V4 - TH2 - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

thema 2 - voortplanting

basisstof 4

zwanger

Leerdoelen

Begrippen BS4

klievingsdelingen

embryo

embryonale ontwikkeling

placenta

navelstreng

stamcellen

celdifferentiatie 

zonder bevruchting

• ovulatie: piek hormonen
• gele lichaam wordt afgebroken
• lichaam stoot het baarmoederslijmvlies af en vervangt deze

Bevruchting

Bij de bevruchting fuseren twee gameten. De gameten bevatten de helft van de genetische informatie (n).

Dit levert een bevruchte cel op met een normale hoeveelheid genetische informatie (2n)

Klievingsdelingen!

De eerste delingen nadat een eicel is bevrucht

• Dit gebeurt in het bevruchtingsmembraan
  
• Vinden in de eileider plaats
  
• Cellen groeien dan nog niet (de cellen worden dus steeds kleiner!)
  

Innesteling

Het klompje cellen nestelt zich in het baarmoederslijmvlies nadat het in de baarmoeder is aangekomen.

    eisprong

 eicelrijping

innesteling

klievingsdeling

 bevruchting

bevruchting 

Hormonen zwangerschap

1. Het ingenestelde klompje cellen (embryo) maakt HCG aan.
   
2. HCG houdt het gele lichaam in stand.
   
3. Het gele lichaam blijft progesteron aanmaken.
   
4. Progesteron remt de aanmaak van LH en FSH.
   
5. Progesteron houdt het baarmoederslijmvlies in stand (dik en klierrijk)
   

Hormonen zwangerschap

1. Gebrek LH/FSH voorkomt nieuwe menstruatie.
   
2. Gele lichaam verdwijnt enkele weken later toch.
   
3. Aanmaak HCG en progesteron wordt overgenomen door placenta.
   

Placenta

Navelstreng bevat bloedvaten --> verbindt embryo met placenta

Placenta: uitwisseling van stoffen door diffusie en actief transport

Tussen moeder en embryo

Placenta

Voedingsstoffen en zuurstof gaan van het bloed van de moeder naar het bloed van de embryo.

Afvalstoffen gaan van het bloed van het embryo naar het bloed van de moeder.

Ook ziekteverwekkers, sommige geneesmiddelen, alcohol, nicotine en drugs kunnen door de vliezen in de placenta heen.

Embryo

Vruchtwater (bescherming embryo)

Zygote: bevruchte eicel

Embryo: vanaf week 2

Foetus: vanaf week 8

Embryo

Celdifferentiatie: uit stamcellen ontstaan gespecialiseerde cellen

stamcellen

te vinden in de botten en navelstreng

• kunnen zich nog specialiseren tot veel verschillende cellen
• hoe meer gespecialiseerd hoe minder soorten er nog uit kunnen ontstaan

Apoptose: geprogrammeerde celdood 

ZYGOTE

EMBRYO

FOETUS

Ander woord voor bevruchte eicel 

Het eerste ontwikkelings-stadium

Twee maanden oud

Alle organen zijn aangelegd

Er vormt een ondoordringbaar membraan

Klievingsdelingen

Verplaatsing richting baarmoeder

Innesteling, placenta wordt gevormd

en dan... moet die pompoen uit de buik:

de bevalling...

Indaling: door samentrekkingen van de baarmoederwand komt het hoofdje van de foetus in de bekkenholte te liggen

de bevalling

2 fasen:

ontsluiting

uitdrijving

de bevalling

bevalling begint door:

• het breken van de vliezen
  
• verliezen van de slijmprop
• starten van de weeën 

weeën zijn samentrekkingen van de baarmoeder, hierdoor wordt de baarmoedermond wijder en breken de vliezen vaak

de bevalling

bevalling begint door:

