Herhaling (2 lessen)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Herhaling H2

Lesplanning:

1. Klassikale herhaling
2. Zelfstandig voorbereiden CTW
3. Afsluiting
   

Marie Curie

Inleiding vragen

“In 1896 ontdekte Henri Becquerel bij toeval dat uranium straling afgeeft die zichtbaar was op fotografische platen. Het was een totaal nieuw verschijnsel, maar niemand – ook Becquerel zelf niet – nam de moeite het uitgebreid te onderzoeken. Kort daarvoor had Wilhelm Röntgen zijn fascinerende ‘X-stralen’ (tegenwoordig bekend als Röntgenstralen, red.) ontdekt, die de botten in een menselijke hand zichtbaar konden maken. De meeste natuurkundigen vonden dat veel spannender. 

Hoogste energie foton

Laagste energie foton

Röntgenstraling

Gammastraling

UV-licht

Zichtbaar licht

microgolven

Inleiding vragen

Marie en Pierre Curie onderzochten Uranium dat straling afgeeft. Ze ontdekten al snel iets interessants: de ioniserende straling van uranium bleek constant te zijn, onafhankelijk van externe factoren als temperatuur of belichting. Hoe puurder bovendien het uranium, hoe sterker de staling. Daarom concludeerde Curie dat radioactiviteit een atomaire eigenschap van het element uranium moest zijn.” 

Welke atomaire eigenschap heeft Uranium waardoor het radioactief is?

Instabiele atomen

Sommige spullen van de fam. Curie liggen in loden kisten. Welke straling wordt tegengehouden door lood?

1. Voornamelijk alfa
2. Voornamelijk béta
3. Voornamelijk gamma
4. Alle drie

Doordringend vermogen

Halveringsdikte 

• De dikte van het materiaal
   dat je nodig hebt om de helft
   van de straling tegen te
   houden.

• Halveringsdikte geldt voor
   EM-straling.

Er wordt straling uitgezonden op een plaat lood met een dikte van 2,67 cm. De halveringsdikte van lood is 0,89 cm. Hoeveel procent meet je nog?

1. 33,3%
2. 70%
3. 12,5%
4. 30%

Marie Curie is overleden aan Leukemie. Hoe heeft haar werk met radioactieve stoffen deze leukemie veroorzaakt?

Schade 

van 

straling

straling kan de atoom isoniseren. Moluculen zijn opgebouwd uit atomen en kunnen hun verbinden hierdoor kwijt raken. Zo kunnen fouten ontstaan in het dna bijvoorbeeld. Meestal worden zulke fouten hersteld in het lichaam. Maar niet altijd en als je meer bloot gesteld word aan straling loopt de kans op dat je fouten krijgt in bijvoorbeeld dna, dat niet meer hersteld wordt. -> kanker.

*vraag: welke dingen kunnen jullie bedenken dat bepalend is voor een gevaarlijke dosis?

-------------------------------------

Dit uit zich in misselijkheid, diarree en een toenemend tekort aan bloedlichaampjes. De kans op bloedingen en infectieziekten is hierdoor groter.

De straling van radioactief materiaal kan het DNA in het menselijk lichaam beschadigen. Meestal repareren eiwitten deze beschadigingen, maar soms gebeurt dat niet of niet goed. Als de reparatie van beschadigd DNA niet goed lukt, kan dat jaren later kanker veroorzaken. Hoe meer iemand bloot staat aan straling, hoe groter de kans op kanker is.

Bij zeer zware gevallen treden zwaardere symptomen op, zoals misselijkheid, overgeven en uiteindelijk de dood binnen een paar weken.

Persoon A is vorige week bestraald met ioniserende straling, kan B ook bestraald worden als B naast A zit?

1. Ja
2. Nee

Bij A heeft de straling schade verricht, maar hij geeft momenteel geen straling af. Dus B kan niet door A bestraald wordt.

Een foton is.....

1. Een lichtdeeltje
2. Een pakketje die stralingsenergie bevat
3. Een deeltje dat zich in het atoom bevindt
4. Een golf met stralingsenergie

Je hebt een stof met een halveringstijd van 2h. De stof heeft een beginactiviteit van 125 Bq. Hoeveel activiteit is er nog over na 10h?

Aan de slag

Voorbereiden toets:

• Samenvatten §2.1 t/m 2.3 en §2.5
• Oefentoets boek of de oefentoets in classroom
• Opgaven boek nogmaal maken

Herhaling H2

Lesplanning:

1. Debat kernenergie
2. Vragenrondje
3. Zelfstandig voorbereiden CTW

Lokaal indelen
- tafel voorstanders
- tafel tegenstander

- ruimte achterin voor de jury

Stelling

Taakverdeling

• 7 tegen 7 debateren.
• De rest is jury en geeft aan het einde van de les aan wat zij het beste argument vinden, welk team het meest overtuigend was en waarom.

