P1 - Week 8 - Hulp bieden bij de uitscheiding - 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

TM Traject

TM Traject, Pers. basiszorg N4, theorie, PZB3 "Hulp bieden bij de uitscheiding": Transpiratie, menstruatie, sputum en braaksel

De begrippenlijst van PBZ3 (Traject Thiemen Meulenhof)

Lesopzet week 8

• Aanwezigheid, PARS
  
• Terugblik vorige les - opdracht bespreken 
• Lesdoelen week 8
  
• Voorkennis activeren 
• Aanvullende theorie
• Lesdoelen behaald?
• Huiswerk

Klassikaal opdracht vorige week bespreken

De opdracht van vorige week "hulp bij de uitscheiding" over urine en ontlasting wordt besproken.

Kijk nog eens naar de lesdoelen van vorige week. Kun je op alle lesdoelen antwoord geven?

studenten zetten hun antwoorden open.

Bespreking van de opdracht.

evt. de lesdoelen van vorige week checken. Zie volgende slide

Lesdoelen van vorige week

• weet je waar je de urine en feces op moet observeren en kun je eventuele afwijkingen signaleren en weet hierbij de juiste maatregelen te treffen.
  
• kun je de verschillende hulpmiddelen en materialen benoemen die je kan gebruiken bij het hulp bieden bij de uitscheiding en je begrijpt in welke situaties je deze kan gebruiken.
  
• kun je minimaal 5 aandachtspunten benoemen bij de zorg bij de uitscheiding
  
• kun je samenvatten wat de aandachtspunten zijn bij de zorg omtrent incontinentie van urine en ontlasting
  
• kun je samenvatten wat de aandachtspunten zijn tijdens de zorg voor urineopvangsystemen, een blaaskatheter en een suprapubische katheter.

Als 

Lesdoelen week 8

Aan het einde van les  8:

• kun je samenvatten wat de aandachtspunten zijn bij de zorg voor een zorgvrager die hevig transpireert, die menstrueert, die sputum opgeeft en die braakt
• kun je  uitleggen hoe je afwijkingen in het sputum van een zorgvrager herkent.
• kun je uitleggen hoe je sputum van een zorgvrager opvangt.
• kun je  uitleggen hoe je afwijkingen in braaksel van een zorgvrager herkent.

Verzorging bij transpiratie

• de omgevingstemperatuur temperen;
  
• tocht voorkomen;
  
• regelmatig opfrissen; 
• kleding en beddengoed regelmatig verschonen;
  
• extra drinken geven, bijvoorbeeld bouillon, om ook het verlies aan zout aan te vullen;
• let op de huid op smetten
  
  Rapporteer je observatie en welke maatregelen je hebt genomen

Een zorgvrager die dikwijls en lang veel transpireert, gaat zich verzwakt en vies voelen. Hevig transpireren kan dan een lichamelijke en psychische belasting worden. 

Observatie transpiratie

Oorzaak hevig transpireren
koorts, angst, zwakte, afwijkingen in het centrale zenuwstelsel of een hormonale oorzaak, bijv. de 'opvliegers' bij de vrouw in de overgang.

Koud, klam zweet:  kan dat wijzen op een gevaarlijke toestand (bij flauwvallen of bij shock!!)

Plaatselijk zweten: zweetvoeten en -handen, oksels (onaangenaam)

Transpiratievocht wat naar aceton ruikt: diabetespatiënt die te hoge bloedsuiker heeft

Zweet is normaal gesproken reukloos. Als het in aanraking komt met bacteriën die op de huid leven, ontstaat die typische zweetlucht. 

Verzorging bij menstruatie

Tijdens de menstruatie is de persoonlijke hygiëne extra belangrijk:

• Tampon / maandverband meerdere keren verschonen
• Dagelijks wassen schaamstreek met lauwwater (bij voorkeur zonder zeep). 
• Vermijd aanraking met het menstruatievocht (gebruik handschoenen)
• Gebruik in- of uitwending gebruik maandverband naar wens zorgvrager

Afwijkingen en specifieke klachten observeren en rapporteren 

Observatie sputum

1. Hoeveelheid (van enkele milliliters tot enkele honderden milliliters per dag).

2. Kleur en consistentie. 

• Slijmerig sputum is helder en draderig: ontstekingen van de bovenste luchtwegen.
  