• het breken van de vliezen
  
• verliezen van de slijmprop
• starten van de weeën 

de bevalling

Uitdrijving: door persweeën komt het kind ter wereld

Pijnbestrijding

• ruggenprik
  
• lachgas
• morfine
• Tens 

de placenta

Nageboorte: de placenta, de resten van de navelstreng en de vruchtvliezen worden uitgedreven.

vragen? 

huiswerk: 50 tm 65

opdrachten 

(Hieronder extra oefenvragen!)

zet afbeeldingen op de juiste plaats

bevruchtte eicel

blastocyst

klievings-

deling 

dag 2

klievings- 

deling

dag 1

klievings-

deling 

dag 4

klievings-

deling 

dag 3

Welk hormoon wordt met 2 aangegeven?
(Tip: kijk in BiNaS tabel 86C)

1. LH
2. FSH
3. Oestrogeen
4. Progesteron

Welk hormoon wordt met 4 aangegeven?
(Tip: kijk in BiNaS tabel 86C)

1. LH
2. FSH
3. Oestrogeen
4. Progesteron

Bij een vrouw is het gele lichaam na 4 weken nog niet verschrompeld.
Wat betekent dat?

1. Ze is ongesteld
2. Ze heeft een eisprong
3. ze is zwanger

Welke twee hormonen zorgen voor het dikker worden van het baarmoederslijmvlies?

1. HCG en Progesteron
2. LH en FSH
3. Oestrogenen en HCG
4. Oestrogenen en progesteron

Een vrouw is zwanger, welk hormoon zal gedurende de zwangerschap meer van vinden

1. oestrogeen
2. progesteron

De afbeelding geeft schematisch de ontwikkeling van een eicel in de eierstok van een vrouw weer gedurende een bepaalde periode.
Is deze vrouw op tijdstip Q zwanger?

1. ja, want het gele lichaam blijft in stand
2. nee, gele lichaam wordt hier opgeruimd
3. dat is niet uit de gegevens af te leiden
4. nee, gele lichaam blijft in stand

Welk hormoon zorgt er voor dat het baarmoederslijmvlies in stand blijft?

1. FSH
2. LH
3. Progesteron
4. Oestrogeen

Onder invloed van welk hormoon blijft het gele lichaam intact?

1. LH
2. Progesteron
3. Oestrogeen
4. HCG

Welke hormoon stimuleert de ontwikkeling de ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken?

1. LH
2. FSH
3. oestrogeen
4. progesteron

Wat is de beste beschrijving van een stamcel?

1. Cel waaruit na deling een gespecialiseerde cel kan ontstaan
2. Een cel met een bepaalde functie
3. Cel die zich deelt en twee dochtercellen vormt.
4. De cel van een boom.

Het ontstaan van weeen tijdens de bevalling

1. Oxytocine
2. Progesteron
3. Oestrogeen
4. Testosteron

Hoe heet deze fase van de bevalling?

1. indaling
2. uitdrijving
3. ontsluiting
4. weeën

Waarmee eindigt een bevalling

1. uitdrijving
2. Nageboorte
3. Ontsluiting
4. Indaling

In welke fase van de bevalling starten de weeën?

1. Uitdrijving
2. Ontsluiting
3. Nageboorte

Bij vrouwen worden in de puberteit de heupen breder.
Welke functie heeft dit?

1. De bredere heupen zorgen voor een makkelijkere bevalling.
2. De bredere heupen zorgen voor makkelijkere geslachtsgemeenschap
3. De bredere heupen zorgen voor meer plek voor de baarmoeder.
4. De bredere heupen zorgen voor meer ruimte voor de groei van eicellen.

Enkele weken voor de bevalling zakt het hoofdje van de foetus in het bekken. Hoe heet dit proces?

1. ontsluiting
2. indaling
3. uitdrijving
4. nageboorte

Wat is de volgorde van de bevalling?

1. ontsluiting - uitdrijving - nageboorte
2. uitdrijving - ontsluiting - nageboorte
3. ontsluiting - nageboorte - uitdrijving
4. uitdrijving - nageboorte - ontsluiting