Stappenplan

1. voorbereiden argument(en) (4 min)
2. belangrijkste argument (1 min)
3. debateren (4 minuten)
4. slotzin (elke debattant)
5. peiling mening jury
   Wie is de winnaar en waarom? 

Nederland moet investeren in een nieuwe kerncentrale.

Kort overleg

belangrijkste argument

+ 

minimaal één argument per persoon

Voorstanders:

Madelief, Bas, Matthijs, Jurre, Thomas, Renske, Danton en Tijmen  

Tegenstanders:

Marijn, Julia, Nina, Bibi, Tijn, Jesse en Milan

Jury spreken over hun rol.

Voorstanders

belangrijkste argument

Tegenstanders

belangrijkste argument

Spelregels

• Laat elkaar uitpraten.
  
• Gebruik de ik-boodschap. Zeg: ‘Ik vind….’ .
• Geef voorbeelden bij je argumenten. Zeg: Ik vind…….omdat….’.
• Let op je lichaamstaal en stemgebruik.
  

Debat

De discussie opgang brengen:

• kernafval 
• 
  

Afsluitend argument

• Elke debattant geeft een afsluitend argument voor zijn standpunt.
  
  
• Luister naar elkaar, speel in op elkaars argumenten.

Jury

Wat vondt je van het debat? Wat was het beste argument? Welk team heeft het debat gewonnen en waarom? 

Overzicht H2

• EM-straling (soorten; verschil energie; gebruikt voor...)
    Fotonen (energiepakketjes)
• Instabiele atomen - radioactief
  vervallen onder uitzending van alfa, bèta en/of gammastraling
• Doordringend vermogen
• Halveringsdikte 
• Halveringstijd

Overzicht H2

• Besmetting, bestraling, stralingsdosis, dosislimiet
• Toepassingen van straling (§2.4)
• Welke stralingsbron kan je het beste gebruiken? (Halveringstijd en doordringend vermogen)
• Werking kerncentrale:
  kernsplijting (kettingreactie), regelstaven, stoom in een turbine

Vragen?

VRAGEN?

Aan de slag

• Samenvatten §2.1 t/m 2.3 en §2.5
• Oefentoets boek of de oefentoets in classroom
• Opgaven boek nogmaal maken

Een tank bevat radioactief afval waarin twee radioactieve stoffen voorkomen. Stof A heeft een halveringstijd van 2,4 dagen en zendt α-straling uit. Stof B heeft een halveringstijd van 2,9 jaar en zendt β-straling uit. Op een gegeven moment wordt de activiteit van het afval gemeten. Een maand later doet men dit nogmaals. De activiteit van het afval blijkt inmiddels nauwelijks afgenomen te zijn.

A. Waaruit bestaat het afval voor het grootste deel, uit stof A of uit stof B? Licht je antwoord toe.

Stof A heeft een halveringstijd van 2,4 dagen en zendt α-straling uit. Stof B heeft een halveringstijd van 2,9 jaar en zendt β-straling uit.

Stel dat er op een bepaald moment in de tank evenveel instabiele kernen van stof A als van stof B zou zijn geweest.

B. Welke soort straling zou je op dat moment het meest waarnemen? Licht je antwoord toe.

Waarom moet radioactief afval opgeslagen worden?

1. De stoffen hebben een grote halveringstijd, dus ze blijven lang radioactief
2. De stoffen hebben een kleine halveringstijd, dus ze zenden heel veel straling uit
3. De stoffen zorgen voor opwarming van de aarde als ze in de atmosfeer komen
4. Deze stoffen zorgen voor het gat in de ozonlaag, daarom worden ze tegenwoordig opgeslagen

De halveringstijd van instabiel Jodium is 8 dagen. Hoeveel procent is er na 16 dagen nog over?

1. 50%
2. 30%
3. 25%
4. 0%

Een houten balk van 21 cm dik houdt 87,5 % van opvallende straling tegen. Hoe groot is de halveringsdikte van dit hout voor deze straling?

Na 1945 hebben er verschillende landen proeven gedaan waarbij ze atoombommen in de atmosfeer lieten ontploffen. Bij deze proeven kwam onder andere het radioactieve strontium-90 in de atmosfeer terecht.Deze isotoop heeft een halveringstijd van 29 jaar. In 1980 hebben ze de laatste kernproef in de atmosfeer gehouden. Hoeveel procent van het strontium-90 wat toen gevormd is zal in 2030 nog in het milieu aanwezig zijn?

1. 12,5%
2. 25%
3. 30%
4. 45%