• Gele slijmkleur:  virale ontstekingen van de luchtwegen.
  
• Taai sputum: bij bronchitis en longontsteking
• Oranjebruin (door bijmenging van bloed); longontsteking
• Etterig sputum groen en kan klonterig zijn:  bacteriële ontsteking van de luchtwegen. 
• Bloederig sputum, lichtrood schuimend sputum: een longbloeding. 
• Spoortjes bloed kunnen op diverse longziekten wijzen, onder meer op longcarcinoom.
  

3. Geur. Bij verschillende longziekten kan dit zeer onaangenaam zijn.

Onder gezonde omstandigheden wordt er geen sputum geproduceerd. 

sputum = Opgehoest slijm van de slijmvliezen van de ademhalingsorganen

Verzorging bij sputum

Aanbieden van:

bij geringe productie: papieren zakdoekje 

bij meer sputum: een sputumpot (bij voorkeur disposable, is hygiënisch). 

Indien zorgvrager hulp nodig heeft bij het opgeven van sputum:
- zorgvrager bij voorkeur in zittende houding
- Neem naast de zorgvrager plaats, om aanhoesten te voorkomen.

- Gebruik wegwerphandschoenen en gaasjes om sputum van het gelaat te verwijderen.

-  Maak gebruik van een steriele opvangpot als het opgevangen moet worden voor onderzoek. 

Rapporteer je observatiegegevens

Observatie braken
of vomeren

1. Tijdstip en frequentie. 

2. Hoeveelheid.

3. Manier van braken. Explosief braken, waarbij de maaginhoud eruit spuit, is kenmerkend voor hersenletsel. Braken kan ook kokhalzend gebeuren.

4. Bestanddelen.
5. Geur. Vooral bij fecaal braken kan de geur zeer onaangenaam
 zijn.

Rapporteer je observatie!

Ad 1. Als de zorgvrager na het eten overgeeft, kunnen bepaalde voedingsmiddelen de oorzaak zijn. Als een hersenaandoening de oorzaak is, is het tijdstip van braken onafhankelijk van het eten. 's Ochtends braken is typisch voor de eerste zwangerschapsmaanden.

Ad 4. Braaksel bestaat uit maaginhoud. Hierin kunnen echter allerlei bijmengingen zitten. Bij bloedingen is het braaksel rood. Als het bloed enige tijd in de maag heeft gezeten, verkleurt het naar zwart onder invloed van het maagzuur. Braaksel kan ook gal bevatten. Bij een darmafsluiting kan er behalve maaginhoud ook darminhoud gebraakt worden. Dit wordt fecaal braken genoemd.

Verzorging bij braken

1. Geef de zorgvrager iets waarin het braaksel opgevangen kan worden. 

2. Zorgt dat het bed, de kleding en de haren zo schoon mogelijk blijven. 

3. Zorg dat de ademhalingsweg vrij blijft. 

4. Leg de zorgvrager in de stabiele zijligging bij bewusteloosheid

5. Evt. gebit uitdoen

6. Na het braken opfrissen

Opdrachten

Maak de opdrachten uit TM Traject, Pers. basiszorg N4, TM Traject, Pers. basiszorg N4, opdracht , PZB3 "Hulp bieden bij de uitscheiding":

• Transpiratie, menstruatie, sputum en braaksel
  
  Nog tijd over: maak de opdrachten van urine en feces (goede oefening voor de toets)
   

Mogelijk hebben de studenten de opdrachten al bij verpleegkunde gemaakt.

Lesdoelen bereikt? 

• kun je samenvatten wat de aandachtspunten zijn bij de zorg voor een zorgvrager die hevig transpireert, die menstrueert, die sputum opgeeft en die braakt
  
• kun je uitleggen hoe je afwijkingen in het sputum van een zorgvrager herkent.
  
• kun je uitleggen hoe je sputum van een zorgvrager opvangt.
  
• kun je uitleggen hoe je afwijkingen in braaksel van een zorgvrager herkent.

Huiswerk voor week 9

opdracht afmaken

In week 9 is deeltoets 2!!

Wat je hiervoor moet leren staat in de planner bij module A - periode 1 -> Toetsinformatie

Neem de toetsstof door en schrijf je vragen op. Volgende week gaan we oefenen voor de toets