H4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

H4.3

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• opdrachten 1 t/m 5
• leerdoel

Leerdoel- Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin.

Vanaf de jaren 50 veranderde de manier van denken over het gezin. Echtscheidingen werden mogelijk en de rolpatronen werden bijgesteld. Ook in de wet en regelgeving veranderden een aantal zaken waardoor de rol van de vrouw niet meer ‘traditioneel’ was. Door de economische groei kregen vrouwen ook een kans op de arbeidsmarkt. Luxeproducten als de wasmachine zorgden voor meer vrije tijd en verdeling in (huishoudelijke) taken.

Opdracht-1a

Hoe zag het vaste rollenpatroon tussen man en vrouw eruit tot in de jaren 1950?

• De man werkte en de vrouw deed het huishouden en zorgde voor de kinderen.

Opdracht-1b

In de tekst staan drie maatregelen van de overheid die het vaste rollenpatroon tussen man en vrouw in stand hielden. Onderstreep deze maatregelen. Onderstreep ook de signaalwoorden in die zinnen.

Opdracht-2a

In de jaren 1950 bestonden vaste ideeën over

het gezinsleven. Passen de volgende normen daar

wel of niet bij?

Opdracht-2b

Leg uit dat er een verband is tussen secularisatie en de veranderingen in het gezinsleven. Maak hiervoor de zinnen kloppend.

Tot in de jaren 1950 had de kerk veel / weinig invloed op het gezinsleven. Je mocht van de kerk bijvoorbeeld niet scheiden / trouwen. Maar in de loop van de jaren 1960 kreeg de kerk steeds meer / minder invloed. Dat heet secularisatie.

Mensen vonden dat de kerk moest / ze zelf mochten bepalen hoe ze leefden.

Opdracht-2b

Leg uit dat er een verband is tussen secularisatie en de veranderingen in het gezinsleven. Maak hiervoor de zinnen kloppend.

Tot in de jaren 1950 had de kerk veel / weinig invloed op het gezinsleven. Je mocht van de kerk bijvoorbeeld niet scheiden / trouwen. Maar in de loop van de jaren 1960 kreeg de kerk steeds meer / minder invloed. Dat heet secularisatie.

Mensen vonden dat de kerk moest / ze zelf mochten bepalen hoe ze leefden.

Opdracht-3

Uit deze poster blijkt dat de kerk vlak na de oorlog graag het vaste rollenpatroon wilde herstellen. Leg dit uit.

• De poster maakt reclame voor een gezinsmaand, met een afbeelding van een sterke vader en een zorgende moeder. Dit past bij de traditionele rollen: de vader werkt, de moeder blijft thuis.

Opdracht-4a

Geef twee redenen waarom het leven van Corry Tendeloo niet paste bij de vaste ideeën over het gezinsleven.

1. Ze ging als vrouw studeren.
2. Ze trouwde niet, maar maakte carrière. 
3. Ze verzette zich tegen de handelingsonbekwaamheid.

Opdracht-4b

Stel dat Corry Tendeloo wél was getrouwd en ook kinderen had gekregen. Dan had ze waarschijnlijk niet als Kamerlid voor deze

wetsverandering gezorgd. Leg dat uit.

• Van getrouwde vrouwen met kinderen werd verwacht dat ze ontslag namen om voor de kinderen te zorgen. Tendeloo was dan waarschijnlijk geen Kamerlid gebleven.

Huiswerk

H4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• Lees de leerteksten
• beantwoord de leerdoelen
• maak de opdrachten 5 t/m 13

Leerdoel b • Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf.

Tijdens de Tweede Feministische Golf (1965 – 1985) streden vrouwen voor gelijke kansen (opleiding en werk) en het recht op abortus. Ook bereikten zij dat er een herwaardering van de vaste rollenpatronen kwam.

Opdracht-5a

In 1955 besloot de Tweede Kamer dat getrouwde vrouwen mochten blijven werken. Noem twee problemen die werkende vrouwen daarna alsnog tegenkwamen.

1. Ze kregen niet hetzelfde salaris als mannen bij hetzelfde werk. 
2. Ze moesten nog steeds ook het huishouden doen. 
3. Kinderopvang was duur.

Opdracht-5b

Feministen wilden dat er minder vooroordelen zouden zijn over de verschillen tussen mannen en vrouwen. Geef een voorbeeld

van een vooroordeel over vrouwen en over mannen.

– Vrouwen: bijvoorbeeld: 

• dat ze niet technisch zouden (kunnen) zijn.

– Mannen: bijvoorbeeld: 

• dat ze niet zorgzaam (genoeg) zijn.

Opdracht-5c

Vooroordelen over mannen en vrouwen zorgden in de jaren 1950 voor ongelijkheid in het onderwijs aan jongens en meisjes. Leg dit uit.

• Jongens kozen een opleiding die hen aansprak, van meisjes werd verwacht dat ze de huishoudschool (LHNO) deden. 
• Jongens leerden door, terwijl ouders het voor meisjes niet nodig vonden om door te leren.

Opdracht-6

Bij welke actiegroep horen de volgende beschrijvingen?

