij de stofwisseling is meestal het zeer belangrijke glucose betrokken: vrijwel alle energie in cellen wordt geleverd door oxidatie van glucose.

Koolhydraten (sachariden)

• Mono-, di-, en polysachariden

• Brandstof (1g koolhydraat = 17kJ)

• Gebruikt onder andere als bouwstof in DNA, RNA en in celmembranen

Vezels

• Voedingsvezels (o.a. cellulose), afkomstig uit celwanden, worden niet verteerd

• Bevorderen darmwerking (darmperistaltiek) en stoelgang

• Zorgen voor verzadigd gevoel

Vetten/lipiden

• Essentiele vetzuren dus via voedsel
• Brandstof (1g vet = 38kJ)
• Reserve-energiebron onder huid en rond organen
• Warmte-isolerend
• Bouwstoffen in membranen

Water

• als transportmiddel (groot bestanddeel van bloedplasma en cel)

• zweten helpt regeling lichaamstemperatuur

• bepaalt mede de osmotische waarde van intern milieu

Vitaminen

• Co-enzym, heel weinig nodig
• Gebreksziekten
• Provitaminen : hier kan je lichaam vitamine uit maken: 

       bijvoorbeeld beta-caroteen -> vitamine A (opgeslagen in lever)

• Vitamine B en C oplosbaar in water, lichaam kan dit niet opslaan
• Teveel vitaminen kunnen je ook ziek maken

Leerdoelen B2

• Je kunt de bouw, werking en functies van de verteringsorganen van de mens beschrijven en de relatie tussen bouw en functie uitleggen

• Je kun verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten