Les 18 - 4H - 23/24 - Het ontstaan van de verzorgingsstaat (§3.2)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

markt

overheid

particulier initiatief

Welfare triangle hulp en inkomsten produceren en verdelen

Paragraaf 3.2

Maak introductievragen 1 t/m 4

Betutteling

Wat betekent dat?

Welke reden zou een liberaal (Samuel van Houten) kunnen hebben voor de invoering van een verbod op kinderarbeid in 1874?

Lezen

3.2

Theorie 1: De Swaan

• Industrialisering en arbeidsdeling. Zorgt voor >
• Interdependentie: onontkoombare onderlinge afhankelijkheid in dagelijks leven.  Leidt tot >
• Externe effecten: (negatieve) gevolgen voor indirect getroffenen (b.v: gevolgen van armoede, ziekte)
• Dilemma van collectieve actie: individuele keuzes leiden tot collectieve ongewenste gevolgen (eigenbelang verhindert collectieve belangen)

==> Overheidswetgeving en de verzorgingsstaat: 

1. kan het dilemma van collectieve actie doorbreken

2. kan helpen om externe effecten te verminderen

Voor industrialisering

Industrialisering

Arbeidsdeling

Interdependentie

Externe effecten

Dilemma van collectieve actie

Oplossing: sociale wetgeving van overheid

Theorie 2: 

De arbeidersbeweging

• Omstandigheden van werknemers 
• Eind 19e eeuw ontstaan van vakbonden en politieke partijen voor arbeiders (SDAP / SDB)
• Emancipatie arbeiders: streven naar vastleggen rechten in wetten!
• Vakbonden en politieke partijen streefden ernaar om de rechten van arbeiders in wetgeving vast te leggen.

Theorie 3: 

De Gegoede Burgerij

- Druk vanuit de gegoede burgerij op de overheid voor meer sociale wetgeving

- Niet alleen verschil in arm en rijk, maar ook normen en waarden.

- In de ogen van de gegoede burgerij moesten de arbeiders 'beschaafder' worden: lezen, schrijven, zich goed gedragen... > Verheffen

Paragraaf 3.2

Les 3/3

De uitbouw van de verzorgingsstaat

Latere sociale wetgeving: de Ziektewet (1930), de Noodwet van Willem Drees (1947) en de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957). Andere belangrijke wetten waren de Algemene Kinderbijslagwet (AKW, 1941), de Algemene Bijstandwet (1956) en de Arbowet (1980).

Lezen

Laatste stukje 3.2

Opdracht

1. In tweetallen. 

1e kolom: vul in welke waarde en/of wel algemeen belang er achter dit collectieve goed zit.

2e kolom: Is hier een functie van de verzorgingsstaat van toepassing? Zo ja, vul deze in.

2. Klaar? Bedenk individueel welke goederen/diensten je zou laten staan als je er slechts 10 mocht behouden

3. Vergelijk daarna met je buurman/buurvrouw en bediscussieer de verschillen. Kom als tweetal met een top-5

Pauze

--> In Teams bij Bestanden