– De groep wilde graag mannelijke én vrouwelijke leden: Dolle Mina / MVM

– De groep trok aandacht met speelse acties: Dolle Mina / MVM

– De groep voerde actie door in gesprek te gaan met politieke partijen: Dolle Mina / MVM

Wilhelmina Drucker, grondlegster van het feminisme in Nederland

Opdracht-7a

De bron laat zien dat er in 1966 nog ongelijkheid is tussen man en vrouw. Leg dat uit.

• In die tijd was het nog gebruikelijk dat meisjes moeten helpen in het huishouden, jongens meestal niet.

Opdracht-7b

De bron laat zien dat er meer gelijkheid is tussen man en vrouw dan twintig jaar eerder. Geef een voorbeeld waaruit dit duidelijk wordt.

• Vrouwen vinden het belangrijk dat meisjes huiswerk maken, terwijl school voor meisjes eerder niet belangrijk werd gevonden. Vrouwen vinden dat mannen moeten helpen in het huishouden, terwijl dat eerder niet gebruikelijk was.

Opdracht-8

Hieronder staan twee acties van twee verschillende groepen:

1 Een actiegroep stuurt een plan naar de Tweede Kamer met maatregelen die moeten zorgen voor meer gelijkheid tussen man en vrouw.

2 Een actiegroep bezet een leegstaand pand uit protest tegen de discriminatie van ongehuwde moeders op de woningmarkt.

Welke actie past bij Dolle Mina en welke bij MVM?

Opdracht-8

Hieronder staan twee acties van twee verschillende groepen:

– Actie 1 past bij

• MVM, 

omdat deze

• groep vooral in gesprek ging met politieke partijen.

Opdracht-8

Hieronder staan twee acties van twee verschillende groepen:

– Actie 2 past bij 

• Dolle Mina, 

omdat deze

groep vooral opvallende acties voerde.

leerdoel c - Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven.

Door wetsveranderingen en zelfs de grondwet kregen verschillende groepen uit de samenleving meer rechten en gelijkheid. Voorbeelden zijn het ongehuwd samenwonen, het homohuwelijk, gelijke rechten voor vrouwen en een verbod op discriminatie.

Opdracht-9

Vul elk woord op de juiste plek in. Kies uit: discriminatie • euthanasie • grondrecht • transgenderpersoon. Let op: één woord blijft over.

– Een arts helpt een patiënt om het leven te beëindigen:

• euthanasie

– Een man die zich een vrouw voelt, of andersom:

• transgender (persoon).
  

– Iemand wordt anders behandeld vanwege

bijvoorbeeld zijn geloof:

• discriminatie

Opdracht-9

Vul elk woord op de juiste plek in. Kies uit: discriminatie • euthanasie • grondrecht • transgenderpersoon. Let op: één woord blijft over.

– Iemand wordt anders behandeld vanwege bijvoorbeeld zijn geloof:

• discriminatie

Opdracht-10a

Noem drie veranderingen uit de leertekst waar de kerk bezwaar tegen had.

Bijvoorbeeld (6x): 

1. echtscheiding
2. abortus 
3. euthanasie 
4. ongehuwd samenwonen
5. geen kinderen krijgen 
6. huwelijk van homoseksuelen.

Opdracht-10b

Leg uit dat er een verband is tussen secularisatie en de opkomst van nieuwe

samenlevingsvormen.

• De kerk vond bijvoorbeeld het huwelijk tussen man en vrouw erg belangrijk, maar door secularisatie had de kerk minder invloed op hoe mensen hun leven inrichtten. Mensen gingen bijvoorbeeld ongehuwd samenwonen, scheiden of alleen wonen.

Opdracht-11a

In 1983 werd het verbod op discriminatie opgenomen in de grondwet.

Wat maakt een verbod in de grondwet anders dan een verbod in een gewone wet?

• De grondwet kan niet zomaar worden gewijzigd. Daardoor zijn de rechten die hierin staan, extra goed beschermd.

Opdracht-11b

Tot 2001 was het huwelijk alleen mogelijk

tussen een man en een vrouw. Is dat een

voorbeeld van discriminatie?

• Ja, want het is een voorbeeld van ongelijke behandeling in een gelijke situatie (twee mensen die verliefd zijn): mensen van hetzelfde geslacht mogen niet met elkaar trouwen.

Opdracht-12a

Overtrad huisarts Postma de wet? Leg je antwoord uit.

• Ja, want euthanasie werd pas legaal in 2001. De foto is uit 1973.

Opdracht-13

Past deze brief beter bij het jaar 1955 of het jaar 1975? Leg je antwoord uit.

• De brief past bij het jaar 1955. In de jaren 1950 was het alleen in bijzondere gevallen mogelijk om te scheiden. Dat is ook te zien in de brief: de wet zegt dat Elly niet mag scheiden en ze schrijft nu zelfs een brief aan het ministerie.

Opdracht-12b

Links staat een man met een bord. Staat hij er om de daad van Postma te steunen of om ertegen te protesteren? Leg je antwoord uit.

• Hij staat er om te protesteren, want Postma had haar moeder geholpen met euthanasie plegen. Euthanasie is iets waar de kerk tegen was/is. Volgens het bord van de man wil hij ‘terug naar Gods woord’.

Huiswerk

H4.4 - Multiculturele samenleving

• Lees de leerteksten
• beantwoord de leerdoelen (van a en b)
• maak de opdrachten 1 t/m 10

PWW: Hfd.4