§6.4 Stemrecht voor iedereen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Staatsinrichting van Nederland

Stemrecht voor iedereen

Je kunt 6 punten verdienen!

Aan het eind:

1. kun je de verschillende stappen in de ontwikkeling van het stemrecht in Nederland beschrijven;

2. kun je beschrijven wat er in de Pacificatie van 1917 werd vastgesteld.

3. kun je  een vergelijking maken tussen het districtenstelsel en het systeem van evenredige vertegenwoordiging;

4. kun je de schoolstrijd beschrijven.

Leerdoel 1: van censuskiesrecht naar algemeen kiesrecht 

In 1848 kent Nederland een democratie, want het volk krijgt de macht.

Maar is er wel sprake van een democratie? Want door het censuskiesrecht mogen alleen mannen stemmen die veel belasting kunnen betalen. Kortom, 11% van de mannen heeft stemrecht. Is Nederland dan wel een democratie?

Dit is oneerlijk! het percentage van 11% moet omhoog. Daarom wordt het censuskiesrecht in 1887 uitgebreid met het caoutchouc-artikel. (caoutchouc = rubber in het frans) Kortom, het censuskiesrecht wordt opgerekt. 

Gevolg: alle mannen van 'ketekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand' mogen stemmen. Dit is bewust vaag, maar je moet wel een bepaald salaris hebben, een huis bezitten en/of een opleiding hebben afgerond.

Leerdoel 2 en 3: Iedere stem telt

Door het oprekbare caoutchouc-artikel stijgt het aantal (mannelijke) stemmers van 14% in 1890 naar 65% in 1913.

In 1917 verandert de wet weer: alle mannen van > 25 jaar mogen stemmen en vrouwen krijgen passief kiesrecht.

Deze verandering is onderdeel van de Pacificatiewet 1917 (1. uitbreiding mannelijk kiesrecht + 2. schoolstrijd wordt opgelost waarin niet alleen openbare scholen, maar ook bijzondere scholen 'scholen met den bijbel' geld van de regering krijgen).

Twee jaar later, in 1919, krijgen ook vrouwen actief kiesrecht.

Kortom, vanaf 1919 algemeen kiesrecht voor iedereen!

Bij de wijziging van de grondwet in 1917 wordt ook de evenredige vertegenwoordiging ingevoerd. Vòòr was er in Nederland een districtenstelsel.

Elk district mocht tot 1917 een lid voor de Tweede Kamer leveren. Doordat nu alle stemmen mee gingen tellen, kregen ook kleine partijen een kans om een kamerlid te leveren.

BHierna: fimpje JORTgeschiedenis - Naar algemeen kiesrecht (+ 7 min).

Leerdoel 4:

Bekijk de print screen van 2:50.

Sleep de politieke stromingen naar de juiste plek:

Hierna: quizvraag

Confessionelen

Socialisten

Feministen

Liberalen

Tot 1917 had niet iedereen kiesrecht. 

Wie had er vóór 1917 wél kiesrecht?

Hierna: quizvraag

1. Een dienstmeisje
2. Een fabrieksdirecteur
3. De vrouw van de fabrieksdirecteur
4. Een arbeider

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

1. Het meest blij met algemeen mannenkiesrecht in 1917 is Kuyper / Troelstra.

2. Aletta Jacobs is verdrietig in 1917, maar zal haar doel toch 2 jaar / 20 jaar later toch bereiken. 

1. 1. Kuyper, 2. 2 jaar
2. 1. Kuyper, 2. 20 jaar
3. 1. Troelstra, 2. 2 jaar
4. 1. Troelstra, 2. 20 jaar

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

In de tekening is een mening te herkennen over vrouwen die voor

kiesrecht strijden.

Welke mening wordt bedoeld?

Hierna: Sleepvraag.

1. Het is goed dat vrouwen voor het kiesrecht strijden, want dan hoeven ze niet de hele tijd voor hun kinderen te zorgen.
2. Het is goed dat vrouwen voor het kiesrecht strijden, want dan krijgen ze dezelfde rechten als mannen.
3. Het is niet goed dat vrouwen voor het kiesrecht strijden, want dan zorgen ze slecht voor hun kinderen.
4. Het is niet goed dat vrouwen voor het kiesrecht strijden, want mannen hebben meer verstand van politiek.

Sleep de gebeurtenissen naar het juiste jaartal.

Hierna: sleepvraag

1919

1917

1848

1887

Meer mannen mogen stemmen door het caoutchouc-artikel

invoering algemeen kiesrecht voor  vrouwen.

Invoering  algemeen kiesrecht voor    mannen.

Mannen krijgen censuskiesrecht

Bekijk hiernaast een print screen van 7:20.

Sleep de onderwerpen van de Pacificatiewet 1917 (vredeswet) naar de juiste plek:

Hierna: evaluatie opdracht

kiesrechtkwestie

districtenstelsel

schoolstrijd

Instagram!

Insta-posts zijn vaak kort. Vat deze les samen in een korte tekst, die je zomaar op insta had kunnen zetten.