gwp 10.2 Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De Koude Oorlog

Koude Oorlog

Koude Oorlog

kenmerkende aspecten

- de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

- de eenwording van Europa

- de dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld

Koude Oorlog

1. Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955?

2. Waardoor liep de Koude Oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten, 1955-1963?

3. Waardoor namen de spanningen tussen Oost en West af, 1963-1991?

communisme

kapitalisme

Fase 1: Europees conflict

Conferentie van Potsdam

juli - augustus 1945

aanwezigen:

- Stalin (Sovjet-Unie)

- Truman (Verenigde Staten)

- Churchill/Attlee (Groot-Brittannië)

afspraken:

- geen! > wederzijds wantrouwen

Duitsland

Europa

Blokkade van Berlijn 

Stalin zag de 3 westelijke zones als een kapitalistisch uithangbord. Omdat zijn invloedssfeer Oost-Duitsland was, sloot hij de toegangswegen naar West-Berlijn af. Reactie Westen: luchtbrug.

Ideologische blokken

Oorzaken:

- SU en VS overwinnaars WOII; twee totaal verschillende ideologieën

- SU en VS wilden hun macht uitbreiden

- Europa in puin > gevaar voor communisme > VS grijpen in (Marshallplan / NAVO)

- VS hebben atoombom > communisme angst aanjagen

 Trumandoctrine

Trumandoctrine = de Amerikaanse politiek die inhoudt dat landen die bedreigd worden door het communisme gesteund moeten worden door Amerika en zijn bondgenoten.

Hoe te bereiken??

- via de containmentpolitiek (indammen van het communisme// zorgen dat het communisme zich niet kan uitbreiden)

- via de Marshallhulp (economische steun bij de wederopbouw van Europa)

- via de NAVO (militair westers bondgenootschap) voor militaire steun

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945

• Beschermen van vrijheid en democratie (Trumandoctrine)
  
  
• Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek)
  

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (Marshallplan)

Ideologische blokken

1950

- Korea-oorlog

Fase 2: uitbereiding naar Azië.

Berlijnse Blokkade

Berlijnse Muur

Marshallplan

Warschaupact

Berlijnse Blokkade

Berlijnse Muur

Val van de Berlijnse Muur

Uiteenvallen van de Sovjet-Unie

Kritieke momenten

-  Hongaarse Opstand (1956) > poging om communistisch systeem te hervormen. SU slaat opstand hard neer.

- Berlijnse Muur (1961-1989) > muur tussen West-Berlijn en Oost-Duitsland/Berlijn > vluchtelingenstroom stoppen

- Cubacrisis (1962) > VS bang voor plaatsing SU-atoomwapens op Cuba

- Praagse Opstand (1968) > filmpje

Geen echte oorlog tussen VS en SU

Oorzaken:

- vreedzame coëxistentie
* destalinisatierede Chroestsjov (1956)

- respecteren van elkaars invloedssfeer > niet ingrijpen (!)

* Hongaarse Opstand (1956)

* Berlijnse Muur (1961)

- angst voor atoomoorlog

* Cubacrisis (1962)

Fase 3: destalinisatie en Warschaupact

Afnemende spanningen (detente) 

- 'hotline' tussen SU en VS

- overeenkomsten SU en VS om aantal kernwapens te verminderen  (SALT-I en SALT-II)

maar ook...:

- Brezjnev-doctrine (1968) > neerslaan Praagse Lente

- SDI-project VS

Fase 4: Kennedy en detente

Einde Koude Oorlog

- perestrojka en glasnost (Gorbatsjov)

Fase 5: neergang communisme

Glasnost

Glasnost

Perestrojka

Inspraak in bestuur

Stijgende prijzen

Politiek

Economie

Koude Oorlog liedjes

Opdracht:

- maak 6 groepjes (max 3 personen)

- analyseer een liedje uit de Koude Oorlog

- zoek songtekst op op internet

- waar gaat het liedje over? Geef voorbeeld uit de tekst.

- wat is de boodschap van het liedje?

- Schrijf alle antwoorden op, we gaan ze later bespreken.