Paragraaf 2.2: Arbeiders eisen meer rechten (deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Paragraaf 2.2: Arbeiders eisen meer rechten (deel 1)

Nederland als industriële samenleving

Willem I komt in actie in 1860!

1. De regering investeerde meer in de 

    infrastructuur (bijv. spoorwegen). 💰🚂

2. De vraag naar producten nam toe 

     (-> belastingen gingen omlaag).🤑

3. Nederlands-Indië belangrijk afzetgebied.🌴

Van landbouwsamenleving...

...naar industriële samenleving.

1858

Aantal fabrieken met stoommachines

1890

Aantal fabrieken met stoommachines

De Industriële Revolutie

Slechte arbeidsomstandigheden

1. Lage lonen. 😢

2. Lange werkdagen. 🥱

3. Onveilig en smerig werk. 🤕

4. Snel ontslagen door de 

     baas. 😨

5. Géén wetten voor arbeiders.

     📖

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden en hoe zij toch hun positie probeerden te verbeteren.

Begrippen:

liberalen

vakbonden

algemeen kiesrecht

B

Nieuwe wetten

Leerdoel:

Je kunt door welke nieuwe wetten de situatie van de arbeiders eind 19e eeuw sterk verbeterde.

C

Een modern land

Leerdoel:

Je kunt een aantal kenmerken noemen van het moderne Nederland rond 1920

 

socialisten

confessionelen

1860: Alléén rijke NL'ers mogen stemmen.

2023: Iedere NL'er boven de 18 mag stemmen.

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden en hoe zij toch hun positie probeerden te verbeteren.

1860:

Alléén rijke mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden, die mochten stemmen.

Arbeiders dus NIET!!

Begrippen:

liberalen

vakbonden

algemeen kiesrecht

 

socialisten

confessionelen

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Do you get deja vu?

Parlement zijn liberalen: zoveel mogelijk vrijheid voor burgers en bedrijven. 

• Niet te veel wetten en regels rondom arbeids-omstandigheden

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Arbeiders willen hun leefomstandigheden verbeteren:

• minimumloon 💰
• 8-urige werkdag 🕜

• Oprichting vakbonden: organiseren demonstraties en stakingen. 📣

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

• Elke beroepsgroep eigen vakbond, rond 1900 gaan deze vakbonden samenwerken. 🔊

• Probleem: het lukt vakbonden niet om de problemen op te lossen. 😠

• Wat lost de problemen dan wel op?
  Algemeen kiesrecht! 🗳️

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Algemeen kiesrecht

Arbeiders stemmen op mensen die arbeiders willen helpen.

Deze mensen kunnen in het parlement komen.

Nieuwe wetten om arbeiders te beschermen.

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Maar op wie moeten ze dan stemmen? 

• Socialisten: Overheid moet regels maken om geld en bezit eerlijker te verdelen. 🔴

• Confessionelen: katholieken en protestanten. ✝️
  Wilden het leven van arbeiders verbeteren gebaseerd op ideeën van hun geloof én voorkomen dat ze op socialisten zouden stemmen.

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

B

Nieuwe wetten

Leerdoel:

Je kunt uitleggen door welke nieuwe wetten de situatie van de arbeiders eind 19e eeuw sterk verbeterde.

Liberalen zien noodzaak om omstandigheden arbeiders te veranderen: 😨

• Arbeiders lukten het niet zelf om verandering in te zetten.
• Bang voor rellen of grote opstanden.
• Bang voor macht arbeiders (vakbonden, politieke partijen).

Liberalen wanneer niemand meer op hun partij stemt.

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

B

Nieuwe wetten

1874: Kinderwetje van Van Houten: kinderen onder 12 jaar mogen niet in een fabriek werken.

1889: Arbeidswet: verbod op lange dagen, gevaarlijk werk, nachtwerk voor vrouwen en kinderen.

1901: Leerplichtwet: Kinderen moeten van 6 tot 12 jaar naar school.

1919: Nieuwe arbeidswet: maximaal 8 uur per dag, 45 uur per week.

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

B

Nieuwe wetten

Arbeiders wilden nog 1 ding: algemeen kiesrecht.

• 1917: Mannen vanaf 25 jaar mogen stemmen.

• 1919: Vrouwen vanaf 25 jaar mogen stemmen.

Wie mochten er in 1860 in Nederland stemmen?

1. Rijke vrouwen
2. Rijke mannen
3. Mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden.
4. Arbeiders

Liberalen

Socialisten

Confessionelen

Doel: algemeen kiesrecht

Katholieken

Protestanten

Arbeiders

Niet bemoeien met bedrijven

Gelovigen

Bij welke politieke stroming hoort deze poster?

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen

Bij welke politieke stroming hoort deze poster?

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen

Ga aan de slag!

Maak opdracht 1 t/m 10 van paragraaf 2.2.