3.2 Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

BS 2 Genenparen

Vandaag

• Herhaling BS 1
• Uitleg BS 2
• Opdrachten maken

Voorkennis

We gaan kort terugblikken naar de stof die we hebben behandeld in paragraaf 1

Herhaling

• Chromosoom
• DNA
• Bouwstoffen DNA
• DNA-sequentie
• Genoom
• Gen
• Allel
• Genexpressie/inactivatie
•  Fenotype
• Modificatie

genetische afwijkingen

foutjes tijdens de meiose

kans groter richting de 40 (30 jaar 1 op 1000 -> 40 jaar 1 op 100)

niet goed verdelen van de chromosomen = non-disjunctie 

• trisomie 13 Patausysndroom 
• trisomie 18 Edwardssyndroom
• trisomie 21 Downsyndroom 

Genoommutatie: Non-disjunctie tijdens meiose

Hoe noemen we dit?

1. Chromosomen
2. Karyogram
3. Homologe chromosomen
4. Karyotype

Een mannelijke patiënt heeft het syndroom van Patau, hij heeft een chromosoom van chromosomenpaar nr.13 dubbel. Wat is zijn karyotype?

1. 46, Y +13
2. 47, Y + 13
3. 47, XY + 13
4. 13, XY

Welk van de volgende Karyotypen kan een eicel hebben

1. [46,XX]
2. [46,XY]
3. [23,X]
4. [23,Y]

Celkern

• Functie: 
  - Beschermen én in stand houden van chromosomen
  - Gen-expressie:
  Genen aanzetten door signaal te maken

Gen expressie

<- gen inactivatie

<- gen expressie

Genexpressie: welke genen zullen in een iriscel van je oog niet tot expressie komen?

1. genen voor de verbrandingsenzymen
2. genen voor pigmenteiwitten
3. genen voor verteringseiwitten
4. genen voor celdelingseiwitten

Met gen-expressie wordt bedoeld dat een bepaalde eigenschap op het DNA ...... tot uiting komt

1. NIET
2. SOMS
3. WEL

Leerdoelen 3.2 Genenparen

• Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komt en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken.
• Je kunt beschrijven hoe door recombinatie nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

Homologe chromosomen

• Locus: de plaats van een gen in een chromosoom 

• Homozygoot: twee allelen voor een eigenschap zijn gelijk
• Heterozygoot: twee allelen voor een eigenschap zijn ongelijk

Homologe chromosomen

• Dominante allel: allel waarvan eigenschap tot uiting komt in fenotype bij heterozygoot genotype
• Recessieve allel: dit allel komt alleen tot uiting in het fenotype als er geen dominant allel aanwezig is

Personen die heterozygoot zijn, zijn drager van de recessieve eigenschap

• Aa
• ArAr

Onvolledig dominant

Intermediair 

(& Codominantie)

nieuwe combinaties van allelen 

- crossing over

- recombinatie 

- mutaties

Recombinatie: herverdelen van erfelijke eigenschappen (2^23 = 8,4 miljoen mogelijke geslachtscellen)

Recombinatie en mutaties zorgen voor genetische variatie en dit zorgt weer voor een soort met een grote overlevingskans

• Ééneiige tweeling: 1 zaadcel + 1 eicel = hetzelfde genotype

• Twee-eiige tweeling: 2 zaadcellen + 2 eicellen = niet hetzelfde genotype

Leerdoelen 3.2 behaald???

• Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komt en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken.
• Je kunt beschrijven hoe door recombinatie nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

Wat ga je doen?

Lezen BS 2

Maken t/m opdracht 16