1.3 Metamorfose

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Metamorfose

Uitleg 1.2

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat metamorfose is

Je kunt de levenscyclus van een koolwitje en van een kikker beschrijven

Vorige les

groei

ontwikkeling

een zaad

levenscyclus

Wat is metamorfose?

1. als jonge dieren een andere lichaamsbouw en levenswijze hebben dan volwassen dieren
2. als jonge en volwassen dieren steeds groter en zwaarder worden
3. als bestaande organen hun functie steeds beter gaan vervullen

Welk dier heeft GEEN verandering (metamorfose) bij het groter worden?

1. Rups
2. Mier
3. Lieveheersbeestje
4. Kikkervisje

Wat is de volgorde van de ontwikkelingsstadia van een
vlinder?

1. ei-pop-rups-imago
2. imago-pop-rups-ei
3. ei-rups-pop-imago
4. rups-pop-imago-ei

Een ander woord voor metamorfose is:

1. verbouwing
2. gedaantewisseling
3. ontwikkelfase
4. levenscyclus

Dieren zonder metamorfose hebben geen levenscyclus

1. waar
2. niet waar

Een babygiraffe ziet er hetzelfde uit als haar moeder, maar dan  kleiner. 

Een baby van een vlinder, kikker of vlieg  noemen we een 'larve'. Die ziet er heel anders uit dan een volwassen dier!

Levenscyclus

Dieren hebben ook een levenscyclus

Lieveheersbeestje 

ei > larve > volwassen lieveheersbeestje

Larve

Een larve komt uit een eitje

Een larve ziet er anders uit dan een volwassen dier

Metamorfose 

Gedaantewisseling

De lichaamsbouw en leefwijze veranderen

Stadium - stadia

Fasen of stappen in het leven bij de metamorfose

Stadia bij insecten

ei

larve

pop

imago

Vlinders - koolwitje

ei

larve - rups

pop - cocon

imago - volwassen vlinder

Levenscyclus van een koolwitje

1

2

3

4

Pop

Ei

Larve

Imago

eet niet

eet weinig

eet veel

eet niet

Kikker - bruine kikker

Volwassen kikkers

Volwassen kikkers paren

Ei

- Eieren worden door het vrouwtje afgezet in sloten als een kluit kikkerdril.

- In één kluit zitten tot wel 3000 eieren

- Elk eitje is een geleiachtig omhulsel. In het omhulsel ontwikkelt zich een larve

Pas uitgekomen kikkervisje

- ongeveer 6 mm lang

- uitwendige kieuwen

- neemt zuurstof op uit het water via de kieuwen en de huid

- eet vooral algen

Kikkervisje met inwendige kieuwen

- ongeveer 10-13 mm lang

- inwendige kieuwen

- staart groeit

- achterpootjes ontwikkelen

Kikkervisje met voor- en achterpoten

- ongeveer 35 mm lang

- voorpoten ontwikkelen

- staart wordt kleiner

Jonge kikker

- ongeveer 15 mm lang

- longen ontwikkelen

- kikker neemt zuurstof op door de huid en de longen

- eet insecten

Volwassen kikker

- ongeveer 6 - 9 cm lang

- leeft op het land bij poeltjes en sloten

- neemt zuurstof op met longen en door de huid

- eet vooral insecten, maar ook kleine muisjes en andere kikkers

- kan zich voortplanten

inwendige

kieuwen

uitwendige kieuwen

ademen huid en longen

kikkereieren

eet algen

eet insecten

SO paragraaf 1.1, 1.2 en 1.3

Zorg dat je alle dikgedrukte blauwe begrippen kent.

Je moet de 7 levenskenmerken kennen op bladzijde 14 (dit noem ik een 'rijtje' leren).

Je moet weten welke levenskenmerken horen bij stoffen opnemen en afgeven, bij reageren op de omgeving en welke horen bij voortbestaan (bladzijde 15).

Van paragraaf 1.2 moet je afbeelding 2 op bladzijde 20 kennen. Je moet weten welke onderdelen van de boon waar zitten. 

De levenscyclus van een plant op afbeelding 4 moet je ook kennen.

Van paragraaf 1.3 moet je de vier stadia in het leven bij metamorfose kennen (bladzijde 26) (dit is weer een rijtje). Afbeelding 2 op bladzijde 27 legt het duidelijk uit met een plaatje en extra uitleg in tekst. 

Je moet ook de levenscyclus van een kikker kennen, afbeelding 3 op bladzijde 28.

Aan de slag

Opdracht 6-9 op bladzijde 31