Grammatica woordsoorten

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Vrijdag 5 maart

Oefenen en uitleg tussenwerpsel

Herhalen woordsoorten

Bekijk de theorie op pagina 132. Maak een kort verhaal van 5 regels met zoveel mogelijk tussenwerpsels.

Tussenwerpsel

Uitroepen (hé, oef, shit) en klanknabootsingen (klats, piefpafpoef) heten tussenwerpsels (tw). Naar betekenis kun je de tussenwerpsels indelen in vier groepen woorden:

 1. van bevestiging en ontkenning: ja, jawel, nee;

2. van emotie (verbazing, schrik, pijn): au, ach, hoera, bah, foei, hèhè, oei;

3. van sociaal contact: hoi, houdoe, goedenavond, halt, pardon;

4. van klanknabootsing: miauw, waf, brr, tok(toktok), plof, tuut(tuut).

Tussenwerpsel

Sommige woorden kunnen behalve als tussenwerpsel ook als een andere woordsoort voorkomen, zoals een bijwoord (bw) of een zelfstandig naamwoord (zn).

Voorbeelden:

- Gelukkig (tw), dit karweitje zit er weer op.

- We hebben vandaag gelukkig (bw) kunnen uitrusten.

- Top (tw), je hebt de toets foutloos gemaakt!

- Je kunt niet zomaar de top (zn) van de berg bereiken.

Zo herken je tussenwerpsels

Tussenwerpsels 

- zijn uitroepen en klanknabootsingen;

- staan, meestal aan het begin of einde van een zin, vaak van de rest gescheiden door een komma.

Een man ontdekte de zin van het bestaan,
Ontdekte is een...
Bestaan is een...

holde naar buiten,
'Naar' is een...

klampte iedereen aan, zei: “luister!
'Iedereen' is een...

Het is heel anders dan u denkt!”
'Is' is een
'Dan' is een...

en over zijn woorden struikelend
'over' is een...

legde hij het uit - aan iedereen
'Hij' is een...

en iedereen was stomverbaasd-
'Stomverbaasd' is een...

is dat dus de zin van het bestaan...
'Dat' is een...
'Het' is een

ach, hoe is het mogelijk...
'Ach' is een

schudde zijn hoofd,
'Zijn' is een...

sloeg vlammen van zich af,
'Zich' is een...

of liep peinzend weg.
'Peizend' is een...

Planning Nederlands toetsweek

Maandag 8 maart, lesuur 3: formuleren

vrijdag 12 maart, lesuur 1 + 2: spelling, afronden hoofdstuk 4