Spelling H4 tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoelen

- Je leest in het boek Zes seconden.

- Je leert samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen

Lesprogramma

- Welkom (mededeling: leesvaardigheid) (5 min)

- Lezen Zes seconden en literaire begrippen(25 min)

- Terugblik: koppelteken en weglatingsstreepje (10 min)

- Uitleg: tussenletters (5 min)

- Zelfstandig werken (15 min)

- Afsluiting  (5 min)

Leesvaardigheid

Toets:  op niveau 42 - 48 punten op niveau 

Trainingen leesvaardigheid:

o Woensdag 2 februari 

o Donderdag 17 februari 

o Woensdag 23 februari

o Donderdag 10 maart

Leerlingen moeten vooraf wel even een mailtje sturen om zich aan te melden ([e-mail])

Gebruik je molboekje voor het maken van aantekeningen

Hoofdstuk 4 en 5  

Noteer:

(Literaire begrippen:) personages (wat weet je van ze?), ruimte, tijd, spanning en perspectief.

Literaire begrippen

- Ruimte 

- Spanning

Ruimte 

De plaats(en), het weer en het tijdstip bepalen de sfeer van een situatie. 

De schrijver kiest hiermee voor een bepaalde (gezellige, enge, spannende of mysterieuze) sfeer. 

Denk bij ruimte niet alleen aan de letterlijke plaats, maar ook aan de sfeer die er heerst, het weer, geuren, kleuren, geluid en stilte.

 Soms gebeurt er juist iets wat je helemaal niet verwacht: dan breekt er op een zonnig strand plotseling een onweer los; er gaat iets onheilspellends gebeuren.

Spanning

Spanning= waarom de lezer verder wil met lezen, waardoor hij/zij geboeid is.

Een schrijver creëert spanning 

- door jou als lezer dingen te laten zien die de hoofdpersoon niet weet of andersom: vermoedens te wekken – de hoofdpersoon weet meer dan jij.  

- door een cliffhanger aan het eind van een hoofdstuk

- door wisseling in tijd en ruimte 

- doordat een schrijver stille hints geeft: vooruitwijzingen.

Spanning kan uitlopen op een climax of anti-climax.

Terugblik

Koppelteken en weglatingsstreepje

Koppelteken?

1. non-stop
2. non stop

wel of geen koppelteken

1. A4 formaat
2. A4-formaat

Koppelteken?

1. 80 jarige
2. 80-jarige

wel of geen koppelteken

1. minimuminkomen
2. minimum-inkomen

wel of geen koppelteken

1. hotel restaurant
2. hotel-restaurant

Wel of geen koppelteken?

1. cameraopstelling
2. camera-opstelling

Koppelteken?

1. €-teken
2. € teken

wel of geen koppelteken

1. dvd collectie
2. dvd-collectie

Wel of geen koppelteken?

1. politieagent
2. politie-agent

Hoe is het weglatingsstreepje goed gebruikt?

1. waak- en zorgzaam
2. waakzaam en zorg-
3. waak en -zorgzaam

Waar komt het weglatingsstreepje?

coronatest en coronavaccin

1. coronatest en corona-
2. coronatest en -vaccin
3. -test en coronavaccin
4. corona- en coronavaccin

waar is het weglatingsstreepje correct gebruikt

1. binnen en buitenkant
2. binnen- en buitenkant

waar is het weglatingsstreepje correct gebruikt

1. voor- en nadelen
2. voor en na-delen
3. voor en -nadelen
4. voor en nadelen

Waar doe je het weglatingsstreepje?

1. Hij geeft autorijlessen en auto-.
2. Hij geeft -rijlessen en autocursussen.

Tussenletters in samenstelling

samenstelling = twee woorden aan elkaar plakken

boek + tas = boekentas

soms moet je tussenletters toevoegen -s of e(n)

Wel of geen s

Als je een s hoort, dan schrijf je hem ook

Jongen + jas

Station + straat

Wel of geen (e)n

Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord (zn) is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je -en tussen de woorden, bijvoorbeeld boekentas. 

 

Uitzonderingen, waarbij je alleen -e schrijft: 

- Het eerste deel heeft geen meervoud: rijstepap 

- Het eerste deel verwijst naar iets waar er maar één van is: zonnestraal 

- Het eerste deel heeft ook een meervoud op -s: gedachtestroom 

- Het eerste deel is geen zn: knarsetanden (knarsen = ww) 

- Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord: reuzefijn en apetrots

Even checken

benzine + lucht = 

groente + soep=

passagier + schip

beer + sterk

huilen + balk

slot + ceremonie

Aan de slag

Maak de opdracht van de Planning Tussenletters en lees verder in Zes seconden.