H1.3 les 6 Stolcurve

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Stoffen en materialen

Les 6

stolcurve

NOVA 3V H1.3

Aan het eind van deze les kun je...

• uit de temperatuurverandering tijdens fase-overgang afleiden of een stof zuiver of een mengsel is (kookpunt/kooktraject, stolpunt/stoltraject)
• grafieken tekenen van gegevens in Excel
• een onderzoek opdelen in:
   onderzoeksvraag - waarnemingen - verwerking - conclusie

Zuivere stof

bij een zuivere stof heb je een: smeltpunt/ stolpunt of kookpunt > tijdens de fase-overgang blijft de temperatuur constant

Verklaar op microniveau waarom T tijdens smelten niet verandert

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

bij een mengsel heb je een: smelttraject/ stoltraject of kooktraject > tijdens de fase-overgang is de temperatuur niet constant

Geef een verklaring op microniveau waarom T tijdens het stollen daalt

Bij welke temperatuur ligt het stolpunt van deze vloeistof?

1. 400 graden
2. 250 graden
3. 100 graden
4. Kun je niet zeggen

Bij welke temperatuur bevindt zich het stoltraject van de vloeistof?

1. 2800 - 1800 °C
2. 1800 - 980 °C
3. 980 - 450 °C

extra uitleg

op de volgende dia vind je in de gedeelde les een filmpje waarin de grafieken van een smelt/kookpunt en een smelt/kooktraject nog eens worden uitgelegd

0

Onderzoek aan kaarsvet

Kaarsen zijn gemaakt van zuiver stearinezuur of een 

mengsel van stearinezuur en palmitinezuur. 

We bekijken klassikaal twee filmpjes van het stollen 

van twee soorten kaarsvet (B en C). 

Onderzoeksvraag: Zijn de twee soorten kaarsvet zuivere stoffen of mengsels?

DEMO Stolcurve 

We bekijken klassikaal twee filmpjes van het stollen van kaarsvet (B en C). Maak in Excel een tabel om de waarnemingen te noteren:

tijd (min	T B (°C)	T C (°C)
1
2
3
...t/m 20

DEMO Stolcurve 

We bekijken klassikaal twee filmpjes van het stollen van kaarsvet (B en C).

Maak in Excel een tabel om de waarnemingen te noteren:

Let tijdens het stollen op de verandering van:

• de fase
• de temperatuur

tijd (min	T B (°C)	T C (°C)
1
2
3
...t/m 20

Verwerking: stoldiagram tekenen

Maak van de gegevens in je tabel een grafiek.

--> voorbeeldgrafieken zijn figuur 2 (blz 19) en figuur 3 (blz 25)

--> grafiekpapier vind je op blz 176

Verwerking: stoldiagram tekenen

Maak van de gegevens in je tabel een grafiek in Excel

Stoldiagram tekenen

Conclusie

conclusie = antwoord op de onderzoeksvraag

• met de waarnemingen (tabel) maak je een grafiek
• teken de lijnen van kaarsvet A en kaarsvet B
   in één grafiek met 2 verschillende kleuren
• de grafiek geeft de informatie voor het antwoord op de onderzoeksvraag 

Onderzoeksvraag: Is het onderzochte kaarsvet een zuivere stof of een mengsel?

Conclusie:

kaarsvet B is .............., omdat ......(licht toe met je waarnemingen)

kaarsvet C is .............., omdat ......(licht toe met je waarnemingen)

leerdoelencheck Onderzoek doen

Voorbeeld van practicumverslag

Onderzoeksvraag:
Lost suiker op in warme thee?

Waarneming: Een schep suiker wordt in een kop thee gedaan en goed geroerd. De suiker lost op, roeren versnelt dus het oplossen.

Conclusie:
Thee is een roodbruine vloeistof.

1. Is de conclusie juist?

2. Is "de suiker lost op" een waarneming of een conclusie?

3. "roeren versnelt het oplossen" = een conclusie Welke onderzoeksvraag past hierbij?

Eigen werk

• Lees blz 22 t/m 27 goed door
• Leer de betekenis van de blauwe woorden (zie blz 54+55)
• Maak opgave 2 en 8 van H1.3

Terugblik op vorige les......

Soorten mengsels

enzovoort voor alle zes de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1	oplossing	vloeistof + vaste stof of vloeistof of gas	helder	homogeen
2	suspensie	vloeistof + vaste stof	troebel	heterogeen
3	emulsie	vloeistof + vloeistof	troebel (na schudden)	heterogeen

Soorten mengsels

enzovoort voor alle zes de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
4	gasmengsel	gas + gas	helder	homogeen
5	nevel	fijn verdeelde vloeistof in gas	niet helder	heterogeen
6	rook	fij verdeelde vast stof in gas	niet helder	heterogeen

Welk soort mengsel is dit?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie

Welk mengsel is altijd helder?

1. suspensie
2. oplossing
3. emulsie
4. emulgator

Water gemengd met zand is een

1. suspensie
2. emulsie
3. oplossing

Hoe heet het mengsel van een vloeistof in een gas?

1. schuim
2. rook
3. oplossing
4. nevel

Met het deeltjesmodel kun je de faseovergangen verklaren.

Wat is het belangrijkste verschil tussen de moleculen in een vloeistof en in een gas?

1. In een vloeistof hebben de moleculen een vaste plaats.
2. In een vloeistof zitten de moleculen dichter op elkaar
3. In een vloeistof zijn de moleculen groter.
4. In een vloeistof zijn de moleculen kleiner.

Sleep de woorden en figuren naar de juiste plek.

kookpunt

smeltpunt

Aceton heeft bij standaard druk een kookpunt van
56 °C en alcohol een kookpunt van 78 °C.

Geef een verklaring op microniveau van dit verschil.

1. In aceton trekken de moleculen elkaar minder sterk aan
2. In aceton bewegen de moleculen sneller
3. In aceton is de afstand tussen de moleculen kleiner
4. Moleculen aceton zijn groter dan moleculen alcohol