V3 - H6.1 Les 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Welkom!

Pak je laptop en je aantekeningenschrift.

Ga gelijk naar LessonUp

Het landijs kwam tot Nederland in...

1. Bijna alle ijstijden
2. De voorlaatste ijstijd
3. Het Salien
4. Het Weichselien

Wat is niet waar?

1. Het Pleistoceen is een tijdvak
2. Het Holoceen komt na het Pleistoceen
3. In het Pleistoceen waren er ijstijden
4. Het Kwartair is onderdeel van het Pleistoceen

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Tijdens het Salien kwam het landijs (op z'n verst) ongeveer tot...

1. Groningen
2. Utrecht
3. Den Bosch
4. Maastricht

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Na vandaag kun je...

...uitleggen wat keileem is en hoe het ontstaan is.

...uitleggen hoe de heuvels in onze regio zijn ontstaan.

...aanwijzen op de kaart waar zand is neergelegd.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Het landijs kwam tot Nederland in twee fases:

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Landijs kwam tot de HUN-lijn (Haarlem, Utrecht, Nijmegen)

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Wat voor bodem lag er in Nederland voordat het landijs tot Nederland kwam?

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Wat voor bodem lag er in Nederland voordat het landijs tot Nederland kwam?

Grind en zand dat door de rivieren is neergelegd.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Het grind en zand werd samengeperst door het landijs dat eroverheen schoof.

Keileem

Keileem is plakkerig met harde stukken en spoelt niet makkelijk weg.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Op sommige plekken werd keileem opgestuwd tot keileemkoppen

Dit zijn heuvels van 10-15 meter hoog.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

De keileemkoppen in Noord-Nederland komen dus uit het eerste deel van het Salien.

In het tweede deel van het Salien kwam het landijs verder naar het zuiden.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Het landijs schoof niet in één rechte lijn naar het zuiden.

Het ging in tongen.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Het landijs schoof niet in één rechte lijn naar het zuiden.

Het ging in tongen.

Die ijstongen volgden grotendeels bestaande rivierdalen en schuurden deze verder uit: tongbekkens

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Stuwwallen

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Uit welk materiaal bestaan de stuwwallen?

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

In de laatste ijstijd (het Weichselien) was er geen landijs in Nederland.

De Noordzee viel droog en wind had vrij spel.

Zand werd over Nederland gewaaid. Grote zandkorrels vielen eerst neer, fijne zandkorrels (löss) dieper landinwaarts.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Ga naar EduGIS: https://kaart.edugis.nl/

Selecteer de kaartlagen: Hoogte (AHN3),  Landschappen, grondsoorten

Beantwoord met behulp van die drie kaartlagen de volgende vragen:

1. Hoe herken je de stuwwallen?
2. Welke grondsoort ligt er op de stuwwallen? Waar komt dat vandaan?
3. Welke grondsoorten liggen er onder de bovenste laag van de stuwwallen liggen?
4. Wat is het verschil tussen de grondsoort op de stuwwallen en de grondsoort in Zuid-Limburg? Verklaar het verschil.
5. Wat is het verband tussen reliëf en de aanwezigheid van zand? Verklaar het verband.

Klaar? Maak opdracht 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 van paragraaf 6.1.

V3 AK - H6 §1: Sporen uit de ijstijd

Na vandaag kun je...

...uitleggen wat keileem is en hoe het ontstaan is.

...uitleggen hoe de heuvels in onze regio zijn ontstaan.

...aanwijzen op de kaart waar zand is neergelegd.