Les 3 Beroepsethiek DVP22OMNP4

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

https://www.youtube.com/watch?v=qta1NPycrM0

 Moraal: geheel van waarden en normen bij een persoon, bij een groep of in de samenleving.

Methodieken  ethische dilemma

• Dilemma methode
• Nijmeegse methode
  
• Socratisch dialoog/beraad
• Utrechtse stappenplan
• Dilemma methode
  
• Ethiekhappertje

https://www.zorgvoorbeter.nl/tools/overzicht-tools-ethiek

Ethisch dilemma in 4 stappen

                                                      Hoe maak je een afgewogen keuze?

1. Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?
   
2. Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel?
   
3. Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?
   
4. Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

Eerste fase: expliciteren

1. Welke feitelijke informatie ontbreekt?

2. Wat is de morele vraag?

3. Welke handelingsopties zijn er?

 

Tweede fase: analyseren

4. Wie zijn bij de situatie betrokken en wat is hun perspectief?

5. Welke overwegingen lijken relevant?

Derde fase: afwegen

6. Welke prioriteit krijgt elke overweging?

7. Welk alternatief lijkt de voorkeur te verdienen op basis van de afweging?

Inhoud

- Wat is moreel beraad?

- Doel van een moreel beraad?

- Filmpje

- Mogelijke methodes -> De dilemma methode

- Ethisch dilemma

- Vragen?

Wat is Moreel Beraad?

Wat is een moreel beraad?

Een Moreel Beraad is een gesprek waarin de deelnemers gezamenlijk een ethische kwestie uit hun werk bespreken. Zij doen dit gestructureerd, aan de hand van een gespreksmethodiek, en met behulp van een gespreksleider.

Doel: Moreel beraad

• Bewustwording van eigen handelen

• Meer cliëntgericht werken zonder eigen grenzen te overschrijden

• Meer onderling begrip

• De relatie centraal i.p.v. alleen de cliënt

• Het verhoogt de flexibiliteit en de creativiteit in het zoeken naar oplossingen

• Een positief effect op de kwaliteit

• Het helpt de ziel terug te brengen in het werk

Waarover gaat moreel beraad?

Effecten:

Morele dilemma’s worden concreet gemaakt (pragmatisch) en onderliggende waarden en normen worden geëxpliciteerd.

 

- Er komt reflectie op gang over verschillende perspectieven, waarden en normen

- Deelnemers creëren inzicht in handelingsalternatieven

- Er wordt een onderbouwde ‘moreel juiste handeling’ geformuleerd

Randvoorwaarden:

- Bij deze werkvorm is een ervaren gespreksleider aanwezig

- Tijd: minimaal 1 uur voor het bespreken van een casus

- Voorbereiding: Casus op voorhand beschrijven in toesturen aan gespreksleider/voorzitter (soms ook aan deelnemers)

- Ruimte: veilige setting, rustige ruimte waarin deelnemers gezamenlijk uitwisselen

- Houding: Een onderzoekende en open houding, eigen oordelen omzetten in vragen aan de ander

De dilemma methode

Doel = Zelfonderzoek naar eigen normen en waarden aan de hand van een concreet voorbeeld. 

Aanpak = Stappenplan van het formuleren van het dilemma t/m maken van afwegingen en uiteindelijke werkafspraken met betrekking tot het dilemma. 

Stap 1: Begin met een casus

• Wat is de aanleiding van het moreel beraad?

• Wat maakt de casus tot moreel probleem?

• Waarom speelt het probleem nu?

• Vraagstelling concreet en praktisch? 

• Waarom speelt het probleem nu?

• Vraagstelling concreet en praktisch?

Stap 2: Formuleer het dilemma

• Doel: focus het gesprek op de kern van de

zaak en wat er op het spel staat voor jezelf

• Het team formuleert het dilemma

Stap 3: Verhelderingsvragen

• Iedereen stelt een vraag over wat er is gebeurd, wat er is geprobeerd, enz.

• Doel: kennis van de context vergroten en betrokken raken.

• Abstracte ideeën opzij zetten en je verplaatsen in de concrete situatie.

Stap 4: Benoem normen en waarden 

• Maak een lijst van moreel betrokkenen.

• Onderzoek voor elke betrokkene de relevante waarden en normen.

• Wat zijn fundamentele drijfveren en beweegredenen (waarden)?

• Hoe kunnen die vertaald worden in concrete handelingsvoorschriften

(normen)?

moreel betrokkenen
zijn?

noem twee waarden.

voorbeelden van Waarden

 Tolerantie Zorgzaamheid Religie Spiritualiteit Plezier Verbondenheid

 Autonomie Bescheidenheid Stabiliteit Beleefdheid Schoonheid

 Loyaliteit Vaderlandsliefde Naastenliefde Trouw Integriteit

 Geluk Verantwoordelijkheid Onafhankelijkheid Humor Rust

 Spontaniteit Authenticiteit Creativiteit Zelfvertrouwen Spiritualiteit

 Zingeving Zelfstandigheid Vernieuwing Uitdaging Behulpzaamheid

Stap 5: Maak een eigen keuze

• Kies voor jezelf tussen A en B

 

• Wat is voor jou de fundamentele waarde achter het alternatief dat je kiest?

• Wat is voor jou de fundamentele waarde achter het alternatief dat je opgeeft?

• Wat zou je willen/kunnen/moeten doen om aan die laatste waarde zoveel mogelijk recht te doen en de schade te repareren?

Stap 6: Dialoog en conclusie

• Vergelijk als groep de verschillen (in keuze, in waarden)

• Begrijp de relevantie van de verschillende perspectieven voor de situatie

• Beslis samen over de te volgen handelwijze

• Besteed aandacht aan de reparatie van schade

• Ga na welke vaardigheden/deugden                                                                                       je nodig hebt om de beslissing uit te voeren

Stap 7: Hoe voel ik me nu?

• Ga na of de conclusie spoort met het gevoel dat een ieder aan de conclusie overhoudt.

• Waarom? Ten eerste kan het zo zijn dat een of meerdere deelnemers op basis van de gegeven argumenten tot een bepaalde conclusie komen,

d.w.z. een bepaalde handeling als moreel beter kwalificeren dan een andere handeling. Maar tegelijkertijd voelen zij zich bij deze conclusie niet

zo goed voelen. Dan is het de moeite waard om eens te onderzoeken waar het in zit, dat iemand zich niet goed voelt bij die conclusie.

Wat heeft jouw deze manier van intervisie/moreel beraad opgeleverd?

fijne dag.

Vierde fase: implementeren

Wat lijkt nu het juiste om te doen? Hoe gaat dit aangepakt worden?